استاندارد ERC-404 شبکه اتریوم چیست؟ ارتقای شبکه یا ارور ۴۰۴؟!

استاندارد جدیدی به نام «ERC-404» در شبکه اتریوم راه‌اندازی شده که سر و صدای زیادی به پا کرده است. به طوری که قیمت یکی از توکن‌های مبتنی بر این استاندارد، تا ۳۸٬۰۰۰ دلار هم پیش رفته است! اما استاندارد ERC-404 چیست و چگونه به وجود آمده است؟

به تازگی یک استاندارد جدید توسط دو توسعه‌دهنده روی شبکه اتریوم ایجاد شده که خیلی هم استاندارد نیست! در ادامه مقاله به این می‌پردازیم که چرا نمی‌توان “فعلا” آن را یک استاندارد دانست. با این حال این استاندارد تاییدنشده، سعی می‌کند تا نوعی جدیدی از توکن‌ها را روی شبکه اتریوم ایجاد کند. توکن‌های شبکه اتریوم را به کلی‌ترین صورت، می‌توان به ۲ دسته توکن‌های مثلی (Fungible Tokens) و توکن‌های غیرمثلی (Non-Fungible Tokens) یا همان «NFTها» تقسیم کرد. توکن‌هایی که با استاندارد ERC-404 ایجاد می‌شوند، چیزی مابین این دو توکن‌ها هستند.

در این مقاله به این می‌پردازیم که ماهیت توکن‌های ERC-404 چیست و به چه شکل هستند. اصلا این استاندارد قصد دارد تا چه مشکلی را در شبکه اتریوم حل کند. کمی بیشتر درباره هدف توسعه‌دهندگان این استاندارد صحبت خواهیم کرد و معروف‌ترین پروژه‌ها و توکن‌های این استاندارد را هم مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس تا انتهای این مقاله با پول نو همراه باشید!

استاندارد ERC-404 چیست؟

توکن‌ها نه تنها در شبکه اتریوم، بلکه در هر شبکه دیگری عموما به دو صورت وجود دارند. یا از نوع مثلی هستند و مشابه آن‌ها وجود دارد که به آن‌ها توکن‌های مثلی (Fungible Tokens) گفته می‌شود. هرکدام از این توکن‌ها ارزش برابری دارند و با یکدیگر قابل معاوضه هستند، چرا که “مثل” هم هستند. توکن اتر (ETH) در شبکه اتریوم بدیهی‌ترین مثال برای این موضوع است. مهم‌ترین استانداری که توکن‌های مثلی شبکه اتریوم از آن استفاده می‌کنند، استاندارد ERC-20 است.

نوع دیگر توکن‌ها، توکن‌های غیرمثلی (Non-Fungible Tokens) هستند؛ به عبارت دیگر همان NFT ها. همانطور که از نام آن‌ها پیداست، “مثل” آن‌ها وجود ندارد و کاملا بی‌همتا هستند. توکن‌های غیرمثلی در شبکه اتریوم، تحت استاندارد ERC-721 ایجاد می‌شوند.

استاندارد ERC-404 سعی دارد تا با ادغام دو استاندارد ERC-20 و ERC-721 شبکه اتریوم، «توکن‌های نیمه مثلی (Semi-Fungible Tokens)» ایجاد کند. توکن‌های تحت این استاندارد، یک تکه (Fraction) از یک NFT واحد هستند؛ حال، تمام تکه‌های این NFT با هم برابر و یکسان‌اند. برای همین است که می‌گوییم استاندارد ERC-404 چیزی مابین ERC-20 و ERC-721 است و توکن‌های آن را، “نیمه مثلی” می‌نامیم.

این استاندارد به تازگی توسط دو توسعه دهنده با نام‌های مستعار «Ctrl» و «Acme» ایجاد شده است. با این حال همچنان نمی‌توان ERC-404 را یک استاندارد نامید. چرا که برای آن، این پروپوزال باید به تایید حاکمیت اتریوم برسد و پروسه EIP را طی کند. در پروسه «EIP (Ethereum Improvement Proposal)» یا پروپوزال ارتقای اتریوم، صاحب‌نظرهای این شبکه یک پروپوزال را به رای‌گیری می‌گذارند. اگر آن درخواست به تایید اکثریت برسد، می‌تواند به طور عمومی در شبکه اجرا و پیاده‌سازی شود. این اتفاق همچنان برای ERC-404 رخ نداده است اما توسعه‌دهندگان آن در تلاش اند تا این استاندارد را وارد EIP کرده و به تایید اکثریت برسانند.

چرا ERC-404 مهم است؟

توکن‌های ERC-404 همگی به یک NFT مشخص مرتبط هستند. هرکدام از این توکن‌ها، یک تکه (Fraction) از آن NFT هستند. ان‌اف‌تی‌های خردشده یا تکه‌تکه‌شده چیز جدیدی نیستند؛ قبلا هم درباره آن‌ها در مقاله زیر صحبت کرده‌ایم. اما در ERC-404 تفاوت این است که هر تکه، با تکه دیگر کاملا برابر و یکسان است.

این خاصیت ERC-404 باعث افزایش نقدینگی در دنیای توکن‌های غیرمثلی می‌شود. در حال حاضر، قیمت ارزان‌ترین NFT یک مجموعه با عنوان «کف قیمت (Floor Price)» آن کالکشن شناخته می‌شود. این قیمت اما قیمتی نیست که در حال حاضر NFT با آن خرید و فروش می‌شود؛ بلکه قیمتی‌ست که صاحب اثر، برای فروش آن در نظر گرفته. پس قیمت کف یک مجموعه حقیقی‌ نیست و در بازار وجود ندارد. اما تکه‌های یک NFT که به صورت توکن ERC-404 در آمده اند، کوچک‌ترین جزء از یک توکن غیرمثلی هستند. بنابراین قیمت آن‌ها پایین‌ترین قیمت برای یک NFT است که در حال معامله‌شدن هستند.

فروش یک NFT با قیمت درنظر گرفته شده توسط فروشنده، نقدینگی بازار را کاهش می‌دهد. این در حالی‌ست که توکن‌های ERC-404 که تکه‌های یک NFT هستند، درصورت وجود جفت ارز مقابل، به راحتی در هر صرافی‌ای فروش می‌روند.

در ان‌اف‌تی‌های خردشده یا تکه‌تکه‌شده (Fractionalized NFTs) بحث کمی متفاوت است. هدف اصلی این قابلیت افزایش نقدینگی در مارکت توکن‌های غیرمثلی‌ست. جایی که یک NFT در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شود و در ازای آن، چندین توکن ERC-20 (در شبکه اتریوم) مینت می‌شود؛ فرضا ۱۰۰ توکن. سپس هر یک از این ۱۰۰ توکن قابل خرید و فروش هستند. با این تفاوت که برای دسترسی به NFT اصلی، باید تمام ۱۰۰ توکن مینت‌شده جمع‌آوری و سوزانده شوند تا NFT از حالت قفل‌شده خارج شود.

پروژه‌های برتر ERC-404

چند پروژه به تازگی با استاندارد ۴۰۴ توسعه داده شده اند که رشد خوبی هم داشته اند. در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کینم.

پاندورا (Pandora)

پاندورا شاید پروژه‌ای بود که باعث شد تا اسم ERC-404 به گوش خیلی‌ها برسد. رشد قابل توجه توکن‌های این پروژه در مدت زمان بسیار کوتاه، اصلی‌ترین دلیل فراگیرشدن نام این استاندارد جدید بود. پاندورا در مدت زمان کوتاهی توانست سقف ۳۸٬۰۰۰ دلار را هم ثبت کند که البته بعد از آن دائما قیمت این توکن، رو به کاهش بود. با این حال در حال حاضر هر توکن پاندورا با نماد «PANDORA» با قیمت حدودا ۱۳٬۰۰۰ دلار معامله می‌شود. این پروژه عرضه کلی (Max Supply) ده هزارتایی دارد که همه ۱۰٬۰۰۰ توکن آن در چرخه هستند و در بازارهای ثانویه می‌توان ان‌ها را معامله کرد.

دی‌فراگز (DeFrogs)

دی فراگز هم مثل پاندورا، مجموعه‌ای شامل ۱۰٬۰۰۰ توکن است. ده هزار NFT در این مجموعه وجود دارند که شباهت زیادی به کارکترهای پروژه «DeGods» دارند. این پروژه را می‌توان اولین پروژه NFTهای پروفایلی (PFP) روی استاندارد ERC-404 معرفی کرد. این پروژه با کالکشن‌های پروفایلی بزرگ مثل «BAYC»، «CryptoPunk» و «DeGods» وجوه مشترک بسیاری دارد. تنها تفاوت آن شاید این باشد که این پروژه با استاندارد جدید اتریوم طراحی و توسعه داده شده است.

مزایا و معایب ERC-404

با وجود اینکه ERC-404 یک استاندارد نوپا و تازه در شبکه اتریوم است، مزایا و معایبی هم دارد. به واسطه همین جدید بودن شاید، بتوان ایرداتی به آن گرفت. اما همین جدید و نوآورانه بودن باعث شده تا ERC-404 از برخی جهات مزایای بزرگی نسبت به سایر استانداردهای ساخت توکن در شبکه اتریوم داشته باشد. در ادامه به بررسی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

مزایای استاندارد ERC-404

ترکیب دو استاندارد ERC-20 و ERC-721 باعث شده تا ERC-404 تلفیقی از مزیت‌های هر دو را داشته باشد. توکن‌هایی که با این استاندارد در شبکه مینت می‌شوند، همتا هستند اما با یک توکن بی‌همتا (NFT) مرتبط شده اند! تلفیق دو استاندارد محبوب شبکه اتریوم شاید بزرگ‌ترین مزیت استاندارد ERC-404 باشد. اما مزایای بیشتری هم دارد؛ از جمله:

مالکیت NFT در سطوح خرد

صاحب شدن یکی از NFTهای بلوچیپ (Bluechip) یه با نوعی بزرگ و معروف در دنیای NFT، کار بسیار سختی‌ست. چرا که ان‌اف‌تی‌های مجموعه‌هایی مثل «BAYC» قیمت بالایی دارند و خرید آن‌ها برای هرکسی ممکن نیست. استاندارد ERC-404 اما باعث می‌شود سرمایه‌گذاران کوچک‌تر و خردتر، در سطوح پایین‌تر هم به NFTهای ارزشمند و مهم دسترسی داشته باشند. این به این خاطر است که این استاندارد، مالکیت یک توکن غیرمثلی را با منیت چندین توکن، به قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم می‌کند. به نوعی مالکیت آن را خرد (Fractionalize) می‌کند.

افزایش نقدینگی در بازار توکن‌های غیرمثلی

امکان خرید و فروش توکن‌هایی که هرکدام نشان‌دهنده مالکیت بخش کوچکی از یک NFT ارزشمند هستند، باعث سرازیر شدن پول بیشتری به بازار NFT می‌شود. این اتفاق باعث می‎‌شود تا مالکیت NFTهای بزرگ، در اختیار افراد خاصی نباشد و دایره دسترسی به آن‌ها، محدود نشود. امکان خرید و فروش بخشی از یک توکن غیرمثلی به تریدرهای خرد هم امکان فعالیت را در این بازار می‌دهد و باعث می‌شود پول بیشتری به مارکت NFT تزریق شود. شاید یکی از دلایل عدم رشد قابل قبول مارکت NFT از سال ۲۰۲۱ همین باشد. که مجموعه‌های بزرگ که بخش اعظمی از حجم این بازار (Market Cap) را تشکیل می‌دهند، تنها برای افراد خاصی قابل خریداری هستند. چرا که قیمت بالای هر NFT آن‌ها به خریداران کوچک چنین اجازه‌ای نمی‌دهد.

شاید استاندارد ERC-404 بتواند این مشکل را حل کند و رونق خوبی در مارکت NFT ایجاد کند.

معایب استاندارد ERC-404

نوظهور بودن استاندارد ERC-404 شاید یکی از مهم‌ترین چالش‌های پروژه‌های آن باشد. همین نوظهور بودن باعث شده تا هایپ هیجان زیادی برای آن به وجود بیاید. و همه می‌دانیم که هیجانات ناگهانی، خیلی سریع هم فروکش می‌کنند. از طرفی همین موضوع باعث می‌شود در حال حاضر پروژه‌های ERC-404 قیمت بالایی پیدا کنند، مثل پاندورا. سرمایه‌گذاری و ترید این پروژه‌ها در چنین زمانی شاید تصمیمی اقتصادی‌ نباشد. چرا که زمانی که هیجانات حول این استاندارد کاهش پیدا کند، ارزش پروژه‌های آن هم کاهش خواهد یافت. به خصوص که همچنان هم نمی‌توانیم ERC-404 را یک استاندارد بدانیم؛ حتی ممکن است این اتفاق هیچوقت رخ ندهد! در ادامه با جزئیات به بررسی معایب ERC-404 می‌پردازیم.

فاز آزمایشی و تاییدنشده

بارها در مقاله به این اشاره کردیم که ERC-404 هنوز یک استاندارد تاییدشده در شبکه اتریوم نیست. برای رسیدن به این مرحله، ERC-404 باید پروسه «EIP» یا «درخواست ارتقای اتریوم (Ethereum Improvement Proposal)» را طی کند. پس تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد، سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های این استاندارد، دارای ریسک خواهند بود. به خصوص پروژه‌ای مثل پاندورا که در حال حاضر با قیمتی حدود ۱۳٬۰۰۰ دلار معامله می‌شود. در صورتی که ERC-404 در پروسه EIP به رای گذاشته شود اما به تایید نرسد، قطعا پروژه‌هایی مثل پاندورا افت ارزش قابل توجهی خواهند داشت.

باید به این توجه داشت که پروژه‌های ERC-404، مثل پاندورا و دی‌فراگز در شبکه‌های اجتماعی خود به «آزمایشی (Experimental)» و «تایید نشده» بودن این استاندارد اشاره کرده‌اند. در بیوگرافی توییتر پروژه «دی‌فراگز» این موضوع عینا دیده می‌شود.

پیچیدگی

ترکیب دو استاندارد ERC-20 و ERC-721 باعث شده تا ERC-404 استاندارد پیچیده‌ای باشد. ساخت توکن و قراردادهای هوشمندی که بتوانند از توکن‌های با ویژگی‌های هردو پشتیبانی کنند، کار دشواتری خواهد بود. این باعث می‌شود تا توسعه‌هندگان کمتری به سمت ایجاد و توسعه توکن‌های نیمه مثلی بروند.

امنیت و حقوق مالکان و کپی رایت

اعطای مالکیت یک NFT به تعداد زیادی از افراد، مثلا ۱۰۰ نفر باعث می‌شود تا حفظ حقوق آن‌ها هم کار دشوارتری باشد. زمانی که یک دارایی صاحبان بیشتری دارد، چالش‌های بیشتری هم برای آن به وجود خواهد آمد. اما زمانی که یک NFT تنها یک مالک دارد، مشکل زیادی از بابت حق استفاده از اثر و کپی رایت و نشر آن به وجود نخواهد آمد. شاید استاندارد ERC-404 تنش را بین کاربران دنیای توکن‌های غیرمثلی افزایش دهد.

نظارت و رگولاتوری

تقسیم مالکیت یک اثر بین تعداد زیادی از افراد نظارت بر روی آن را هم سخت‌تر خواهد کرد. شاید چارچوب‌های فعلی نظارت و رگولاتوری (Regulatory) برای استاندارد ERC-404 مناسب نباشند و نیاز باشد در این خصوص، تجدید نظر شود.

آینده ERC-404 و اتریوم

استاندارد ERC-404 می‌تواند برای اتریوم انقلابی باشد. این استاندارد می‌تواند باعث گسترش استفاده از شبکه اتریوم شود و پروژه‌ها و توسعه‌دهندگان بسیاری را به سوی این شبکه بکشاند. از طرفی در صورت تایید این استاندارد در EIP، شاید مارکت NFT هم حرکت خوبی رو به بالا داشته باشد.

با این حال به نظر نمی‌رسد ERC-404 بتواند روی توکن اتر (ETH) تاثیر چندانی داشته باشد. همانگونه که با رشد پاندورا تا ۳۸٬۰۰۰ دلار، اتریوم تغییر چندانی نداشت. اتریوم بیشتر تحت تاثیر بیت کوین و آلت‌کوین‌های مهم بازار است.

به هر روی، انتظار می‌رود در صورت تایید شدن ERC-404 در EIP، پروژه‌های این استاندارد رشد خوبی داشته باشند پروژه‌های دیگری هم با این استاندارد ایجاد شوند. در ادامه شاید شاهد رشد NFTهای اتریومی باشیم. اگر این رشد خیلی خوب باشد، شاید دامن کالکشن‌های شبکه‌های دیگر مثل سولانا، پالیگان و حتی بیت کوین را هم بگیرد. در این بین، کمی دور از انتظار است که ERC-404 بتواند به تنهایی باعث رشد چمشگیر اتریوم و اوج‌گیری آن باشد.

جمع‌بندی

هایپ و هیجان زیاد کاربران حول استاندارد ERC-404 باعث شده بود تا پروژه‌های این استاندارد، با قیمت‌های بسیار بالایی در بازار معامله شوند. البته باید منتظر باشیم و ببینیم حاکمیت (Governance) اتریوم آن را به عنوان یک استانداردِ استاندارد قبول خواهد کرد یا خیر! اگر این اتفاق رخ بدهد، پروژه‌های ERC-404 شاید از این هم ارزش بیشتری پیدا کنند. در غیر این صورت، احتمال افت قابل توجه ارزش پروژه‌های ERC-404 خواهیم بود.

بهتر است برای سرمایه‌گذاری روی این استاندارد کمی صبر داشت. در حال حاضر با توجه به آینده نامشخص ERC-404، ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری و معامله دارایی‌های آن وجود دارد.