بلاک چین اکسپلورر چیست؟ آشنایی با جعبه سیاه شبکه‌های بلاک چینی!

در سالیان اخیر، پلتفرم‌های بی شماری در جهت تمرکز زدایی (Decentralization) گام برداشته‌اند. طی این مسیر، تکنولوژی بلاک چین همواره به عنوان بازیگر نقش اول دنیای غیرمتمرکز ایفای نقش کرده است. شاید بتوان گفت که بزرگ‌ترین تلاش برای دستیابی این مفهوم را بلاک چین خود بیت کوین انجام داده است.

به لطف انواع بلاک چین، انجام فعالیت‌های مختلف بدون دخالت واسطه‌ها دیگر یک امر دور از دسترس نیست و با مسیر هموارتری روبرو هستیم. به نوعی، بلاک چین‌ها فعالیت‌های همتا به همتا (Peer-to-Peer) را به ما هدیه می‌دهند.

همگی کم و بیش با تکنولوژی بلاک چین آشنایی داریم. امّا کمتر فردی به نحوه پیگیری و رصد فعالیت‌های بلاک چین و وضعیت تراکنش‌ها دقت می‌کند.

در این قسمت از سریال غیرمتمرکزها، به یکی از مهم ترین ابزارهای مرتبط با بلاک چین می‌پردازیم که شاید به آن دقت نکرده باشیم. امّا روزانه با آن سر و کار داریم!

مرورگر بلاک چین (Block Explorer) چیست؟

بدون شک جستجوگر بلاک چین یکی از مهم ترین سلاح‌هایی است که در انبار مهمات کاربران بلاک چین وجود دارد!

این ابزار آنلاین، به عنوان رابطی میان کاربر و بلاک چین عمل می‌کند. بدین صورت که به طرفین تراکنش این امکان را می‌دهد تا به جزئیات هر تراکنش مانند آدرس‌ها، بلاک‌ها، کارمزد و اطلاعات جامع دیگری داشته باشند.

هر شبکه بلاک چینی، اکسپلورر مختص به خود را داشته و بسته به زیرساخت‌ها و مکانیزم حاکم بر بلاک چین مرجع، اطلاعاتی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. به عبارتی، بلاک اکسپلورر‌ها پایبندی به یکی از اصول تکنولوژی بلاک چین‌ یعنی شفافیت را تضمین می‌کنند و تمامی کاربران، می‌توانند اطلاعات تراکنش‌ها را پیگیری کنند.

به لطف بخشی از پلتفرم اینستاگرام، دیگر با کلمه اکسپلور ناآشنا نیستیم! بنابراین اگر می‌خواهید علاوه بر اکسپلورر، با مفهوم تکنولوژی بلاک چین هم آشنا شوید، مقاله بلاک چین به زبان “واقعا” ساده را از دست ندهید.

چرا باید از بلاک اکسپلوررها استفاده کنیم؟

برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید هدف خودمان از حضور در دنیای کریپتو و غیرمتمرکزها را بیان کنیم.

اگر در گروه معامله گران (نگهبانان نمودارها!) قرار داشته باشیم، بلاک اکسپلوررها ما را از آخرین فعالیت‌ها، قیمت لحظه‌ای، ارزش بازار، میزان توکن در گردش و هزینه تراکنش‌ها (fee)، آگاه می‌سازند. نود (Node) چیست؟ آشنایی با مفهوم نُود یا گره در بلاک چین

با دسترسی به اطلاعات نام برده شده، معاملات و سرمایه گذاری‌های خود را به شکل هوشمندانه تری پیش می‌بریم. گاهی اوقات هم این احتمال وجود دارد که آدرس پذیرنده تراکنش را به اشتباه وارد کرده باشیم. این موضوع از بلاک اکسپلورر قابل مشاهده خواهد بود. اثبات سهام و اثبات کار را بشناسید.

همچنین، جستجوگرها به ماینرها این امکان را می‌دهند تا از موفقیت در استخراج هر بلاک اطمینان حاصل کنند. علاوه بر این، رصد فعالیت‌های مربوط به نهنگ‌های بازار هم می‌تواند در مواردی برای ما راهگشا باشد. ماینینگ و استیکینگ چیست؟

علاوه بر ماینرها و معامله گران، اکسپلوررها از ابزارهای ضروری توسعه دهندگان نیز به شمار می‌آیند. به طوری که متخصصین حوزه بلاک چین می‌توانند اطلاعات جامعی را در رابطه با زیرساخت‌های شبکه به دست آورند.

هش ریت، سختی شبکه و ارتفاع بلاک (Block height)، برخی از این موارد هستند.

بهترین جست‌وجوگران بلاک چین کدام‌اند؟

پیش‌تر گفتیم که هر بلاک چین، اکسپلورر اختصاصی خود را داشته و ما نمی‌توانیم از یک منبع، برای دسترسی به اطلاعات بلاک چین دیگری استفاده کنیم. با این حال، منابعی مانند Coinmarketcap، داده‌های چندین بلاک چین را گردآوری کرده و در اختیار ما قرار می‌دهند. در ادامه به بررسی این ابزار و چند پلتفرم دیگر خواهیم پرداخت.

اکسپلورر ترون: ترون‌ اسکن (Tronscan)

بدون شک ترون(Tron) در صف پیشگامان دنیای غیرمتمرکز قرار دارد. چرا که با سرعت بالا و هزینه پایین، به عنوان یکی از بهترین ابزارهای انجام تراکنش‌ها شناخته می‌شود. ترون‌اسکن (Tronscan) هم بلاک اکسپلورر اختصاصی این بلاک چین است که به رصد اطلاعات این شبکه می‌پردازد.

همانطور که در تصویر ملاحظه می‌کنید، اطلاعات مربوط به بلاک‌ها همراه با ارتفاع بلاک، در پلتفرم درج شده است. علاوه بر این، اطلاعاتی کاربردی مانند مجموع ارزش قفل شده (TVL)، آدرس‌های فعال در شبکه، مجموع ارزش مبادلات و مجموع تراکنش‌ها در بازه‌های مشخص (به طور پیشفرض یک روزه)، قابل دسترسی هستند.

احتمالا از خودتان بپرسید که چرا معرفی را با ترون اسکن آغاز کردیم. جالب است بدانید که در یک سال اخیر، بسیاری از اسکمرها (کلاهبرداران)، کیف پول ترون لینک (TronLink) را به ابزاری برای به دام انداختن کاربران بلاک چین ترون تبدیل کرده‌اند.

بنابراین اطلاع از تاریخچه تراکنش‌ها، طرفین تراکنش و جستجوی آدرس پروژه‌های اسکم، می‌تواند به رصد فعالیت‌های هر شبکه و اعتبارسنجی پروژه‌ها کمک کند.

در واقع اگر هنوز به طعمه کلاهبرداران تبدیل نشده‌ایم، آگاهی از وضعیت شبکه و تراکنش‌هایمان، تا حد زیادی از این امر جلوگیری خواهد کرد. اگر هم قربانی اسکمرها باشیم، پیگیری وضعیت تراکنش‌ها می‌تواند امیدهای ما برای بازیابی دارایی‌هایمان را زنده نگه دارد.

کوین مارکت کپ (Coinmarketcap)

بدون شک کوین مارکت کپ در لیست بزرگترین پلتفرم‌های آماری دنیای کریپتو قرار داشته و نمودار قیمتی، جزئیات توکن‌ها، جدول ارزش بازار و اطلاعات مربوط به صرافی‌ها، از جمله قابلیت‌های این منبع به شمار می‌آیند.

علاوه بر قابلیت‌های ذکر شده، این وبسایت مرورگر بلاک را هم به لیست ابزارهای خود اضافه کرده است. در این بخش از کوین مارکت کپ، به داده‌هایی اعم از اندازه بلاک، وضعیت تراکنش‌ها و تعداد تراکنش‌های انجام شده در هر بلاک دسترسی خواهیم داشت.

آگاهی از وضعیت بلاک چین‌های بیت کوین، اتریوم، BNB و لایت کوین در کوین مارکت کپ امکان پذیر خواهد بود.

اکسپلورر اتریوم: اتر اسکن (Etherscan)

پلتفرم اتر اسکن، تمامی جزئیات مرتبط با فعالیت‌های یک قرارداد هوشمند در شبکه اتریوم را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. (اصل شفافیت را که به خاطر دارید؟)

گاهی اوقات از این ابزار با نام Ethlorer یاد می‌شود که ترکیبی از دو عبارت Ethereum و Explorer است.

مهم‌ترین امکانات این جستجوگر، به شرح زیر است:

• محاسبه کارمزد تراکنش‌ها به وسیله Etherscan gas tracker
• مشاهده آنلاین و لحظه‌ای تراکنش‌های بلاک چین اتریوم
• اطلاع دسترسی هر اپلیکیشن غیرمتمرکز (dApp) به کیف پول‌ها (قطع دسترسی در صورت مسائل امنیتی)
• رصد و بررسی قراردادهای هوشمند مرتبط با هر کیف پول اتریومی

نمایش لیست دارایی‌های هر آدرس، وضعیت تراکنش و تعداد آدرس‌های فعال، برخی دیگر از قابلیت‌های این پلتفرم هستند.

بلاک چِر (Blockchair)

این وبسایت طیف گسترده‌ای از شبکه‌ها را تحت پوشش قرار داده و از این نظر، ساز و کار به نسبت مشابهی با کوین مارکت کپ دارد. جذابیت پلتفرم به نام آن محدود نشده و به ما این اجازه را می‌دهد تا در بلاک‌ها، تراکنش‌ها و حتی داده‌های متنی، به جست‌وجو بپردازیم.

پلتفرم Blockchair دست ما را باز گذاشته و علاوه بر نمایش داده‌های مربوط به یک تراکنش خاص، می‌توانیم اطلاعاتی را در رابطه با تعداد توکن‌های در گردش، تراکنش‌های هر بلاک و یا حجم تراکنش‌ها به دست آوریم.

بیت کوین، اتریوم، ریپل، بیت کوین کش، لایت کوین، کاردانو، استلار، مونرو، دش و دوج کوین از جمله شبکه‌های تحت پشیبانی پلتفرمی هستند که در این بخش از مقاله به آن پرداختیم.

اکسپلورر بایننس اسمارت چین: BscScan

این ابزار هم توسط توسعه دهندگان اتراسکن عرضه شده که در راس آن‌ها، متیو تن (Mathew Tann) قرار دارد. اتراسکن وظیفه کند و کاو در اکوسیستم اتریوم را بر عهده داشت و BscScan هم اطلاعات مربوط به تمام فعالیت‌های انجام شده در شبکه بایننس اسمارت چین را در اختیار ما قرار می‌دهد.

قابلیت‌های آن تا حد زیادی مشابه اتراسکن بوده و چنین خدماتی را به کاربران ارائه خواهد داد:

• قیمت لحظه‌ای توکن‌های BEP-20
• تاریخچه تراکنش‌ها و اعلام وضعیت
• آخرین بلاک‌های تایید شده در زنجیره
• ثبت حجم تراکنش‌های بایننس اسمارت چین تا ۱۴ روز اخیر

ارزش بازار BNB، قدرت رای اعضای اکوسیستم، سرعت تراکنش‌ها، پاداش ولیدیتورها و فی شبکه، از دیگر موارد در دسترس خواهند بود.

Blockchain.com و توکن ویو هم از دیگر ابزارهایی هستند که می‌توانیم برای آگاهی از اطلاعات بلاک چین‌ مد نظر خود از آن‌ها استفاده کنیم. همچنین می‌توان از سول اسکن (Solscan) نیز به عنوان یکی دیگر از اکسپلوررهای کاربردی یاد کرد.

نحوه استفاده از Block Explorer

هنگام ورود به اکسپلوررها، اغلب اوقات با صفحه‌ای مواجه می‌شویم که در آن، داده‌هایی از آخرین فعالیت‌های هر بلاک قابل مشاهده هستند. برای دسترسی به وضعیت یک تراکنش خاص، نیاز داریم تا آدرس کیف پول یا هش تراکنش (Transaction ID) را در فیلد جستجو وارد کنیم.

دسترسی به شناسه هر تراکنش، از طریق کیف پول مرجع امکان پذیر خواهد بود. همچنین، می‌توانید با وارد کردن آدرس فرستنده، به TXID خود دسترسی پیدا کنید.

پس از وارد کردن شناسه، جستجوگر شبکه شما را از تایید یا عدم تایید تراکنش مطلع می‌سازد.

دقت داشته باشید که در اینجا منظور از آدرس کیف پول، کلید عمومی (Public Key) بوده و هرگز نباید کلید خصوصی (Private Key) را به اشتراک گذاشت.

کلید عمومی و خصوصی را بهتر بشناسید

سخن پایانی

با حذف واسطه‌ها و ارائه شفافیت، بلاک چین‌ها توانسته‌اند بستری امن را برای افراد در سراسر دنیا فراهم کنند. با این حال، شبکه‌های بلاک چینی هم به تنهایی کافی نبوده و برای سهولت بیشتر، به ابزاری نیاز داریم که امروز آن را شناختیم.

می‌توانیم بلاک اکسپلورر را به کارآگاهی مانند کنیم که با جمع آوری اطلاعات ریز و درشت، ما را در حل مسائل مختلف یاری می‌نماید. در مطلب امروز چندین جستجوگر بلاک چین را معرفی کردیم که فرایند پیگیری تراکنش‌ها را به سادگی ممکن می‌کنند.

آیا تا به حال از اکسپلوررها استفاده کرده‌اید؟ به عقیده شما چه ابزارهای دیگری می‌توانند جزئیات تراکنش‌ها و بلاک‌ها را در اختیار ما قرار دهند؟