قرارداد هوشمند چیست؟ گامی بلند به سوی دنیای غیرمتمرکز!

خدماتی که بلاک‌چین‌ها ارائه می‌کنند، بسیار گسترش پیدا کرده‌اند و هر روز به تعداد پروژه‌های که از فناوری بلاک چین برای توسعه استفاده می‌کنند اضافه می‌شود. می‌توان بلاک چین را پایه گذار عصری نوین در تاریخ تکنولوژی دانست. غیرمتمرکز شدن دنیای مالی و پولی یکی از رویاهایی بود که با فناوری بلاک چین به حقیقت پیوست و دنیای دیفای، این اتفاق را مدیون قراردادهای هوشمند است.

با این تفاسیر بهتر است درست و دقیق بدانیم قرارداد هوشمند چیست و چرا دنیای مالی غیرمتمرکز را مدیون قراردادهای هوشمند می‌دانیم. مطالعه این مقاله تا انتها، به شما کمک خواهد کرد پاسخ بسیاری از سوالات خود را در این باره پیدا کنید.

قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست؟

قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) نوعی برنامه هستند که در شبکه‌های بلاک چینی ذخیره می‌شوند و تنها زمانی عملی می‌شوند که برخی شروط و قوانین از پیش تعیین‌شده اجرا شوند. هدف اصلی از اجرای قراردادهای هوشمند، در پردازش خودکار توافق میان طرفین یک قرارداد بدون نیاز به واسطه‌ها و اشخاص ثالث خلاصه می‌شود.

این شاید ساده‌ترین تعریفی باشد که بتوان از قراردادهای هوشمند ارائه داد؛ بدون این که نیاز باشد چیزی درباره مفاهیم پایه بلاک‌چین بدانید. اما اگر نیاز به راهنمایی درباره بلاک‌چین، چیستی و چگونگی کارکرد آن دارید، مقاله بلاک چین چیست؟ می‌تواند به شما کمک کند.

به طور کلی می‌توان قراردادهای هوشمند را کدهای دیجیتالی‌ای دانست که با الگوریتم «اگر- پس (if-then)» کار می‌کنند. این قراردادها، به صورت خودکار پیش می‌روند و در صورت عدم اجرای یک بند آن، قرارداد ادامه پیدا نخواهد کرد. قرارداد هوشمند بر بستر یک بلاک‌چین و بدون این که هیچ شباهتی به قرارداد های سنتی و کاغذی داشته باشد، مجموعه‌ای از بندها را ارائه می‌دهد که طرفین معامله روی آن‌ها توافق دارند یا حداقل تمایل دارند که در آینده این بندها برقرار و اجرا شوند؛ این بندها تنها در صورتی اجرا خواهند شد که شروطی از پیش تعیین شده، کامل و انجام شوند.

تصور کنید که می‌خواهید یک فایل تصویری یا صوتی را از طریق یک قرارداد هوشمند خریداری کنید؛ در این نوع از معامله، قراردادی که میان شما و فروشنده برقرار می‌شود، کمی با معامله‌ها و قراردادهای عادی متفاوت است. در پست همه چیز ارز دیجیتال نیست، به انواع کاربردهای بلاک چین در دنیای واقعی پرداخته‌ایم.

مخترع قرارداد هوشمند کیست؟

در سال ۱۹۹۴، مفهوم قراردادهای هوشمند برای اوّلین بار توسط متخصص کامپیوتر آمریکایی یعنی نیک زابو (Nick Szabo) معرفی شد. همچنین ۱۰ سال پیش از معرفی بیت کوین و در سال ۱۹۹۸، زابو یک ارز مجازی را با نام Bit Gold راه اندازی کرد. درباره وایت پیپر بیت کوین بیشتر بخوانید.

شباهت نام بیت‌ گلد و بیت کوین و همچنین دانش فنی بالای نیک زابو، سبب شده تا بسیاری از او به عنوان خالق ناشناس بیت کوین یعنی ساتوشی ناکاموتو یاد کنند. اگرچه که وی این ادعا را تکذیب کرده است. به منظور آشنایی بیشتر با خالق مرموز بیت کوین، مقاله «ساتوشی ناکاموتو کیست؟» را از دست ندهید.

تاریخچه قرارداد هوشمند

همانطور که اشاره شد، از معرفی مفهوم اولیه قراردادهای هوشمند توسط نیک زابو، حدود ۳ دهه می‌گذرد.

وی قراردادهای هوشمند را به عنوان یک پروتکل کامپیوتری برای تسهیل اموری چون تراکنش‌های مالی معرفی کرد. به طور کلی، زابو تمایل داشت تا کاربرد تکنولوژی‌های غیرمتمرکز را در امور مالی گسترش دهد. دقیقا همانند پایانه فروش (POS) که به طور روزمره استفاده می‌شود. به منظور آشنایی با مفاهیم اثبات کار و اثبات سهام، مقالات اختصاصی این دو که لینک آن‌ها را قرار دادیم را از دست ندهید.

به طور کلی، وی اعتقاد داشت که تجزیه و تحلیل داده‌هایی چون اوراق بهادار و حتی تراکنش‌های روزمره توسط کامپیوترها و قراردادهای هوشمند، موجب افزایش سرعت و کاهش هزینه خواهد شد.

بسیاری از تحلیل‌های زابو به واقعیت پیوستند و امروزه می‌بینیم که معامله در بازارهای مالی نیز، با تکیه بیشتر به تکنولوژی انجام می‌پذیرد.

تفاوت قرارداد هوشمند با قرارداد سنتی

در خرید و فروش‌های سنتی نیاز به حضور طرفین و عقد یک قرارداد کتبی است که در آن به طور کامل ذکر شده که محصول یا کالای مبادله شده چیست و چه مبلغی در ازای آن از خریدار به فروشنده پرداخت شده است. علاوه بر این‌ها، همیشه پای یک واسطه مثل بانک یا بنگاه‌های معاملاتی یا طرف سوم در میان است؛ حضور یک واسطه، باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود. از طرفی در قراردادهای سنتی، مشکلاتی مثل «اعتماد کردن به فرد مقابل» پیش می‌آید.

مثلا ممکن است تقلب پیش بیاید و یکی از دو طرف معامله، به مفاد ذکر شده در قرارداد عمل نکند و طرف مقابل را متضرر کند. قرادادهای هوشمند، چنین مرزهایی را درهم می‌شکنند.

در قراردادهای هوشمند فاصله‌ها بسیار کاهش پیدا می‌کنند؛ شما می‌توانید از پشت میز خود با فردی در یک کشور اروپایی، قراردادی تنظیم کنید؛ امکان فسخ یا از بین بردن معامله حتی توسط کد نویس قرارداد وجود ندارد و معامله، طبق کدهای کامپیوتری از پیش تعیین شده پیش می‌رود.

مثالی از یک قرارداد هوشمند

اجازه دهید توضیحاتمان را با مثال “خرید یک فایل تصویری از طریق قرارداد هوشمند” پیش ببریم. اگر شما قصد داشته باشید یک فایل تصویری را خریداری کنید و بناست که این فایل تصویری از طریق یک قرارداد هوشمند بر بستر یک بلاک چین به فروش برسد، ابتدا نیاز به پرداخت ارزش در نظر گرفته شده برای این فایل دارید. این پرداخت می‌تواند به روش سنتی خرید و فروش و انتقال پول از طریق بانک باشد یا پرداخت رمزارزها.

پس از اینکه شما مبلغ مورد نیاز را از هر روشی پرداخت کردید، کدها و الگوریتم‌های از پیش تعریف شده روی بلاک‌چین، پرداخت شما و مقدار این پرداخت را بررسی می‌کنند. اگر تا به اینجا همه چیز درست و بدون مشکل پیش رفته باشد، آنگاه دستورات بعدی اجرا می‌شوند. سیستم در صورت تایید پرداخت، فایل را به شما ارائه می‌دهد و شما اکنون اجازه دانلود دارید. در صورت بروز هرگونه مشکل یا اشکال فنی در فرایند پرداخت، با پیغام خطا در صفحه نمایش مواجه می‌شوید و نمی‌توانید باقی مراحل خرید را پیش ببرید.

برای همین مثالی که زدیم می‌توانید مقاله فایل کوین چیست را بخوانید. فایل کوین شبکه‌ای است برای ذخیره اطلاعات با استفاده از شبکه بلاک چین.

پس می‌توان گفت برای خرید و فروش هر چیزی طبق یک قرارداد هوشمند، نیاز به دیجیتالیزه کردن و سپس تعریف آن روی بلاک چین مورد نظر داریم.

اجزای قرارداد هوشمند

به طور خلاصه، می‌توان گفت هر قرارداد هوشمند از ۴ جزء اصلی تشکیل شده است:

• طرفین یا امضاکنندگان (Signatories): این اجزا از امضاهای دیجیتال برای تایید یا عدم تایید یک سری داده استفاده می‌کنند.
• شرایط قرارداد (Contract Terms): دستوراتی که در صورت تایید آن‌ها، شاهد نهایی شدن یک قرارداد خواهیم بود.
• موضوع قرارداد (Contract Subject): موضوعی که طرفین بر سر آن به توافق می‌رسند.
• زبان برنامه‌نویسی به‌کار رفته در قرارداد (مثل Solidity در اتریوم)

زبان برنامه نویسی قرارداد هوشمند

به طور کلی، زبان‌های برنامه‌نویسی متعددی هستند که در شبکه‌های مختلف و برای نوشتن کدها و اجرای دستورات مختلف قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرند. اجرای خودکار شروط قرارداد و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، از کارکردهای مهم زبان برنامه‌نویسی قرارداد هوشمند به حساب می‌آید.

مهم‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی قرارداد هوشمند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

• سالیدیتی (Solidity)
• راست (Rust)
• وایپر (Vyper)
• جاوااسکریپت (JavaScript)

سالیدیتی (Solidity)

Solidity یک زبان برنامه نویسی شیءگرا (Object-Oriented) به حساب می‌آید که به توسعه‌دهندگان این اجازه را می‌دهد تا قراردادهای هوشمند را اجرا کنند. و دارای تایپ ایستا است که به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا قراردادهای هوشمند ایجاد کنند.

نمونه‌ای از یک قرارداد هوشمند مبتنی بر سالیدیتی:

Solidity بر اساس زبان‌های برنامه‌نویسی متداولی چون C++، پایتون، و جاوا‌اسکریپت طراحی شده و همین ساختار مشابه، می‌تواند فرایند یادگیری و اجرای دستورات آن‌ را برای توسعه‌دهندگان تسهیل کند.

راست (Rust)

طبق نظرسنجی‌های StackOverFlow، زبان برنامه نویسی Rust برای پنج سال متوالی، محبوب‌ترین زبان برنامه نویسی لقب گرفته است. پولکادات (DOT) و نیرپروتکل (NEAR)، از جمله بلاک چین‌هایی هستند که این زبان برنامه نویسی را مورد استفاده قرار می‌دهند.

سرعت و اثربخشی بالا، از نقاط قوت این زبان محسوب می‌شوند. به خصوص در صنعتی که مقیاس پذیری (Scaliblity) از موضوعات اصلی به حساب می‌آیند. در واقع همانند پایتون، علی‌رغم سادگی، از کارایی و قدرت بالایی هم برخوردار بوده و می‌تواند در قراردادهای پیچیده هم عملکرد مناسبی را از خود به نمایش بگذارد. در مقاله مثلث بلاک چین (Blockchain Trilemma) چیست؟ پروژه‌ها بر سر این ۳ راهی!، با مفهوم مقیاس پذیری آشنا خواهیم شد.

وایپر (Vyper)

Vyper یک زبان برنامه‌نویسی مشابه پایتون بوده که به طور اختصاصی در قراردادهای هوشمند و ماشین مجازی اتریوم (EVM) مورد استفاده قرار می‌گیرد.اعلان‌ رویدادها، متغیرهای جهانی شخصی‌سازی شده و تطبیق با معیارهای جهانی، از جمله ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این زبان به حساب می‌آیند.

Vyper برای رسیدگی به مسائل امنیتی موجود در Solidity طراحی شده است. در واقع تکمیل‌کننده سالیدیتی بوده و نه جایگزین آن.

جاوااسکریپت (JavaScript)

جاوا اسکریپت از آن دسته زبان‌های برنامه‌نویسی بوده که حتی افرادی که در این حوزه فعالیت ندارند هم تا حدی با آن آشنا هستند! و جایی در فضای بلاک چین پیدا کرده است. از آنجایی که این زبان از ساختار نسبتا ساده‌ای برخوردار است، بسیاری از توسعه‌دهندگان از امکانات آن استقبال می‌کنند تا محصولات بزرگی را خلق کنند.

بلاک چین Hyperledger Fabric از جمله پلتفرم‌هایی است که به ما این امکان را می‌دهد تا با استفاده از JavaScript، به ایجاد قراردادهای هوشمند بپردازیم.

محیط قرارداد هوشمند

در بخش قبلی محیط قراردادهای هوشمند نوشته شده در زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف را دیدیم. حال علاوه بر زبان‌های قسمت قبل، بد نیست اگر محیط قراردادهای هوشمند در دو زبان برنامه‌نویسی محبوب دیگر را هم مشاهده کنیم.

نمونه قرارداد هوشمند در محیط برنامه‌نویسی زبان Yul:

محیط زبان برنامه‌نویسی Move:

این زبان برنامه‌نویسی برای فیس‌بوک (یا همان متا) معرفی شد تا به وسیله آن، بلاک چین Diem راه‌اندازی شود.

مزایای قرارداد هوشمند

قراردادهای هوشمند مزیت‌های متعددی دارند که دانستن درباره آن‌ها می‌تواند در شناخت این نوع از قراردادها، بسیار موثر باشد:

• کارکرد خودکار
• امنیت بالا
• بی‌نیازی به واسطه‌ها
• عدم تغییرپذیری اطلاعات

۱. اتوماتیک بودن

شاید بزرگ‌ترین ویژگی مثبت قراردادهای هوشمند، پیشبرد خود به خودی معامله و اتوماتیک بودن فرایند آن باشد. در واقع می‌توان گفت در این قراردادها، نمی‌توان معامله را در مرحله‌ای متوقف کرد. به زبان ساده باید گفت قراردادهای هوشمند، با الگوریتم “اگر – پس” کار می‌کنند.

از طرفی، دیگر خبری از شخص ثالث در رویه عقد قراردادهای هوشمند نیست. این اتوماتیک بودن می‌تواند به شکل گسترده‌ای توسط کسب و کارها در بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار بگیرد و می‌تواند در شرایطی که مسئله “عدم اعتماد به طرف مقابل” میان طرفین وجود دارد، بسیار کمک کننده باشد. این ویژگی مهم، همچنان که مهم‌ترین مزیت قرارداد هوشمند هست گاهی به عنوان عیب آن هم مطرح می‌شود. چوت اگر اشتباهی در کد قرارداد وجود داشته باشد، هیچ کاری برای آن نمی‌شود کرد!

۲. امنیت زیاد

امن بودن قراردادهای هوشمند یکی دیگر از نکات مثبت قابل توجه آن‌هاست. از آنجایی که در این قراردادها از کدنویسی‌های غیر قابل تغییر استفاده می‌شود، امنیت آن‌ها بسیار بالا می‌رود. از طرفی این تغییر ناپذیری کدها، باعث می‌شود که اطلاعات، توسط هیچ شخصی قابل دستکاری نباشند. شاید جالب باشد که بدانید الگوریتم و کدهای یک قرارداد هوشمند پس از نوشتن و ارائه، حتی توسط نویسنده کدها هم قابل تغییر یا حذف نیستند! این‌ها عواملی هستند که تضمین می‌کنند که هیچ قرارداد هوشمندی قابل تغییر نیست و افراد سودجو، نمی‌توانند با دستکاری آن‌ها، از اطلاعاتشان به نفع خود استفاده کنند.

۳. بی‌نیازی به اعتماد به دیگران

برای انجام یک قرارداد هوشمند، نیازی به اعتماد به طرف مقابل نیست. گاهی پیش می‌آید که در قراردادهای سنتی مجبور به اعتماد به فردی می‌شویم که شناخت درستی از او نداریم؛ که از قضا این اعتماد نکردن بی‌جا نیست و می‌بینیم که طرف مقابل اقدام به کلاهبرداری می‌کند. در قراردادهای هوشمند اما نیازی به اعتماد به طرف مقابل نیست چرا که اگر در هر مرحله از روند قرارداد مشکلی پیش آید، قرارداد به طور خودکار متوقف شده و وارد مرحله بعدی نمی‌شود.

۴. عدم امکان دستکاری اطلاعات

تغییرناپذیری (Immutability) و عدم امکان دستکاری اطلاعات، از جمله مزایای قراردادهای هوشمند هستند که امکان ورود بازیگران بد به زیرساخت‌های قرارداد هوشمند را از بین خواهد برد.

البته که این موضوع هم می‌تواند گاهی اوقات به زیان کاربران باشد. چرا که این احتمال وجود دارد که برخی توسعه‌دهندگان کدهای اشتباهی را به شبکه وارد کرده باشند و امکان اصلاح آن‌ها وجود نداشته باشد.

معایب قراردادهای هوشمند

بدون شک هیچ چیزی در حوزه تکنولوژی و دیگر زمینه‌ها بی‌ عیب و نقص نبوده و قراردادهای هوشمند هم از این قاعده مستثنی نیستند. اگرچه که در یک نگاه کلی، می‌توان دریافت که کفه ترازو به سمت مزایای این قراردادها سنگینی می‌کند.

از معایب قراردادهای هوشمند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دائمی و تغییرناپذیر: اگرچه که این موضوع موجب افزایش امنیت شده و از دستکاری اطلاعات جلوگیری می‌کند، امّا گاهی ممکن است در اطلاعات ورودی اشتباهی صورت گیرد و در این صورت، امکان اصلاح وجود نخواهد داشت.
• وابستگی به ناظر: با وجود مکانیزم خودکار، برای اطمینان از فعالیت بدون نقص و طبق برنامه، این قراردادها به ناظران متکی خواهند بود.
• باگ‌هایی در قرارداد: در صورت وجود حفره‌هایی در قرارداد (چه عمدی و چه سهوی)، امکان بروز مشکلات امنیتی و نفوذ هکرها وجود خواهد داشت.

هدف قرارداد هوشمند چیست؟

قرارداد هوشمند در مسیر رسیدن به هدف غیرمتمرکز کردن همه چیز به وجود آمد. اولین بار در دنیای ارزهای دیجیتال، شبکه اتریوم این امکان را ایجاد کرد که تراکنش‌ها روی انواع بلاک چین بتوانند چیزی به جز یک تراکنش ساده باشند. اطلاعات پیچیده توانستند به صورت کد در قراردادها قرار بگیرند و اجرا شوند.

شاید مطالعه مزیت‌های یک قرارداد هوشمند، تا حدی اهداف آن را برایتان مشخص کرده باشد؛ چرا که مزایای قرارداد هوشمند، دقیقا همان نکاتی هستند که کمبودشان در قراردادهای سنتی حس می‌شود و به نوعی، می‌توان آن‌ها را به عنوان اهداف قرارداد هوشمند هم معرفی کرد. نود در بلاک چین

اصلی‌ترین هدف قراردادهای هوشمند، حذف دلال‌ها و واسطه‌هاست؛ طبیعتا اگر شخص سوم و واسطه‌ها از معامله و قراردادهای ما حذف شوند، هزینه‌های کمتری برای عقد قرارداد پرداخت خواهیم کرد و اینگونه، در هزینه‌ها صرفه‌جویی خواهد شد.

از طرفی با توجه به این که در یک قرارداد هوشمند امکان تغییر یا دستکاری بندها و الگوریتم‌ها وجود ندارد، به ما وعده می‌دهند که کلاهبرداری‌های متداول در قراردادهای سنتی را، حذف می‌کنند یا حداقل کاهش می‌دهند.

قراردادهای هوشمند قصد دارند تا با فراگیری بیشتر در دنیایی که امروزه می‌شناسیم، معامله و خرید و فروش‌های‌ ما را متحول کنند و تغییراتی انقلابی در آن‌ها به وجود بیاورند؛ تغییراتی که موجب افزایش سرعت، دقت و صحت قراردادها خواهند شد. استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟ + آشنایی با بهترین رمز ارزها برای استیک در ۲۰۲۳

کاربرد قرارداد هوشمند چیست؟

در پاسخ به سوال «کاربرد قرارداد هوشمند چیست؟»، می‌توان گفت علاوه بر مواردی چون اجرای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapps)، قراردادهای هوشمند در امور مالی همچون پرداخت، تامین نقدینگی و حوزه‌های دیگر همچون بهداشت و درمان، بیمه، املاک، گیمینگ و هنر (به ویژه NFT)ها هم کاربرد دارد.

در ادامه مهم‌ترین کاربردهای قرارداد هوشمند را شرح داده‌ایم.

۱. رهن و وام‌ها

قراردادهای هوشمند می‌توانند خدمات مالی از جمله پرداخت وام و بدهی‌ها و همین‌طور اموال در گرو رهن را بهبود ببخشند. به این منظور، قرارداد می‌تواند بین طرفین قرار بگیرد و به هرکدام از آن‌ها، این اطمینان را بدهد که رابطه مالی میان آن‌ها بدون هیچ اختلاف و مشکلی به انجام می‌رسد. از طرفی به این خاطر که قراردادهای هوشمند از خطاهای انسانی قراردادهای سنتی معاف هستند، می‌توان برای آن‌ها دستوری تعریف کرد تا پرداخت‌ها و بدهی‌های فرد رهگیری شود و در صورت پرداخت بدهی به طور کامل، اموالی که در گرو رهن هستند، آزاد شوند. بدین گونه دخالت افراد تقریبا از بین می‌رود و سرعت، امنیت و تعهد افزایش پیدا می‌کنند.

اگر مقاله آوه چیست را خوانده باشید می‌بینید که چگونه پروتکل آوه از قراردادهای هوشمند برای توسعه خدمات وام ارز دیجیتال استفاده می‌کند، به وام دهندگان سود می‌دهد و سیستم وام‌های فوری بدون وثیقه را طراحی می‌کند.

۲. بیمه

مسائل بیمه‌ای، یکی از پر طرفدارترین موضوعات برای استفاده از قرارداد های هوشمند بوده‌اند؛ از طرفی اختلاف و امکان کلاهبرداری در پرونده‌های بیمه بسیار بالاست. اینجاست که قراردادهای هوشمند می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند.

البته برای پیشبرد این کاربرد، قرارداد باید از تکنولوژی‌های زیادی از جمله اینترنت اشیا استفاده کند تا بتواند به بهترین شکل اطلاعات را دریافت و پردازش کند.

می‌توان برای فهم بهتر از یک مثال استفاده کرد، مثل بیمه خودرو. در این شرایط از یک سو، قوانین و سیاست‌های بیمه‌ای برای قرارداد تعریف می‌شوند از سوی دیگر، قرارداد به کمک تکنولوژی، مدارک رانندگی و سوابق رانندگی راننده را در اختیار می‌گیرد. با قرارگیری تمام این جزئیات در کنار هم، قرارداد می‌تواند بلافاصله پس از بروز حادثه و تصادف، تعهدنامه را به اجرا در بیاورد. در مقالات اثبات سهام و اثبات کار، این دو مفهوم را خواهیم شناخت.

تمامی این خصوصیات کاربرد قرارداد هوشمند در بیمه، سرعت و دقت پروسه تعیین خسارت را افزایش می‌دهد و از طرفی جایی برای سوءاستفاده و کلاهبرداری باقی نمی‌ماند.

۳. تریدینگ

یکی دیگر از کاربردهای مهم و پرطرفدار قراردادهای هوشمند در دنیا تریدینگ است. قراردادهای هوشمند در این صنعت می‌توانند به منظور حذف بروکر و کارگزاری به کار روند. به این شکل که خرید و فروش سهام، ارزها و موارد دیگر از طریق بندهای قید شده در قرارداد هوشمند، صورت می‌گیرند و این بار هم شاهد حذف واسطه‌ای دیگر هستیم که می‌توانند باعث کاهش هزینه بسیار زیادی شود.

حالا که به معرفی و توضیح قراردادهای هوشمند، مزیت‌ها، کاربردها و اهداف آن‌ها پرداختیم، بهتر است چند بلاک چین معروف را که این قراردادها بر بستر آن‌ها شکل می‌گیرند، با هم بررسی کنیم.

بهترین پلتفرم‌ های قراردادهای هوشمند

از جهت ارزش بازار، تعداد اپلیکیشن‌های توسعه‌یافته و تیم پروژه‌ها، می‌توان از شبکه‌های زیر به عنوان بهترین پلتفرم‌های قرارداد هوشمند نام برد:

• اتریوم (ETH)
• سولانا (SOL)
• کاردانو (ADA)
• آوالانچ (AVAX)
• پالیگان (MATIC)
• چین‌‌لینک (LINK)

شبکه اتریوم و ارز دیجیتال اتر را ویتالیک بوترین و توسعه دهندگان دیگری در سال ۲۰۱۳ ایده‌پردازی و راه‌اندازی کردند. این شبکه، اولین شبکه‌ای بود که مفهوم قراردادهای هوشمند را ارائه داد و سعی کرد اولین شرکت و در واقع پیشروی این مسیر باشد. در پست ویتالیک بوترین کیست؟، به طور مفصل به معرفی خالق جوان اتریوم پرداخته‌ایم.

وقتی درباره قراردادهای هوشمند در سطح وب جست و جو میکنیم، نام شبکه اتریوم از اولین نام‌هایی‌ست که به چشم می‌خورد؛ این مسئله به خوبی نشان می‌دهد که چرا اتریوم سعی کرد با برطرف کردن عیب‌هایی که در بلاک چین بیت‌کوین بود و همچنین بهبود بخشیدن مفهوم قراردادهای هوشمند، سعی کند تا یکی از اولین و بهترین شبکه‌های برای توسعه‌دهندگانی باشد که قصد دارند به شکل گسترده از آن‌ها در صنایع و کسب‌وکارهای خود استفاده کنند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم Dapp، مقاله dApp چیست؟ را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

شاید بنیان‌گذار و یکی از اولین‌ها بودن در این مسیر، از اصلی‌ترین دلایل گسترش چشمگیر شبکه اتریوم برای راه‌اندازی قراردادهای هوشمند بودند. می‌توان گفت امروزه قراردادهای هوشمند بر بستر اتریوم، از متداول‌ترین‌ها هستند؛ چرا که شبکه اتریوم، ظرفیت‌های پردازشی نامحدودی را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد.

قرارداد هوشمند ترون

حتما نام ارز دیجیتال ترون را به دفعات شنیده اید. با اینکه افراد زیادی در دنیا، به توانایی و ظرفیت‌های قراردادهای هوشمند بر بستر اتریوم، ایمان دارند، اما توسعه دهندگان بلاک چین ترون نیز ادعا می‌کنند این شبکه با اقتدار می‌تواند رقیب جدی شبکه اتریوم، از نظر غیرمتمرکز بودن باشد.

اگر به موضوع برنامه نویسی شبکه ترون علاقه‌مند هستید درباره زبان های برنامه نویسی ترون و ماشین مجازی آن مقاله ای منتشر کرده‌ایم.

قرارداد هوشمند ترون، عموما برای MLM (Multilevel Marketing) یا بازاریابی چندسطحی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قراردادها، عموما به شکلی هستند که در ازای توسعه قراردادهای MLM، به توسعه‌دهندگان، پاداش‌های ترون (TRX) اهدا می‌کنند.

روش کسب درآمد از قرارداد هوشمند

بدون شک با توسعه تکنولوژی بلاک چین در چندین سال اخیر، این فناوری به نیاز بسیاری از شرکت‌‌های فعال در حوزه تکنولوژی و امور مالی هوشمند بدل گشته‌ است. بنابراین کمپانی‌های فراوانی هستند که به همکاری با توسعه‌دهندگان بلاک چین و افراد متخصص در نوشتن قراردادهای هوشمند تمایل دارند.

نوپایی این صنعت و در عین حال تقاضای بالا برای دانش بلاک چین، موجب شده تا این حوزه به یکی از پردرآمدترین مشاغل جهان تبدیل شود. به طوری که پلتفرم آماری Glassdoor، میانگین حقوق سالانه برنامه‌نویسان بلاک چین در ایالات متحده را ۷۰ تا ۱۲۰ هزار دلار تخمین می‌زند.

علاوه بر مشغول به کار شدن در شرکت‌هایی که به فعالانی در حوزه بلاک چین نیاز دارند، توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند می‌توانند از طرقی چون دریافت گس فی به ازای هر تراکنش بر بستر آن قرارداد، درآمدی را کسب کنند.

کلاهبرداری از طریق قرارداد هوشمند

پیشرفت تکنولوژی را می‌توان یک شمشیر دو لبه دانست! به طوری که رشد روزافزون محصولات این حوزه، از جهاتی موجب تسهیل مسیر کاری می‌شوند و از جهاتی هم ریسک اطلاعات یا دارایی ما را افزایش می‌دهند. انواع کلاهبرداری در ارز دیجیتال؛ چگونه از اسکم‌های کریپتویی در امان بمانیم؟

کلاهبرداران (اسکمرها)ی قراردادهای هوشمند هم بیکار ننشسته‌اند و معمولاً با به‌کارگیری چنین ترفندهایی، سعی در اقدامات سودجویانه دارند:

• بازاریابی‌های گمراه‌کننده: با استفاده از برخی تکنیک‌های بازاریابی، توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند وعده‌های بدون پشتوانه و در عین حال فریبنده‌ای را به ما می‌دهند تا با جذاب جلوه دادن پروژه، ما را به سوی سرمایه گذاری در این گونه پروژه‌های کلاهبرداری سوق دهند.
• اطلاعات نادرست: استفاده از عکس‌های غیرواقعی، دامنه‌های جعلی و یا نام‌های ساختگی، از جمله روش‌های به دام انداختن سرمایه‌گذاران به حساب می‌‌آیند.
• اطلاعات “در ظاهر”درست: با به‌کارگیری نظرات جعلی و یا تقلید از نام پروژه‌های مشروع فعال در بازار، پروژه‌های کلاهبرداری این توهم را در ذهن ما ایجاد می‌کنند که گویا از مشروعیت مناسبی برخوردار هستند.
• دستکاری کدهای شبکه: گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که برخی Nodeها در بلاک چین، تراکنش‌های غیرواقعی و یا اطلاعات نادرستی را به شبکه انتقال دهند و با ایجاد مشکل در زیرساخت‌های کد، دارایی‌های موجود در زنجیره را از آن خارج کنند.

در مطلب هکرها چگونه به بلاک چین حمله می‌کنند؟، مهم‌ترین حملات بلاک چینی را خواهیم شناخت.

قرارداد هوشمند ارز دیجیتال

پس از شبکه اتریوم و رمز ارز بومی آن که اتِر (ETH) نام دارد، ارزهای دیجیتال بسیاری پا به عرصه گذاشتند؛ این ارزها در واقع از طریق قراردادهای هوشمندی کار می‌کردند که انتقال آن‌ها را بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌ساخت. ارزهایی چون سولانا (SOL)، پولکادات (DOT) و کاردانو (ADA) هر کدام ویژگی‌ها و مزیت‌های خاص خود را به کاربران ارئه می‌دادند.

شما به راحتی می‌توانید از طریق صرافی پول‌نو، رمز ارزهایی چون اتر، ترون، سولانا، پولکادات و کاردانو را بدون احراز هویت و به صورت ریالی خرید کنید.

سخن آخر

تمام توضیحات و کاربردهایی که برای قراردهای هوشمند بیان شد، نشان دهنده این موضوع هستند که دنیای دیجیتالی امروز، نیاز مبرمی به قراردادهای هوشمند دارد. قراردادهای هوشمند نیاز به واسطه را از بین می‌برند، امکان کلاهبرداری را تقریبا حذف یا حداقل بسیار بسیار کاهش می‌دهند و از طرفی باعث صرفه جویی در هزینه و زمان می‌شوند؛ مسائلی که شاید در دنیای بلاک‌چینی امروز خیلی به آن‌ها احتیاج داشته باشیم.

حتی با خواندن چنین مقاله کاملی هم، انتظار می‌رود سوالاتی در ذهن شما ایجاد شده باشد. من به عنوان نویسنده، سعی می‌کنم به سوالات شما عزیزان پاسخ دهم. پس نظرات و انتقادات سازنده‌تان را از ما دریغ نکنید.