سولانا چیست؛ نگاهی به سریع‌ترین شبکه بلاک چینی و وایت پیپر سولانا

سولانا پروژه‌ای سرشار از نوآوری است و علاوه بر این‌که می‌توان آینده سولانا را درخشان دانست(البته نه به صورت قطعی)، می‌توان گفت که این پروژه از قابلیت دگرگونی دنیای بلاک چین هم برخوردار است. این پلتفرم دارای ویژگی‌های نوآورانه‌ای است که برخلاف بلاک چین‌های دیگر می‌تواند تا ۵۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش کند. همان طور که می‌دانید، هر پروژه معتبری در دنیای ارزهای دیجیتال دارای یک وایت پیپر است که در آن گزارشی از مشخصات فنی پروژه از سوی توسعه‌دهندگان آن منتشر می‌شود. در این مطلب با ما در بررسی وایت پپیر سولانا و ویژگی‌های رمز ارز SOL همراه باشید.

هر چند وایت پیپر ممکن است تا اندازه‌ای تخصصی باشد، اما مطالعه آن در درک نوآوری‌های هر پروژه به ما کمک می‌کند. وایت پیپر سولانا حرف‌های بسیار تازه‌‌ای برای گفتن دارد، اما توضیحات آن کمی پیچیده است. به همین دلیل ما در این مقاله سعی کرده‌ایم با زبان ساده، شناسنامه سولانا را به طور کامل برای شما شرح دهیم. با پول نو همراه باشید.

مقدمه

شاید اوّلین‌ها هرگز از خاطر نروند و بیش از همه در یاد بمانند. امّا بدون شک بی عیب و نقص نیستند و مشکلات خود را دارا هستند. به عنوان مثال، اتریوم اولین پلتفرم قرارداد هوشمند در دنیای غیرمتمرکز بود و روزی نیست که از Dappها، NFTها و صحبت‌های خالق جوان آن یعنی ویتالیک بوترین نشنویم! با این حال در کنار خدمات فراوانی که همه‌روزه درحال مشاهده آن هستیم، اتریوم هم نواقصی دارد.

کندی (Latency) شبکه، مشکلات در مقیاس‌پذیری و کارمزد بالا (البته پس از مرج اتریوم تا حد زیادی برطرف شد)، از جمله محدودیت‌هایی هستند که برای برخی پروژه‌های دیگر از جمله پروژه‌ای که موضوع مقاله ماست، به فرصت تبدیل شدند تا شاهد نسل جدیدی از شبکه‌های بلاک چینی باشیم.

سولانا یکی از مهم‌ترین بلاک چین‌هایی بود که در صدد برطرف‌سازی مشکلات اتریوم برآمد و با حمایت بسیاری از کاربران و افراد مشهوری از جمله سم بانکمن-فرید (SBF)، روبرو شد. در مقاله امروز، تصمیم داریم تا شبکه سولانا را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهیم. پس همراه ما باشید!

شبکه سولانا چیست؟

سولانا یک شبکه بلاک چینی است که با الگوریتم‌های اثبات سهام (PoS) و اثبات تاریخچه (PoH)، سرویس‌های مبتنی بر قرارداد هوشند را ارائه می‌دهد. در سال ۲۰۱۸، آناتولی یاکووِنکو و راج گوکال این پروژه را معرفی کردند. سپس در سال ۲۰۲۰، توکن بومی این بلاک چین (SOL)، به صورت رسمی توسط Solana Labs عرضه شد.

هدف اصلی سولانا، بهبود توان عملیاتی (Throughput) و مقیاس‌پذیری (Scalibility) بود که همین موضوعات و سرعت بالای پردازش تراکنش‌ها، سبب شدند تا به یکی از محبوب‌ترین بلاک چین‌های حوزه قراردادهای هوشمند تبدیل شود. بلاک چین را برای مردم بیاورید.

به طور کلی، این بلاک چین همواره در تلاش بوده تا بستری مناسب را برای تسهیل فعالیت کاربران و توسعه‌دهندگان ایجاد کند.

تراکنش‌های غیر متمرکز به لطف فناوری بلاک چین به سادگی امکان‌پذیر هستند. با این حال، فناوری‌ای که ما برای انتقال ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنیم یک مشکل اساسی دارد: کندی شبکه. برای مثال، شبکه اتریوم را در نظر بگیرید. این بلاک چین می‌تواند در هر ثانیه حدود ۱۳ تراکنش (TPS ۱۳) را پردازش کند. در مقابل، قدرت پردازش تراکنش‌ها در شرکت ویزا (Visa) ده‌ها هزار تراکنش در ثانیه است. این یک مشکل جدی برای شبکه‌های غیر متمرکز است و سولانا می‌خواهد این مشکل را برای همیشه حل و فصل کند.

ارز دیجیتال سولانا چیست؟

رمز ارز SOL توکن بومی شبکه Solana است و نشان‌دهنده بخشی از مالکیت در این اکوسیستم است. توکن SOL برای تقویت اپلیکیشن‌‌های غیرمتمرکز (dApps)، پرداخت‌ها، کارمزد‌های بلاک چین، تأمین امنیت شبکه از طریق استیکینگ و تسهیل حاکمیت شبکه استفاده می‌شود.

استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟ + آشنایی با بهترین رمز ارزها برای استیک در ۲۰۲۲

علاوه بر ابزاری برای پرداخت، استیکینگ و وثیقه (Collateral) در پروتکل‌های دیفای، توکن SOL در زمینه‌های دیگری از جمله اعتبارسنجی، اجرای قراردادهای هوشمند و کاربرد در معاملات NFTهای ایجاد شده بر بستر سولانا نیز، نقش مهمی را ایفا می‌کند. قیمت سولانا

علاوه بر موارد مذکور، توکن SOL امکان رای‌دهی در آپدیت‌ها و امور مختلف پلتفرم را هم فراهم خواهد کرد.

تعداد توکن‌های در گردش ارز دیجیتال سولانا

همانند اتریوم، سولانا (SOL) هم از محدودیت عرضه (Max Supply) مشخصی برخوردار نیست و توکن‌های SOL از یک مکانیزم عرضه نامحدود پیروی می‌کنند. عرضه اتریوم؛ آیا ذخیره ارز اتریوم (ETH) محدودیت دارد؟

علی‌رغم عدم محدودیت عرضه ، تعداد توکن‌های در گردش ارز دیجیتال سولانا عدد مشخصی را نشان می‌دهند. طبق آمار بدست آمده از پلتفرم آماری Coingecko در زمان نگارش این مطلب، میزان توکن‌های در گردش ارز دیجیتال سولانا (SOL) به ۳۹۷ میلیون SOL می‌رسد.

مزایا و معایب سولانا

شاید اتریوم بی نقص نباشد. امّا این بدان معنا نیست که رقبای آن هم بی عیب و نقص به حساب می‌آیند!

در کنار مزایای قابل‌توجهی که در اختیار کاربران قرار می‌دهد، نباید فراموش کنیم که شبکه سولانا و ارز دیجیتال SOL هم معایبی را دارند که در جدول زیر، مهم ترین آن‌‌ها را آورده‌ایم.

مزایای سولانا (SOL)	معایب سولانا (SOL)
تراکنش‌های سریع و ارزان	ناپایداری نسبی شبکه از نظر امنیتی و سرویس‌دهی
مقیاس‌پذیری بالا	تورم‌زایی به واسطه عرضه نامحدود
رمزنگاری و الگوریتم اجماع منحصربه‌فرد (PoH)	عدم تمرکززدایی کافی به دلیل تعداد محدود Nodeها
پشتیبانی از NFTها و پروژه‌های Web3	رقابت دشوار با پروژه‌های مشابه
امکان استیکینگ و کسب پاداش

البته که در یک سال اخیر، تعداد گره‌(Node)های سولانا نسبتا افزایش یافته و به شبکه غیرمتمرکز تری تبدیل شده است. با این حال همچنان نگرانی‌های در رابطه با مرکزیت در سولانا وجود دارد. نود (Node) چیست؟ آشنایی با مفهوم نُود یا گره در بلاک چین

ویژگی‌های مهم سولانا

هدف سولانا حذف پیچیدگی‌های راه‌حل‌های لایه ۲ اتریوم از طریق بهینه‌سازی سرعت، کارمزد و تمرکز زدایی است. اگر بخواهیم این ویژگی‌ها را در شبکه سولانا به صورت کمّی بررسی کنیم، باید به این اعداد اشاره کنیم:

• سرعت: زمان ایجاد بلاک‌ها در سولانا ۰.۴ ثانیه است
• هزینه: ۰.۰۰۰۰۰۰۵ واحد SOL کارمزد هر تراکنش در این شبکه است
• تمرکز زدایی: ۲۲۴۲ گره جهانی

علاوه بر مواردی که در این قسمت به آن‌ها اشاره کردیم، لازم به ذکر است که سولانا از الگوریتم اجماع منحصربه‌فردی به نام اثبات تاریخچه (PoH) استفاده می‌کند که زیرشاخه‌ای از مکانیزم اجماع اثبات سهام به حساب می‌آید.

افزون بر کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش سرعت شبکه، این مکانیزم به شبکه این اجازه را می‌دهد تا با اثبات خط زمانی و توالی فعالیت‌های بلاک چین، رویدادهای آتی شبکه نیز، پیشبینی و زمانبندی شوند. در ادامه در قسمت نوآوری‌های وایت پیپر سولانا، ویژگی‌های سولانا را دقیق تر بررسی خواهیم کرد.

انتشار وایت پیپر سولانا

وایت پیپر سولانا اولین مرجع مکتوب مکانیزم گواه اثبات تاریخچه (PoH) است که به عنوان روشی جدید برای اندازه‌گیری زمان برای سیستم‌های توزیع شده در بلاک چین توصیف شده است.

تیم سولانا، شبکه آزمایشی این پلتفرم را در فوریه ۲۰۱۸ منتشر کرد. شرکت سازنده این پلتفرم، Solana Labs، در ابتدا Loom نام داشت. بعدها، این نام برای اینکه با اسم شرکت Loom Network اشتباه نشود، تغییر کرد.

سرعت انتقال و کارمزد سولانا

همانطور که پیش تر بدان اشاره کردیم، میانگین زمان ایجاد بلاک‌ها در سولانا ۴۰۰ میلی ثانیه است و به طور کلی، تعداد تراکنش‌های پردازش شده این شبکه در هر ثانیه (TPS)، به ۵۰ تا ۶۵ هزار تراکنش‌ می‌رسد. میانیگن هزینه هر تراکنش سولانا هم رقمی بالغ بر ۰.۰۰۰۱۲۵ دلار خواهد بود.

برای دسترسی به اطلاعات بیشتری در رابطه با زنجیره سولانا از جمله تراکنش‌ها، تعداد آدرس‌های فعال و بلاک‌های شبکه، می‌توانید از بلاک اکسپلورر اختصاصی سولانا استفاده کنید. بلاک چین اکسپلورر چیست؟ آشنایی با جعبه سیاه شبکه‌های بلاک چینی!

تاریخچه سولانا

در نوامبر ۲۰۱۷، آناتولی یاکووِنکو وایت پیپری را منتشر کرد که در آن، PoH را به عنوان تکنیکی برای حفظ زمان بین رایانه‌هایی که در یک شبکه به یکدیگر وابسته نیستند، معرفی کرد.

طبق تجربیات پیشین خود در شرکت‌های مختلف که در قسمت بعدی به آن می‌پردازیم، وی می‌دانست که یک ساعت (Clock) قابل اعتماد، همگام سازی امور شبکه را آسان‌تر خواهد کرد. هنگامی که همگام سازی ساده است، شبکه مبتنی بر آن می‌تواند تراکنش‌های خود را با بیشترین سرعت انجام دهد و تنها از پهنای باند (Bandwith) شبکه استفاده کند.

یاکووِنکو دریافت که سیستم‌های بلاک چینی بدون CLock همچون بیت کوین و اتریوم، با محدودیت‌های متعددی روبرو بودند و هستند. زیرا دقیقا زمانی که یک نهاد متمرکز همچون Visa تعداد ۶۵هزار تراکنش/ثانیه (TPS) را پردازش می‌کرد، میزان TPS این دو پلفترم غیرمتمرکز از عدد ۳۰ فراتر نمی‌رفت.

به طور کلی، آناتولی اعتقاد داشت که بدون زمانبندی مناسب در شبکه، بیت کوین و اتریوم هرگز نمی‌توانند به مهم‌ترین ابررایانه‌های جهان تبدیل شوند. با برطرف سازی مشکلات زمانبندی کامپیوترهای مستقر در یک زنجیره، آناتولی توانست کلید حل بسیاری از مشکلات دیگر را پیدا کند.

درواقع وی توانست راه‌حلی را پیدا کند که به کمک آن، بتوان تراکنش‌های یک شبکه را تا ۱۰هزار برابر سریع تر پردازش کرد. البته که وی در این راه تنها نبود و تیم سولانا نیز، نقش بسزایی را در ایجاد پروژه سولانا ایفا کردند.

تیم سازنده شبکه سولانا

آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko)، یکی از دست‌اندرکاران سابق شرکت کوالکام و دراپ باکس، این پلتفرم را در سال ۲۰۱۷ بنیان گذاری کرد. او که یک مهندس نرم‌افزار با تجربه در زمینه الگوریتم‌های فشرده‌سازی و سیستم‌های توزیع شده است، به همراه اریک ویلیامز (Eric Williams)، مدیر ارشد فناوری سولانا و گرگ فیتزجرالد (Greg Fitzgerald)، شبکه سولانا را با هدف حل مشکلات بلاک چین‌های نسل اول مانند بیت کوین و اتریوم توسعه داده است.

در حوالی مارس ۲۰۱۸، پروژه‌ای با نام Loom کار خود را بر بستر اتریوم آغاز کرد و در آن زمان، بسیاری شبکه Loom را همان بلاک چین اتریوم قلمداد کردند! سرانجام اعضای تیم Loom تصمیم گرفت که نام خود را تغییر دهد و Solana را به عنوان نام جدید شبکه خود انتخاب کردند.

علت این نامگذاری هم به محل زندگی سابق سه بنیانگذار اصلی شبکه یعنی آناتولی، گرِگ و استفن مرتبط می‌شود. به عبارتی، ارکان اصلی پایه‌گذاری شبکه سولانا، به مدت ۳ سال در نزدیکی ساحلی کوچک واقع در شمال سن دیگو به زندگی و کار مشغول بودند. همانطور که احتمالا تا کنون حدس زده‌اید، این ساحل کوچک، Solana نام دارد!

نوآوری‌های وایت پیپر سولانا

برخلاف بیت کوین که عمدتاً یک دفتر کل بزرگ و تغییرناپذیر است، سولانا از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند. اتریوم نیز از این ویژگی برای پیاده‌سازی و اجرای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) بهره می‌برد. با این حال، حجم عظیم این قراردادها بر سرعت این شبکه تأثیر منفی گذاشته است.

dApp چیست؟ این شما و این یکی از مهم‌ترین محصولات تکنولوژی بلاک چین!

با توجه به TPS نسبتاً پایین اتریوم و تعداد زیاد قراردادهای هوشمند، این شبکه کند است و کارمزدهای انتقال آن بسیار بالاست. البته با مهاجرت این شبکه روی مکانیزم اثبات سهام، این موارد تا حد قابل قبولی بهبود می‌یابند.

عرضه نهایی اتریوم دو هر چند مشکلات زیادی را از بلاک چین‌ها حل می‌کند، اما نهایتا فضایی برای بلاک چین‌های نسل بعدی هم باقی می‌گذارد تا بتوانند سهمی از بازار dapp را به دست آورند. تاکنون سولانا سریع‌ ترین بلاک چین قابل برنامه‌ریزی است. استخراج سولانا

سولانا بر اساس یک مدل اجماع اثبات سهام بهینه شده عمل می‌کند که در آن نوآوری‌های پیشرفته به کار گرفته شده است. آنچه که سولانا را به یک بلاک چین بسیار سریع تبدیل می‌کند، ترکیب هشت ویژگی نوآورانه زیر است:

• گواه اثبات تاریخچه (Proof-of-history)
• Tower BFT
• Gulf Stream
• Turbine
• Sealevel
• Pipelining
• Cloudbreak
• Archivers

گواه اثبات تاریخچه (PoH) چیست؟

یکی از سخت‌ترین مشکلات در سیستم‌های توزیع شده توافق بر سر زمان است. در واقع، برخی می‌گویند که اساسی‌ترین ویژگی الگوریتم اثبات کار بیت کوین، این است که به صورت یک ساعت غیرمتمرکز برای سیستم کار می‌کند. در سولانا، Proof of History این راه حل را ارائه می‌دهد.

شبکه‌های غیرمتمرکز این مشکل را با راه حل‌های زمان‌بندی متمرکز و قابل اعتماد حل کرده‌اند. به عنوان مثال، پایگاه داده‌های ابری Spanner گوگل از ساعت‌های اتمی همگام شده بین مراکز داده خود استفاده می‌کند. مهندسان گوگل این ساعت‌ها را با دقت بسیار بالایی همگام کرده و دائماً از آن‌ها مراقبت می‌کنند.

این مشکل در سیستم‌هایی مانند بلاک چین حتی سخت‌تر است. گره‌ها در شبکه نمی‌توانند به منبع زمانی خارجی یا هر مهر زمانی که در پیام ظاهر می‌شود اعتماد کنند. هر پیام باید به اکثریت گره‌های سیستم فرستاده شود، سپس پس از جمع‌آوری امضای کافی تأیید و منتشر شود. همانطور که می‌توانید تصور کنید، انجام این کارها زمان‌بر بوده و سرعت را کاهش می‌دهد.

در یک سیستم بلاک چین، تراکنش‌ها باید در اسرع وقت پردازش شوند و برای این منظور باید بتوان آن‌ها را در واحدهای کوچک زمان‌بندی کرد. اما بسیاری از بلاک‌چین‌های قابل برنامه‌ریزی، مانند اتریوم، به برنامه‌های خارجی برای تعیین مهر زمانی «میانگین» متکی هستند که سپس از آن برای تأیید اعتبار تراکنش‌ها به ترتیبی که دریافت می‌کنند، استفاده می‌کنند.

مراجعه به منبع متمرکز، هدف یک سیستم غیرمتمرکز را نادیده می‌گیرد. سولانا این مشکل را با استفاده از گواه اثبات تاریخچه حل می‌کند، که به این «مهر زمانی» اجازه می‌دهد تا در خودِ بلاک چین ساخته شوند. این کار از طریق یک تابع تاخیر قابل تأیید (VDF) انجام می‌شود. در سولانا با مکانیزم Proof of History می‌توانید یک رکورد تاریخی ایجاد کنید که ثابت کند یک رویداد در یک لحظه خاص از زمان رخ داده است.

تولیدکنندگان بلوک این کار را تقریباً به صورت آنی و در محل با یک تابع هش SHA256 انجام می‌دهند. با استفاده از این هش برای پیگیری زمان، می‌توان به راحتی فهمید که رویدادها چه زمانی رخ داده‌اند.

چرا اثبات تاریخچه (PoH) مهم است؟

مسلماً اگر زمان دقیق را بدانید، می‌توانید اطلاعات را خیلی سریع‌تر تأیید کنید. برای اینکه مفهوم PoH را بهتر درک کنید، بلاکچین را مانند یک شهربازی در نظر بگیرید. در این شهربازی برای تهیه بلیط باید در صف یکی از دروازه‌های ورودی متعدد منتظر بمانید. دریافت بلیط ورود به پارک معادل پردازش تراکنش شما و گنجاندن آن در بلوک بعدی اضافه شده به زنجیره است. از نظر شهربازی، این یک اولویت است که همه دروازه‌های ورودی از نظر اینکه چه کسی و چه زمانی پذیرش می‌شود، اتفاق نظر داشته باشند.

برای انجام این کار، شهربازی‌های محبوبی مانند اتریوم از اپراتورهای دروازه‌های ورودی می‌خواهند تا از طریق پیام در مورد اینکه چه افرادی قرار است بخشی از گروه بعدی باشند، با یکدیگر ارتباط داشته و به توافق برسند. اگر یک روز پارک شلوغ باشد، حتماً می‌توانید تصور کنید که این فرآیند چقدر سخت و زمان‌بر است. در نتیجه، صف‌ها طولانی می‌شوند و قیمت بلیط‌ها افزایش می‌یابد.

برای جلوگیری از این امر، سولانا به سراغ اپراتورهای دروازه‌های ورودی رفته و به همه آن‌ها یک چاپگر ویژه داده است. این چاپگر زمان تحویل گرفتن بلیط مشتریان را ثبت کرده، آن را به یک رشته ایمن از کاراکترها تبدیل می‌کند و روی بلیط چاپ می‌کند. این کار اغلب به عنوان یک مهر زمانی رمزنگاری توصیف می‌شود. هر بلیطی که از طریق چاپگر اجرا می‌شود یک مهر زمانی دریافت می‌کند که به بلیطی اشاره دارد که قبل از آن مهر زده شده است. این کار امنیت را تقویت کرده و اطمینان سفارش را بهبود می‌بخشد. اگر شما یکی از این بلیط‌ها را روی زمین پیدا کنید، در اصل تاریخچه هر مهمانی را در اختیار خواهید داشت که تا زمان چاپ آن بلیط وارد پارک شده است. این موضوع برای اولویت اصلی پارک – ردیابی اینکه چه کسی و چه زمانی پذیرش شده است- بسیار مهم است.

با انجام این بررسی اولیه، اپراتورهای دروازه ورودی سولانا می‌توانند ابتدا گروهی را به پارک راه دهند و بعد از آن بر سر سفارش توافق کنند. اپراتورها به سرعت بلیط‌های جمع‌آوری شده را بر اساس مهر زمانی مرتب کرده و به کار خود ادامه می‌دهند.

شبکه می‌تواند بدون اینکه هیچ‌یک از اعتبار سنج‌ها با یکدیگر صحبت کنند، تصمیم به چرخش اعتبارسنج‌ها بگیرد. این یک تغییر ظریف اما عمیق است. هیچ بلاک چین دیگری مکانیسم مشابهی ندارد. در دیگر بلاک چین‌ها، اعتبار سنج‌ها باید برای تصمیم‌گیری با هم ارتباط برقرار کنند و همین موضوع زمان تأیید بلوک را افزایش می‌دهد.

الگوریتم PoH علیرغم نامش، یک مکانیسم اجماع نیست، بلکه یک ساعت رمزنگاری است که به گره‌ها امکان می‌دهد تا در مورد ترتیب زمانی رویدادهای زنجیره، بدون نیاز به صحبت با یکدیگر به توافق برسند، زیرا هر گره ساعت مخصوص به خودش را دارد.

PoH با ذخیره سوابق تاریخی تراکنش‌ها به سیستم اجازه می‌دهد تا ترتیب رویدادها را راحت‌تر پیگیری کند. با استفاده از این مکانیزم، شبکه سولانا می‌تواند تراکنش‌های بیشتری را انجام دهد و پلتفرم را مقیاس‌پذیر و کارآمدتر کند.

Tower BFT: نسخه بهینه شده PoH

Solana یک تحمل خطای عملی بیزانسی (pBFT) را اجرا می‌کند که برای PoH بهینه شده است. Tower BFT الگوریتمی است که از PoH به‌عنوان ساعت رمزنگاری استفاده می‌کند تا بدون نیاز به ارسال سیلی از ارتباطات بین گره‌ها به اجماع برسد. این الگوریتم به بهبود چشمگیر سرعت تراکنش کمک می‌کند.

Turbine: پروتکل انتشار بلوک

یکی دیگر از اجزای این بلاکچین پرسرعت، پروتکل توربین است که داده‌هایی را که نیاز به انتقال بین گره‌ها به صورت بسته‌های داده‌ای کوچکتر دارند، بسته‌بندی می‌کند. انتقال داده‌ها به صورت بسته‌های کوچکتر به مشکل پهنای باند کمک می‌کند و سرعت پردازش شبکه را افزایش می‌دهد.

Sealevel: قراردادهای هوشمند همزمان

زمان اجرای کارآمد Solana نیز به کمک موتور Sealevel انجام می‌شود که امکان پردازش تراکنش‌ها را به صورت موازی فراهم می‌کند. مکانیسم Sealevel یک پیشرفت اساسی در صنعت بلاک چین است، زیرا سولانا اولین شبکه‌ای است که قادر به انجام پردازش موازی برای دستورالعمل‌های مشابه اما با ورودی‌های متفاوت است.

این سیستم موازی‌سازی تراکنش‌ها، قراردادهای هوشمند را قادر می‌سازد تا با استفاده از GPUها و SSDهای موجود به طور همزمان اجرا شوند.

Gulf Stream: راه حل مدیریت mempool سولانا

ویژگی Gulf Stream یک سیستم حافظه است که اغلب به آن mempool می‌گویند. این ویژگی کمک می‌کند تا تراکنش‌ها قبل از نهایی شدن تراکنش‌های قبلی به اعتبار سنج‌ها ارسال شوند. این کار به حداکثر رساندن سرعت تراکنش کمک می‌کند.

در واقع، گلف استریم راه حل سولانا برای کاهش حجم معاملات تأیید نشده است. این سیستم جذب و ارسال تراکنش‌ها را به انتها (لبه) شبکه می‌راند. این کار به اعتبارسنج‌ها اجازه می‌دهد زمان‌های تأیید را کاهش داده، تراکنش‌ها را زودتر از موعد انجام دهند و بار حافظه ناشی از مخزن تراکنش‌های تأیید نشده را کاهش دهند. گلف استریم است که سولانا را قادر می‌سازد تا به ۵۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه برسد.

Pipelining: واحد پردازش تراکنش برای دستیابی به کارایی یک گره

فرآیند Pipelining یا مسیرسازی یک روش بهینه برای پردازش جریان داده‌های ورودی است که باید در مراحل متوالی پردازش شوند. مسیرسازی فرآیند مناسبی است که جریانی از داده‌های ورودی وجود داشته باشد که باید طی مراحلی پردازش شوند و سخت‌افزارهای مختلفی مسئول هر کدام باشند.

مدیر ارشد فناوری سولانا فرآیند Pipelining را با روشی که ما ماشین لباسشویی انجام می‌دهیم مقایسه کرده است. لباس‌ها مراحل شستشو، خشک شدن و تا شدن را می‌گذرانند و هر یک از این مراحل باید به ترتیب انجام شوند اما توسط واحدهای مختلف. فرآیند Pipelining نیز تراکنش‌ها را قادر می‌سازد تا به سرعت اعتبارسنجی شوند و در تمام گره‌های شبکه تکرار شوند.

Cloudbreak: معماری حالت افقی سولانا

صرفاً مقیاس‌بندی محاسبات کافی نیست. حافظه‌ای که برای ردیابی حساب‌ها استفاده می‌شود از نظر اندازه و سرعت دسترسی گاهی دچار مشکل می‌شود.

سولانا برای این منظور، Cloudbreak را طراحی کرده است. این پروژه از فایل‌های نقشه‌برداری حافظه و عملیات متوالی برای کمک به مقیاس‌پذیری شبکه استفاده می‌کند. Cloudbreak ساختار داده‌ای است که امکان نوشتن متوالی و خواندن همزمان را فراهم می‌کند.

Archivers: انبار ذخیره دفتر توزیع شده Solana

از دیگر بخش‌های وایت پیپر سولانا، آرشیوکنندگان شبکه هستند. یک شبکه بلاک چین با سرعت GBPS ۱، چیزی در حدود ۴ پتابایت داده در سال برای دفتر کل تولید می‌کند. ذخیره این حجم از داده‌ها بسیار مهم بوده و می‌تواند هدف اجرای بلاک چین در این فرآیند را با مشکل مواجه کند.

در Solana، داده‌ها برای ذخیره از اعتبارسنج‌ها به شبکه‌ای از گره‌ها به نام Archivers (آرشیوکنندگان) منتقل می‌شوند. آرشیوکنندگان در اجماع شرکت نمی‌کنند اما هر چند وقت یک‌بار، شبکه از آرشیو‌کنندگان می‌خواهد تا ثابت کنند که داده‌ها را ذخیره کرده‌اند یا خیر. سولانا برای این منظور از Proofs of Replication (PoRep) استفاده می‌کند که تا حد زیادی از پروژه فایل کوین تقلید شده است. دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology) چیست؟ DLT انقلابی در تکنولوژی

آرشیوکنندگان (Archivers) برای ذخیره داده‌ها، آن‌ها را از اعتبارسنج‌های اجماع دانلود می‌کنند. آن‌ها به شبکه می‌گویند که چه مقدار فضا برای ذخیره‌سازی در دسترس دارند. شبکه بر اساس کل فضای ذخیره‌سازی موجود آرشیوکنندگان، دفتر کل را به قطعات مناسب تقسیم می‌کند. Archivers به ازای تلاش‌ برای ذخیره‌سازی پاداش دریافت می‌کنند.

آینده سولانا

این‌ که سولانا در آینده چه مسیری را پیش بگیرد، به عوامل مختلفی از جمله شرایط کلی بازار، وضعیت شبکه، شرایط اقتصاد و شاخص‌های کلان بستگی دارد. با این حال، بسیاری از تحلیلگران از جمله تحلیلگران وبسایت Changelly، آینده سولانا را صعودی پیشبینی می‌کنند. آینده سولانا تا سال ۲۰۳۰؛ آیا زمان سرمایه گذاری در SOL فرا رسیده است؟

پس از حواشی صرافی FTX در نوامبر ۲۰۲۲ و متواری شدن مالک آن یعنی سم بانکمن-فرید که یکی از مهم‌ترین حامیان سولانا به حساب می‌آمد، سولانا (SOL) از جمله دارایی‌های کریپتویی بود که بسیار متضرر شد. به طوری که در روزهای پایانی سال ۲۰۲۲، قیمت هر واحد SOL به سطوح پایین‌تر از ۱۰ دلار هم سقوط کرد! امّا سولانا توانست شرایط خود را تا حدی بهبود بخشد.

از ژانویه تا اوایل ژوئن سال ۲۰۲۳، سولانا روند نسبتا باثباتی را پیگیری کرده و همواره توانسته حمایت ۲۰ دلاری خود را حفظ کند. با این حال در همین بازه ۶ ماهه، SOL در عبور از سطح قیمتی ۲۵ دلار با ناکامی مواجه شده است.

مزایای رقابتی سولانا چیست؟

سولانا مسئولیت‌های ثبت زمان و رأی‌گیری در زنجیره‌ها را تقسیم می‌کند. این امر دستیابی به اجماع را بسیار سریع و مقیاس‌پذیر می‌کند.

از آن‌جایی که تراکنش‌ها توسط یک گره به نام Leader تأیید می‌شوند، هیچ رقابتی برای گنجاندن تراکنش‌ها (مانند اتریوم) وجود ندارد. همین امر سبب می‌شود تا کارمزد تراکنش بسیار پایین باشد. در این پروژه کارمزد تراکنش‌ها زیر ۰.۰۱ دلار تضمین شده است. همچنین، هر کسی که یک پردازنده و مقداری سهام داشته باشد می‌تواند به عنوان یک اعتبارسنج در این شبکه فعالیت کند.

برخلاف بلاک چین‌هایی مانند بیت‌ کوین، که همه چیز در آن برای رقابتی نگه داشتن محاسبات طراحی شده‌، سولانا از محاسبات استقبال می‌کند. به عنوان مثال، پردازنده‌های گرافیکی برای نیازهای محاسباتی Solana بسیار کارآمد هستند و هرچه توانایی محاسبات اعتبارسنج سریع‌تر باشد، سیستم سریع‌تر می‌تواند تراکنش‌ها را تأیید کند.

سولانا چندین مزیت رقابتی دارد:

• تیم

سولانا یک تیم فنی قوی دارد که سابقه کار در شرکت‌های مطرحی مثل کوالکام، گوگل، دراپ باکس و اپل را دارند.

• فناوری

برجسته‌ترین ویژگی وایت پیپر سولانا توسعه فناوری‌های جدید است که موجب شده علاوه بر کاهش کارمزد تراکنش‌ها، مقیاس پذیری این شبکه نیز به صورت چشمگیری افزایش پیدا کند.

• جامعه

سولانا دارای یک جامعه قوی و فعال از کاربران، توسعه‌دهندگان، شرکای صنعتی و سرمایه‌گذاران است.

• اکوسیستم

سولانا یک اکوسیستم بزرگ و به سرعت در حال رشد از dAppها ایجاد کرده است، ضمن اینکه موارد استفاده جدید آن نیز در حال ظهور هستند. لیست بهترین کیف پول‌های سولانا برای ذخیره SOL در ۲۰۲۳

نقشه راه سولانا

به منظور ماندن در گردونه رقابت‌، تمامی پروژه‌ها نیاز دارند تا ضمن تدام موفقیت‌های خود، برنامه‌های جدیدی را هم برای توسعه در نظر بگیرند. تیم سولانا هم چشم‌اندازی را از نقشه راه (Roadmap) خود ترسیم نموده که در ادامه مهم‌ترین تغییرات مذکور در نقشه راه سولانا را خواهیم شناخت:

• عرضه استاندارد توکن ۲۲؛ سولانا در تلاش است تا استاندارد جدیدی را برای توکن‌های پلتفرم خود معرفی کند. این استاندارد جدید Token-22 نام دارد که امکان پرداخت‌های امن، حق بازنشر و انتقال مالکیت را در شبکه ایجاد می‌کند.
• Anchor؛ این پروژه به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا به کمک زبان برنامه‌نویسی Rust، به توسعه و اجرای قراردادهای هوشمند بر بستر سولانا بپردازند.
• تغییرات زیرساختی؛ توسعه‌دهندگان در تلاش هستند تا با ایجاد تغییراتی در زیرساخت‌های سولانا، امنیت و مقیاس‌پذیری شبکه را ارتقا دهند. این تغییرات با هدف بهبود عملکرد شبکه انجام می‌پذیرند و احتمالا شاهد معرفی یک الگوریتم اجماع جدید نیز، باشیم.
• ادغام با پلتفرم‌های دیگر؛ به منظور افزایش سازگاری با دیگر شبکه‌ها، سولانا سعی دارد تا امکان ارتباطات دو طرفه با زنجیره‌های دیگری چون اتریوم و پالیگان را فراهم آورد.

آیا سرمایه گذاری روی سولانا خوب است یا خیر؟

با وجود عملکرد ضعیف در سال ۲۰۲۲، در سال ۲۰۲۳ سولانا توانست بخشی از زیان‌های خود را جبران کند و به ثباتی نسبی دست یابد. به همین خاطر، اکثریت کارشناسان روند سولانا تا انتهای ۲۰۲۳ را صعودی ارزیابی می‌کنند.

امّا از آنجایی که بازار کریپتو تحت تاثیر عوامل متعدد، نوسانات بسیاری را تجربه می‌کند، نمی‌توان با قطعیت از سولانا به عنوان یک دارایی مناسب برای سرمایه‌گذاری نام برد. در هر حال، پیشنهاد می‌شود که پیش از هر تصمیمی، تحقیقات و آگاهی را در دستور کار خود قرار دهید. تحلیل فاندامنتال یک پروژه، می‌تواند گام مثبتی در جهت سرمایه‌گذاری هوشمندانه به حساب آید. تحلیل فاندامنتال چیست؟ آموزش گام به گام تحلیل بنیادی پروژه‌های کریپتویی | آموزش تحلیل فاندامنتال + ۸ ابزار ضروری بررسی پروژه‌های کریپتویی

همکاری‌های شبکه سولانا

از زمان معرفی پروژه تا کنون، سولانا با پروژه‌های بسیاری توافقاتی را به ثبت رسانده که برای این پروژه امتیازات فراوانی را به همراه داشته‌‌اند.

همکاری‌های شبکه سولانا در حوزه‌های متنوعی از جمله DeFi، وام‌دهی و NFT صورت گرفته است. مرورگر Brave، پروتکل Drift، متاپلِکس و Audius، از جمله پروژه‌هایی هستند که با سولانا قراردادهایی را امضا کرده‌اند.

در تصویر زیر، لیست کامل‌ترین از همکاری‌های شبکه سولانا را مشاهده می‌کنیم:

سرمایه‌ گذاران سولانا چه کسانی هستند؟

سهم عمده‌ای از سرمایه گذاران سولانا را موسسات و شرکت‌های مختلف تشکیل می‌دهند. تعداد این موسسات به بیش از ۸۰ کمپانی می‌رسد که لیستی از مهم‌ترینِ آن‌ها را مشاهده می‌کنیم:

• پلتفرم Polychain
• شرکت Andreessen Horowitz
• پروتکل Multichain Capital
• کمپانی سرمایه‌گذاری Buck Stash
• کمپانی سرمایه‌گذاری Slow Ventures

نحوه خرید سولانا

سولانا یکی از پروژه‌های آینده‌دار بازار رمز ارزها محسوب می‌شود، در نتیجه افراد بسیاری قصد خرید SOL را دارند. اما سوال اصلی افراد این است که چگونه سولانا بخریم؟ در جواب باید گفت استفاده از خدمات صرافی ایرانی معتبر پول نو می‌تواند بهترین گزینه برای خرید امن سولانا باشد.

در صرافی پول نو امکان خرید بیش از ۱۱۰ رمز ارز مختلف مانند سولانا وجود دارد. کافی است حساب کاربری خود را در پول نو ایجاد کرده و حتی بدون نیاز به احراز هویت ارز سولانا را خریداری کنید. برای خرید SOL تنها کافی است حساب کاربری خود را شارژ و خرید خود را نهایی کنید. خرید سولانا | فروش SOL | ارزان، فوری، بدون احراز هویت

نحوه استیکینگ سولانا

دانستیم که پلتفرم سولانا از الگوریتم PoH استفاده می‌کند که همانند دیگر انواع مکانیزم اثبات سهام، امکان استیک ارز دیجیتال را فراهم می‌کند. استیکینگ سولانا به روش‌های مختلفی انجام می‌شود:

• استیک مستقیم (از طریق کیف پول)؛ در این شیوه، کافیست کاربران کیف پول ارز دیجیتال خود را شارژ کنند و بسته به سازوکار کیف پولی که قصد دارند تا با آن دارایی خود را استیک کنند، توکن‌های SOL خود را به یک ولیدیتور واگذار (Delegate) کنند.
• استیک در استخرهای استیکینگ (Staking Pools)؛ تنها تفاوت با مدل قبلی این است که به جای مشارکت مستقیم، دارایی خود را به یک استخر استیکینگ اختصاص می‌دهیم. در اغلب مواقع، این استخرها با معیارهای خود ولیدیتور مناسب را انتخاب خواهند کرد.
• استیک در صرافی‌های متمرکز

نحوه استخراج سولانا

پیش از هرچیز، بیایید تا به این سوال پاسخ دهیم:«آیا استخراج سولانا امکان‌پذیر است؟». البته که خیر!

زیرا برخلاف بیت کوین و دوج کوین، سولانا از مکانیزم اثبات سهام (PoW) استفاده نمی‌کند و استخراج (ماینینگ)، تنها در این بلاک چین‌ها امکان پذیر خواهد بود. علاوه بر ماینینگ بیت کوین و ماینینگ دوج کوین، پلتفرم‌هایی چون Monero و RavenCoin هم امکان استخراج را فراهم آورده‌اند.

در مقاله بررسی استیک و استخراج سولانا؛ کسب درآمد غیر فعال از شبکه سولانا، به طور کامل استخراج (در واقع استیکینگ) سولانا و طرق مختلف انجام آن را شرح داده‌ایم.

کیف پول‌های سولانا

پیش از این و در قسمت استکینگ سولانا، اشاره کردیم که یکی از راه‌های استیک SOL و کسب سود، استیک دارایی از طریق کیف پول خواهد بود. حال پیشنهاد می‌شود که به منظور کسب سود و سازگاری بیشتر با اکوسیستم سولانا، کاربران از کیف پول‌های بومی این شبکه استفاده کنند.

البته که علاوه بر کیف پول‌های اختصاصی سولانا، امکان استفاده از کیف پول‌های معتبر دیگر نیز، وجود دارد. در مقاله لیست بهترین کیف پول‌های سولانا برای ذخیره SOL در ۲۰۲۳، به تفصیل در رابطه با این موضوع گفت‌وگو کرده‌ایم. امّا اشاره مجدد به کیف پول‌های سولانا خالی از لطف نیست:

• کیف پول فانتوم (Phantom)
• کیف پول سُولفلِر (Solflare)
• کیف پول مث (Math)
• کیف پول سُولانگ (Solong)
• کیف پول تراست والت (TrustWallet)

معروف ترین پروژه‌های اکوسیستم سولانا

از مهم‌ترین و معروف ترین پروژه‌های اکوسیستم سولانا در حوزه‌های مختلف از جمله دیفای، Web3 و NFT، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. سول اسکن (Solscan) چیست؟ سفری به درون شبکه سولانا با سول اسکن

• پروژه‌ Audius
• پلتفرم سولانیوم (Solanium)
• پلتفرم خرید و فروش ان‌اف‌تی Solanart
• پروتکل Tulip
• وبسایت NFT سولارینز (Solarians)

علاوه بر پروژه‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم، محصولات دیگری هم هستند که در زمینه‌های متنوعی بر بستر سولانا ایجاد شده‌اند و برای آشنایی بیشتر با این پروژه‌ها، مقاله آشنایی با مهم‌ترین پروژه‌های سولانا؛ کدام یک در بین جامعه کریپتو محبوب‌تر است؟ را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

تفاوت سولانا با دیگر ارزهای دیجیتال

مهم‌ترین چیزی که سولانا را از سایر ارزهای دیجیتال یا اتریوم متمایز می‌کند، مفهوم گواه اثبات تاریخچه است. همچنین هدف طراحی بلندپروازانه سولانا حل سه‌گانه بلاک چین است.

این سه‌گانه مجموعه‌ای از سه چالش مهمی است که توسعه‌دهندگان هنگام ایجاد بلاک چین‌ها با آن مواجه می‌شوند: تمرکززدایی، امنیت و مقیاس‌پذیری. بلاک‌چین به گونه‌ای طراحی شده است که یکی از این جنبه‌ها را به نفع دو جنبه دیگر قربانی می‌کند. سولانا با هش کردن خروجی تراکنش جاری و استفاده از آن به عنوان ورودی تراکنش بعدی، سعی در حل این مشکل دارد.

مقایسه سولانا و اتریوم

بدون شک نخستین موردی که در زمان مقایسه سولانا و اتریوم به آن بر می‌خوریم، چیزی نیست جز مکانیزم اجماع این دو شبکه. البته که تا پیش از مهاجرت اتریوم به اثبات سهام، مکانیزم‌های اجماع این دو بلاک چین از پایه با یکدیگر تفاوت داشتند. چرا که اتریوم از مکانیزم اثبات سهام (PoW) و سولانا از الگوریتم PoH و PoS استفاده می‌کرد.

اکنون هم علی‌رغم پیروی اتریوم از سازوکار PoS، این دو بلاک چین تفاوت‌هایی را با یکدیگر دارند که خلاصه‌ای از آن‌ها را مشاهده می‌کنیم:

معیار	شبکه سولانا	شبکه اتریوم
توان عملیاتی تراکنش‌ها	۵۰-۶۰هزار TPS	۱۵-۳۰ TPS
کارمزد شبکه	۰.۰۰۰۰۲ دلار	۲-۴ دلار
زمان تشکیل هر بلاک	۰.۴ ثانیه	۵ دقیقه
ارزش بازار (مارکت کپ)	۸.۴ میلیارد دلار	۲۳۰ میلیارد دلار
تعداد آدرس‌های فعّال	نزدیک به ۶ میلیون آدرس	۲۳۳ میلیون آدرس

با توجه به داده‌های جدول، می‌توان گفت که دست کم روی کاغذ، سولانا می‌تواند از اتریوم پیشی بگیرد و در رقابت با این شبکه موفق عمل کند. شاید این موضوع تا حدی قابل پذیرش باشد امّا ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود!

علی‌رغم سرعت بیشتر و عملکرد بهتر سولانا در مقیاس‌پذیری، نباید فراموش کنیم که همچنان اتریوم بیش از ۹۰ درصد معاملات بازار NFT را پردازش می‌کند و تعداد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapps) توسعه‌ یافته بر بستر اتریوم، تقریبا ۱۰ برابر Dappهای سولانا تخمین زده می‌شود. در پست تفاوت اتریوم و سولانا؛ آیا قاتل اتریوم می‌تواند جایگاه آن را تصاحب کند؟، این موضوع را با جزئیات بیشتری شرح داده‌ایم.

مشارکت سولانا با سروم

سروم به عنوان یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) غیرحضانتی (Non-Custodial) شناخته می‌شود که به دلیل تراکنش‌های سریع و ارزان، از محبوبیت بالایی برخوردار است.

پلتفرم Serum بر بستر سولانا توسعه یافته است. به واسطه مشارکت سولانا با سروم، این دِکس از پروژه‌های مختلف ایجاد شده بر بستر سولانا پشتیبانی به عمل می‌آورد و توکن بومی خود (SRM) را نیز داراست.

تمرکززدایی، سرعت بالا، هزینه پایین و شفافیت، از جمله اهداف پروژه سروم به حساب می‌آیند و همین اهداف، از جمله دلایل توسعه این برنامه روی شبکه سولانا به شمار می‌آیند.

توسعه‌دهندگان سولانا اعتقاد دارند که Serum این پتانسیل را دارد تا به اهداف مهمی چون ۱ میلیارد کاربر فعّال و ارزش زنجیره‌ای (On-Chain) ۱۰ تریلیون دلاری دست یابد. جالب است بدانید که سم بانکمن-فرید هم در لیست سرمایه‌گذاران این پروژه قرار داشت.

سخن پایانی

دیدیم که سولانا چگونه در تلاش برای حل مشکلاتی است که سایر بلاک چین‌ها با آن مواجه هستند. در وایت پیپر سولانا توضیح داده شده که چگونه این شبکه می‌تواند مقیاس‌پذیر باشد و در عین حال سرعت تأیید تراکنش‌ها را حفظ کند.

برای توسعه‌دهندگانی که مایل به ساخت اپلیکیشن بر بستر Solana هستند، دانش پایه و به دنبال آن دانش زبان‌های برنامه‌نویسی مانند C++ و Rust مهم است. بخش‌های کلیدی Solana (کلاینت، گره اعتبارسنج و غیره) به زبان Rust نوشته شده‌اند، از این رو بهتر است توسعه‌دهندگان با این زبان آشنا باشند.