آپدیت شانگهای اتریوم چیست؟ با معرفی آن شاهد چه تغییراتی بودیم؟

همانند بسیاری از آپدیت‌های مهم و نه چندان مهم در دنیای کریپتو، آپدیت Shanghai اتریوم که با نام Shapella (Shanghai +Capella) نیز شناخته می‌شود هم بارها به تعویق افتاده است.

طبق برنامه‌های از پیش تعیین شده توسط بنیاد اتریوم (Ethereum Foundation)، این آپدیت برای مارس ۲۰۲۳ زمانبندی شده بود. امّا همانند مرج اتریوم، به تعویق افتاد و در تاریخ ۱۲ آپریل ۲۰۲۳، شاهد معرفی آن بودیم.

امّا همچنان ممکن است سوال مهم‌تری ذهن ما، شما و بسیاری از فعالان حوزه بلاک چین را به خود مشغول سازد: آپدیت شانگهای چیست و پس از معرفی آن شاهد چه تغییراتی بودیم؟

به طور کلی، شانگهای برای لایه اجرایی (Execution Layer) پروژه اتریوم برنامه ریزی شده است و توسعه‌دهندگان در تلاش‌اند تا با معرفی این آپگرید، حساب و کتاب استیک‌کنندگان اتریوم مشخص شود!

با این حال، در ادامه مطلب با این مفهوم بیشتر آشنا خواهیم شد.

آپدیت شانگهای چیست؟

آپدیت Shanghai یکی از بروزرسانی‌های اتریوم بوده که با اتکا بر ساز و کار هاردفورک معرفی می‌شود و حرکت نهایی از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) را ممکن می‌سازد.

پس از این آپگرید، این امکان برای استیک‌کنندگان ETH فراهم شد تا بتوانند دارایی‌هایی که از پیش از آپدیت Merge در شبکه سپرده‌گذاری کرده بودند را برداشت یا اصطلاحا Unstake کنند.

آپگرید Shanghai یا Shapella در تاریخ ۱۲ آپریل به سرانجام رسید و ۳۰ دقیقه پس از این رویداد، رقمی بالغ بر ۵۴۰۰ اتر که ارزش آن به بالغ بر ۱۰ میلیون دلار می‌رسید، توسط سپرده‌گذاران برداشت شد.

لازم به ذکر است که تغییرات برنامه‌ریزی شده برای لایه اجرایی با نام Shanghai و بروزرسانی‌های لایه اجماع (Consensus Layer)، Capella نام دارند. به همین خاطر، این آپگرید مورد انتظار با نام Shapella هم شناخته می‌شود.

به طور کلی در کنار تغییراتی چون EIP-1559 و هاردفورک لندن، آپگرید شانگهای هم یکی از مهم ترین اهداف چندین ساله توسعه‌دهندگان اتریوم در جهت انتقال کامل به الگوریتم اثبات سهام (PoS) به حساب می‌آمد. که روی خرید اتریوم و فروش آن از نظر فاندامنتالی تاثیر گذار بود.

ویتالیک بوترین و آپگرید شانگهای

مغز متفکر روسی-کانادایی اتریوم یعنی ویتالیک بوترین که از سال ۲۰۱۳ تا کنون مشغول توسعه و بهبود بلاک چین بزرگ اتریوم بوده، طی ویدیوی زنده‌ای که همزمان با آپدیت Shanghai در یوتیوب پخش شد، دیدگاه خود را در رابطه با این آپگرید و وضعیت فعلی اتریوم بیان کرد.

طبق دیدگاه ویتالیک، اتریوم اکنون در مرحله‌ای قرار دارد که دشوارترین و مهم‌ترین چالش‌های مورد نیاز برای انتقال به PoS را به اتمام رسانده است. از نظر بوترین، کماکان اهداف بسیار مهمی هستند که اتریوم می‌بایست رسیدن به آن‌ها را در دستور کار قرار دهد. با این حال، وی باور دارد که برای حرکت به سوی این اهداف، نیازی به عجله و شتاب نخواهد بود.

بنیانگذار اتریوم اضافه کرد که بهبود مقیاس پذیری که کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش سرعت آن‌ها را شامل می‌شود، قدم بعدی اکوسیستم اتریوم خواهد بود.

بوترین اعتقاد دارد که اگر پیش از جهش بعدی بازار نواقص مقیاس‌پذیری برطرف نشود، احتمالا سرمایه‌گذاران در ثبت تراکنش‌های ۵۰۰ دلاری هم با مشکل مواجه شوند. وی همچنین به درخت‌های Verkle اشاره کرد و یادآور شد که در صورت نبود درخت Verkle پیش از جهش بعدی بازار، مشکلاتی ایجاد خواهند شد. امّا به عقیده وی، مشکلات در ثبت تراکنش‌های “به عنوان مثال” ۵۰۰ دلاری، چالش‌های بسیار جدی‌تری خواهند بود.

روش‌های مختلف برای برداشت دارایی‌ها

اعتبارسنج‌های اتریوم می‌توانند به ۲ صورت کلی دارایی‌های استیک شده خود را از شبکه برداشت کنند:

• برداشت جزئی (Partial Withdrawal)؛ در این سیستم، استیک‌کنندگان پاداش خود را برداشت می‌کنند امّا میزان دارایی اولیه خود را در شبکه باقی می‌گذارند.
• برداشت کامل (Full Withdrawal)؛ این شیوه بدین گونه‌ است که در آن، استیک‌کنندگان علاوه بر پاداش دریافتی، دارایی اولیه خود را هم از شبکه برداشت می‌کنند.

سیستم برداشت‌های شبکه

در برداشت جزئی، کاربران می‌بایست درخواست خود را به یک اعتبارنامه ۰x01 ارسال کنند و بدون آن، امکان ثبت برداشت های جزئی به صورت خودکار وجود ندارد.

امکان برداشت‌های جزئی بلافاصله پس از آپدیت شانگهای فراهم شد و برای ثبت درخواست برداشت، نیازی به نهایی شدن بلاک‌ها نبود. البته که در هر قسمت از شبکه، اتریوم توانایی پردازش ۱۶ درخواست را دارد که در هر ۱۲ ثانیه انجام می‌پذیرد.

به عبارتی بسته به حجم درخواست‌ها، فرایند برداشت جزئی می‌تواند زمان مشخصی به طول بینجامد.

مهندس DevOps اتریوم یعنی بارناباس بوسا (Barnabas Busa)، اعلام کرد که در طول چند مقطع ابتدایی، به احتمال زیاد هیچ برداشت جزئی وجود نخواهد داشت.

بوسا دلیل این امر را مدت زمان ماندگاری این ولیدیتورها در شبکه اعلام کرده است. چرا که به عقیده وی، این اعتبارسنجان از ابتدای معرفی Beacon Chain به شبکه وارد شده‌اند و اغلب حامیان قدیمی اتریوم، حفظ امنیت اکوسیستم را به برداشت دارایی ترجیح می‌دهند.

در برداشت کامل، سپرده‌گذاران علاوه بر سود اصل سرمایه خود را نیز، دریافت می‌کنند. این قابلیت همزمان با برداشت جزئی در شبکه فراهم شد. همانند برداشت‌های قبلی، برداشت کامل هم به صورت خودکار انجام نمی‌پذیرد و متقاضیان می‌بایست درخواست خود را به شبکه ارسال کنند.

پس از ثبت برداشت، ولیدیتورها فعالیت خود را در شبکه متوقف می‌کنند و طبیعتا پاداش دریافتی آن‌ها هم متوقف خواهد شد.

هر پلتفرم استیکینگ بازه زمانی مورد نظر خود را برای رسیدگی به درخواست‌های برداشت مشخص کرده است. به عنوان مثال، کوین بیس پیش تر اعلام کرده بود که ۲۴ ساعت پس از شانگهای، به درخواست‌های برداشت رسیدگی می‌کند. پلتفرم لایدو هم اعلام کرد که تا آپدیت بعدی در ماه می، امکان برداشت دارایی‌ها وجود نخواهد داشت.

تاثیرات PoS روی اتریوم

بدون شک انتقال بزرگ اتریوم از اثبات کار به اثبات سهام، یکی از بزرگترین رویدادهای تاریخ دنیای غیرمتمرکز به حساب می‌آید. بسیاری معتقدند که این به‌روزرسانی، کاهش ۹۹ درصدی مصرف انرژی اتریوم را به دنبال داشت. برای آشنایی بیشتر با تغییرات اتریوم در مرج، مقاله اتریوم ۲ را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

به گفته مدیر محصول پلتفرم Teku یعنی بن اجینگتون (Ben Edgington)، اتریوم مجموعه‌ای است که شمار تصمیم‌گیرندگان آن به صدها هزار Node می‌رسد. همچنین به عقیده وی، الگوریتم PoS موجب تحقق اهدافی می‌شود که با اثبات کار قابل دستیابی نبود.

اگرچه که در نوامبر ۲۰۲۰، ویتالیک بوترین پستی را در بلاگ اختصاصی خود منتشر کرد و نوشت: «PoS می‌تواند در طولانی مدت شبکه را به سمتی ببرد که بیشترین تمرکز به ثروت منتقل شود و در شبکه مرکزیتی را ایجاد کند.».

به عقیده ویتالیک، در مدل اثبات کار علاوه بر سرمایه، ملاک‌های دیگری هم برای تبدیل شدن به ولیدیتور وجود دارد. امّا در اثبات سهام، این اختیارات تنها به دارایی کاربران وابسته بوده و امکان انحصار در شبکه وجود خواهد داشت. همچنین استخراج اتریوم بعد از این فرایند به شکل سنتی خود متوقف شد.

همانطور که می‌دانید، حداقل میزان ETH مورد نیاز برای تبدیل شدن به ولیدیتور در شبکه اتریوم، ۳۲ اتر خواهد بود. در زمان معرفی Beacon Chain، ارزش این میزان ETH به حدود ۱۵ هزار دلار می‌رسید. این درحالی است که در زمان آپدیت شانگهای، این حجم از اتر ارزشی بالغ بر ۵۸ هزار دلار داشت.

لازم به ذکر است که از میان افراد یا پلتفرم‌هایی که اترهای استیک شده را کنترل می‌کنند، لایدو دائو (Lido DAO) کنترل بیشترین حجم ETH قفل شده را در اختیار دارد و سهم آن به حدود ۳۰ درصد می‌رسد. 

صرافی‌هایی چون کوین‌بیس، کراکن و بایننس، برخی از بزرگ‌ترین صرافی‌های ارزهای دیجیتال در جهان، ۲۲ درصد دیگر از ETH سهام را کنترل می‌کنند.

دیگر تغییرات آپدیت شانگهای

دانستیم که اصلی ترین دلیل انتظار برای آپدیت شانگهای، امکان ثبت درخواست‌های برداشت برای سهامداران اتریوم بوده است. امّا تغییرات اعمال شده به روی اکوسیستم اتریوم به این موضوع محدود نمی‌شود و ۴ پروپوزال دیگر نیز، به عنوان پروپوزال بهبود اتریوم (EIP)، در شبکه معرفی شدند:

• EIP-3651: به آدرس COINBASE که توسط ولیدیتورها مورد استفاده قرار می‌گیرد دسترسی دارد و امور را با هزینه کمتری به سرانجام می‌رساند. این کد می‌تواند حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV) شبکه را افزایش دهد.
• EIP-3855: به فعالسازی کد Push0 می‌پردازد که برای کاهش هزینه گس برای توسعه‌دهندگان استفاده می‌شود.
• EIP-3860: هزینه‌های توسعه‌دهندگان را برای اجرای قراردادهای هوشمند کاهش می‌دهد.
• EIP-6049: توسعه‌دهندگان شبکه را از توقف کد “SELFDESTRUCT” مطلع می‌سازد. همچنین، هزینه‌های گس فی را هم کاهش می‌دهد.

قیمت اتریوم (ETH) پس از آپگرید شانگهای

برخلاف پیشبینی اکثریت تحلیلگران از قیمت اتریوم ETH پس از آپدیت شانگهای، اتر توانست رشد قابل توجهی را تجربه کند و این جهش روی ارزهای دارای استاندارد ERC-20 چون آربیتروم (ARB) نیز، اثرگذار بود.

در واقع طی یک بازه ۴۸ ساعته پس از از آپدیت شانگهای، اتریوم (ETH) توانست از محدوده قیمتی ۱۸۰۰ دلار به سطوح بالای ۲۱۰۰ دلار صعود کند. به عبارتی دیگر، اتر به بالاترین سقف قیمتی خود از می ۲۰۲۲ رسید.

با این حال، لازم به ذکر است که از زمان معرفی Beacon Chain در دسامبر ۲۰۲۰، بیش از ۱۸ میلیون واحد ETH به اترهای در گردش اضافه شد. همچنین با معرفی آپدیت شانگهای، ۱.۱میلیون ETH سهم کسانی بود که درخواست خود را برای برداشت فوری ثبت کرده بودند. با عرضه اتریوم بیشتر آشنا شوید!

افزایش فشار فروش؟ شاید!

به همین خاطر، این گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر افزایش فشار فروش و ریزش قیمت (حداقل در کوتاه مدت) مطرح بود. البته که هنوز هم این امکان وجود دارد و هیچ چیز قطعی نیست.

همچنین طبق گزارشات، بسیاری از پلتفرم‌ها و نهادها که در حجم بالایی از ETHها را در دارایی خود ذخیره کرده‌اند، با مشکلات نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کنند. به عنوان مثال، میزان ذخیره ETH پلتفرم وام‌دهی Celsius به بیش از ۱۵۸ هزار اتر می‌رسد که می‌تواند بخشی از بدهی‌های خود را جبران کند.

علاوه بر سلسیوس، انتظار می‌رود صرافی Kraken که از دو ماه قبل تصمیم به لغو سرویس استیکینگ خود داشت، برای معافیت از پرداخت جریمه به کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، ۱.۲ میلیون ETH استیک شده در صندوق نقدینگی خود را آزاد کند که موجب افزایش میزان اتر در عرضه می‌شود.

آینده اتریوم چگونه خواهد بود؟

پس از انتشار آپگرید شانگهای، بخش قابل‌توجهی از مسیر آینده اتریوم برای تبدیل گشتن به یک بلاک چین غیرمتمرکز، امن و مقیاس‌پذیر پیموده شد. با این حال، ماجراجویی‌های ویتالیک بوترین به اینجا ختم نمی‌شود و به گفته وی، پس از شانگهای شاهد انتشار آپدیت‌های دیگری خواهیم بود.

• Verge: در این آپدیت، شاهد معرفی درخت‌های Verkle خواهیم بود که طی آن، توسعه‌دهندگان می‌توانند حجم بالای اطلاعات را ذخیره کنند. این اقدام به مقیاس‌پذیری شبکه کمک می‌کند.
• Purge: با معرفی این سیستم، نیازی به ذخیره داده‌های تاریخی شبکه اتریوم نخواهد بود. همین امر می‌تواند موجب کاهش بار مسئولیت شبکه شود. بوترین پیش‌تر اعلام کرده بود که پس از این آپدیت، سرعت پردازش اتریوم به ۱۰۰ هزار تراکنش در ثانیه (TPS) خواهد رسید.
• Scourge: بنیانگذار اتریوم این آپدیت را آخرین قدم برای پروژه عظیم اتریوم نامید. بوترین اعلام کرده بود که با انتشار Scourge، اتریوم به فضایی معتبر و خنثی برای گنجاندن تراکنش‌ها تبدیل می‌شود. همچنین جلوگیری از مرکزیت ناشی از MEV، از اهداف این آپگرید است.

در واقع با افزایش حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV)، می‌توان حملات مخرب را به حداقل رساند.

اکنون نوبت شماست! مسیر پیش روی اتریوم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا روند صعودی قیمت ETH پس از شانگهای تداوم خواهد داشت؟ آیا با توجه به تمام توضیحات داده شده سرمایه گذاری و خرید اتریوم را پیشنهاد می دهید؟