بازار رمز ارزها و سهام چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟ در کدام یک سرمایه‌گذاری کنیم؟

سرمایه گذاران مشهور و کهنه کاری چون وارن بافت، همواره بر سرمایه گذاری در بازار سهام تاکید داشته‌اند. سال ۱۹۸۸ بود که این سرمایه گذار آمریکایی یک میلیارد دلار از دارایی خود را صرف سرمایه گذاری بر روی کمپانی Coca-Cola کرد.

به عبارتی، وارن بافت ۶.۲ درصد از کل سهام کمپانی را خریداری کرد!

در این سوی میدان، صاحب نظران بسیاری همچون رابرت کیوساکی، همیشه سرمایه گذاران را به خرید دارایی‌های با قابلیت ذخیره ارزش تشویق کرده است.

در کنار طلا و نقره، این نویسنده سرشناس همواره بر روی خرید بیت کوین تاکید دارد. امّا ممکن است همچنان از خودمان بپرسیم که بسته به شرایط ما، سرمایه گذاری بر روی کدام بازار هوشمندانه‌تر خواهد بود؟

برای پاسخ به این پرسش، نیاز داریم تا ابتدا با این دو بازار بیشتر آشنا شویم و در نهایت به مقایسه بازار کریپتو و سهام بپردازیم.

بازار کریپتوکارنسی چیست؟

به زبان ساده رمزارز، ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) از دو واژه Crypto به معنای رمزنگاری و Currency به معنای ارز تشکیل شده است.

رمزارزها دارایی‌هایی هستند که با تکیه بر تکنولوژی بلاک چین فعالیت دارند. این یعنی برای تایید تراکنش‌ها و تامین امنیت شبکه‌ها، از فناوری رمزنگاری (Cryptography) استفاده می‌شود.

اکثریت رمز ارزها ساز و کاری غیرمتمرکز (Decentralized) دارند و مرکزیت خاصی بر آن‌ها حاکم نیست. به عبارتی، اختیارات این شبکه‌ها یا سازمان‌ها در دست طیف گسترده‌‌تری از اشخاص قرار دارد. اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز بیت کوین یا BTC بود که پیش تر به آن اشاره کردیم.

دقت کنید! بیت کوین لقب نخستین ارز دیجیتال «غیر متمرکز» را یدک می‌کشد. امّا آیا می‌توان آن را اولین ارز دیجیتال نامید؟ در مقاله بلاک چین چیست؟ با مفهوم بلاک چین و اولین ارز دیجیتال آشنا خواهیم شد.

موارد استفاده و کارایی ارزهای دیجیتال از موضوعات مورد بحث میان افراد مختلف بوده و بسیاری بر سر آن اختلاف نظر دارند. با این حال، این ارزها برای مبادله، سرمایه گذاری و یا ذخیره ارزش به کار گرفته می‌شوند.

اگرچه در سراسر دنیا، بسیاری از کمپانی‌های بزرگ از رمزارزها به عنوان شیوه پرداخت نیز، پشتیبانی به عمل می‌آورند.

در بازار پر نوسان رمزارزها، قلّه‌ها و درّه‌های قیمت اغلب براساس عرضه و تقاضا (Supply and Demand) ایجاد می‌شوند. اگرچه عوامل دیگری مانند قوانین و مقررات، وضعیت روانی بازار و تصمیمات اشخاص یا کمپانی‌ها هم برروی تغییرات قیمت بی تاثیر نیستند.

بازار سهام چیست؟

در پاراگراف آغازین مطلب به یکی از بزرگترین سرمایه گذاران تاریخ یعنی وارن بافت اشاره کردیم که در دهه ۸۰ میلادی، بخش قابل توجهی از دارایی خود را به خرید سهام کوکا کولا اختصاص داد.

به طور خلاصه، سهام هر شرکت یا کارخانه نشان‌ دهنده مالکیت قسمتی از سرمایه یک کسب و کار و یا سهمی از مجموع ارزش کل یک شرکت خواهد بود.

تصور کنید که یک کیک را به ۸ قسمت مساوی تقسیم می‌کنیم. در این شرایط، هر فرد می‌تواند در یک هشتم از مجموع سهام آن کیک شریک شود. به عبارتی، اگر مجموع سرمایه و یا کل ارزش یک شرکت را به قسمت‌هایی برابر تقسیم بندی کنیم، هر واحد به عنوان سهمی از آن شرکت سهامی محسوب می‌شود.

مانند وارن بافت که ۶درصد از سهم کمپانی کوکا کولا را خریداری کرد. اگرچه که یک میلیارد دلار کجا و یک برش کیک کجا!

نخستین سهم هر شرکت، در عرضه اولیه سهام (IPO) به فروش گذاشته می‌شود. از زمان فروش اولین سهم، آن کسب و کار یک شرکت عمومی به حساب می‌آید. چرا که دیگر به یک گروه از افراد خاص تعلق نداشته و هر فردی می‌تواند سهام آن را خریداری کند. با خرید سهم یک شرکت، سرمایه گذاران در سود و زیان آن کمپانی شریک خواهند شد.

جالب است بدانید که نخستین IPO و سهام فروخته شده به بیش از ۴۰۰ سال پیش و سال ۱۶۰۲ میلادی باز می‌گردد. در آن سال، کمپانی Dutch East India عرضه اولیه سهام خود را برگزار کرد و تا سال ۱۸۰۰ به فعالیت خود ادامه داد.

علی رغم نقش کلیدی اخبار، اطلاعیه‌ها، قوانین و مقررات و تصمیم گیری‌های مختلف، نباید فراموش کنیم که عملکرد هر کمپانی، مهم ترین عامل تعیین کننده حرکات قیمتی بازار سهام خواهد بود.

مقایسه بازار کریپتو و سهام

برخی از سرمایه گذاران تمایل به زیر نظر گرفتن حرکات آتی کمپانی‌ها دارند تا بتوانند در بهترین موقعیت، سهام مناسب خود را انتخاب کنند.

برخی هم ترجیح می‌دهند تا با انجام تحلیل تکنیکال یا مطالعه وایت پیپر پروژه‌های کریپتویی، ایده آل ترین ارزها را برای پورتفولیوی خود انتخاب کنند. امّا بد نیست اگر نگاهی داشته باشیم بر تفاوت‌های این دو بازار. وایت پیپر چیست؟

شیوه مالکیت دارایی‌ها

در بازار سهام، ما بخشی از ارزش یا سرمایه کلی یک کمپانی را در اختیار داریم. امّا سرمایه گذاری برروی رمزارزها، لزوما به معنای شراکت در بخشی از دارایی یک کمپانی یا نهاد نخواهد بود.

رمزارزها دارایی‌هایی دیجیتالی هستند که وظیفه ذخیره ارزش را بر عهده دارند. به علاوه، معاملات سهام‌‌ها در کمپانی‌ها و یا IPOها انجام می‌پذیرد. به عبارتی، دسترسی به آن‌ها کمی محدودتر خواهد بود. امّا کریپتوها در صرافی‌های متمرکز یا غیرمتمرکز بسیاری قابل معامله هستند.

قوانین و مقررات

گفتیم که از فروش اولین سهم یک شرکت، بیش از ۴ قرن می‌گذرد. این درحالی است که اولین ارز دیجیتال غیر متمرکز یعنی بیت کوین، هنوز به دومین دهه فعالیت خود نرسیده و عمر آن از ۱۴ سال فراتر نمی‌رود.

به همین خاطر، بسیاری از نهادهای قضایی از شرکت‌های سهامی پشتیبانی می‌کنند و در این راستا قوانینی وضع می‌شود.

در بازار سهام قانون گذاری‌های متعددی انجام شده است. به دنبال همین موضوع، کارگزاری‌ (بروکر)ها و شرکت‌های سهامی موظف هستند که بالاترین سطح از شفافیت را به سهامداران ارائه می‌دهند.

حجم معاملات بالای بازار سهام هم موجب شده تا موقعیت‌های بسیاری در اختیار معامله‌گران قرار گیرد. اگرچه، سرمایه گذاری در این بازار به سادگی کریپتو نبوده و دسترسی به رمزارزها به مراتب ساده تر از سهام شرکت‌ها خواهد بود.

نباید فراموش کنیم که دنیای پر رمز و راز کریپتو، هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد. به لطف دنیای غیرمتمرکز و تکنولوژی بلاک چین، این دارایی‌ها مشمول قوانین سختگیرانه نخواهند بود. با این حال، اکثریت ارزها بر پایه شفافیت (Transparency) بنا شده و به شیوه‌ای نوین، امنیت شبکه‌ها را تضمین می‌کنند.

علاوه بر بازار کریپتو، رویدادهای مبتنی بر ارز دیجیتال هم اغلب مشمول سیاست‌گذاری‌های سازمان‌ها نیستند امّا گاهی اوقات هم احتمال بز اختلافاتی میان رویدادهای کریپتویی و نهادهای متمرکز وجود دارد. برخی از این رویدادها ICO یا عرضه اولیه سکّه نام دارند که در مقاله ICO چیست؟ توضیح مفهوم ICO یا عرضه اولیه کوین‌ به زبان ساده با آن آشنا خواهیم شد.

نوسانات و وضعیت قیمتی

چه خودرو باشد و چه ارز دیجیتال، باید بپذیریم که نوسانات طبیعت هر بازاری را تشکیل می‌دهند. به دلیل حجم معاملات و قدمت بالای بازار سهام، طبیعی است که در مقایسه با بازار کریپتو، این بازارها از پایداری بیشتری برخوردار باشند.

علی رغم ریسک کمتر، سوددهی بازارهایی چون طلا و سهام چندان قابل ملاحظه نخواهد بود. به طور کلی، اغلب سرمایه گذارانی به بازار سهام جذب می‌شوند که از موجودی مناسبی برخوردار هستند و با دید بلندمدت، به سود و زیان شرکت‌ها چشم می‌دوزند.

برخلاف بازار سهام، دنیای رمزارزها از نوسانات بیشتری برخوردار است. امّا این ویژگی لزوما به عنوان نقطه ضعف این بازار در نظر گرفته نمی‌شود. حجم معاملات کمتر در مقایسه با بازار سهام، فعالیت نهنگ‌ها، اطلاعیه‌های ناگهانی و نوپا بودن بازار کریپتو، از مهم ترین دلایل نوسانات این ارزهای مرموز هستند.

معامله گران کریپتو، این امکان را دارند که استراتژی‌های مناسبی از جمله هولد ( یا حتی هودل!)، ترید یا استیکینگ را به کار بگیرند. نوسانات بازار مانند یک شمشیر دو لبه می‌مانند. چگونه از استیکینگ به درآمد برسیم؟

به طوری که می‌توان از آن‌ها برای نوسانگیری در کوتاه مدت استفاده کرد و یا با عدم رعایت نکات سرمایه گذاری، قربانی بازار لقب گرفت! نکات مهم قبل از ترید

در سال ۲۰۲۱ مرد پرحاشیه دنیای تکنولوژی یعنی ایلان ماسک، ۱.۵ میلیارد دلار از دارایی‌ خود را به سرمایه گذاری برروی بیت کوین اختصاص داد. پس از این اقدام، ، BTC به طور ناگهانی ۱۷ درصد رشد کرد و سقف جدیدی را به خود دید. بنابراین، شاید بتوان از رمزارزها به عنوان غیرقابل پیشبینی‌ترین دارایی‌ها یاد کرد.

هزینه‌ و واسطه‌ها

از قانون گذاری‌های انجام شده در بازار سهام گفتیم. برخی از این مقررات به دهه‌ها یا حتی سده‌ها قبل باز می‌گردند. برخی از این قوانین، دسترسی به این بازارها را دشوار ساخته و گاهی اوقات هم هزینه‌هایی را به دنبال دارند.

برای خرید سهام یک شرکت، نیاز داریم تا از سد کارگزاری‌ها یا بانک‌ها عبور کنیم. در این مسیر، کمیسیون‌ها یا مالیات هم از هزینه‌هایی هستند که ملزم به پرداخت آن‌ها هستیم.

به هنگام خرید ارز دیجیتال از یک صرافی‌، موانع کمتری مقابل ما قرار دارند. زیرا نیازمند مراجعه به بانک‌ها و یا کارگزاری‌ها نخواهیم بود. فی (fee) تراکنش هم بسته بر بلاک چین مرجع متفاوت است.

در هر صورت، هزینه به مراتب کمتری را از کمیسیون‌های بازار سهام پرداخت خواهیم کرد. علاوه بر فی تراکنش، کارمزد صرافی‌ها هم از مواردی هستند که باید لحاظ کنیم. البته در بیشتر مواقع، این هزینه هم ناچیز خواهد بود.

مزایا و معایب بازار کریپتو

در بخش قبل، به طور مفصل به شباهت‌ها و تفاوت‌های بازار کریپتو و سهام پرداختیم. حال نوبت به آن رسیده تا مزایا و معایب بازار رمزارزها و دلیل سرمایه گذاری یا عدم سرمایه گذاری (!) در این بازار را بررسی کنیم.

دلیل سرمایه گذاری در بازار کریپتو	دلیل عدم سرمایه گذاری در بازار کریپتو
دسترسی آسان	نوسانات قیمت
غیرمتمرکز بودن	ضعف در رسمیت و قانون گذاری
مقاومت در برابر تورم	مشکلات نگهداری دارایی‌
تنوع بالای دارایی‌ها	تاثیرپذیری بالا از اتفاقات
شیوه‌های گوناگون سرمایه گذاری	هیچ چیز تضمین شده نیست!

متوجه شدیم که به خاطر تمرکز زدایی و تکنولوژی بلاک چین، در بازار کریپتو جایی برای واسطه‌ها نیست. بدین صورت که می‌توانیم به سادگی ارزهای مورد نظر خود را بدون محدودیت و از هرجای دنیا معامله کنیم.

تصمیمات بانک مرکزی یا فدرال رزرو، کماکان می‌توانند بر روی روند قیمتی ارزها تاثیرگذار باشند. امّا شاید نتوان آن‌ها را عوامل اصلی به حساب آورد. در بحث تنوع هم باید بگوییم که بیش از ۲۰ هزار رمز ارز در بازار وجود دارد. اگرچه، نمی‌توان تمام آن‌ها را قابل سرمایه‌گذاری دانست.

کشت سود (Yield Farming)، ترید، استیکینگ، هولد و حتی ماینینگ! این‌ها محبوب ترین شیوه‌هایی هستند که می‌توانیم با استفاده از آن‌ها در دنیای رمزارزها فعالیت کنیم.

نگرانی سرمایه گذاران کریپتویی

بسیاری از معامله گران، نگرانی خود را نسبت به رسمیت و قوانین کریپتوها ابراز کرده‌اند. این دسته از افراد معتقدند که دارایی‌های رمزنگاری شده هم باید از برخی مقررات پیروی کنند. اگرچه، تمرکززدایی موجب شده تا بلاک چین‌های متعددی از امنیت مناسبی برخوردار باشند.

همانند هر بازار دیگری، در بازار کریپتو هم نوسانات بسیاری را شاهد هستیم و هیچ چیز تضمین شده نخواهد بود. به عنوان مثال اگر ما سال گذشته ۱۰۰۰ دلار بیت کوین خریداری کرده بودیم، اکنون دارایی ما به حدود ۳۰۰ دلار کاهش یافته بود. بیایید راز تشخیص یک پروژه کریپتویی را به شما بگوییم: آموزش تحلیل فاندامنتال و ۸ ابزار بررسی پروژه

پس بازار کریپتو همیشه سودده نیست!

باید اضافه کنیم که کیف پول ارز دیجیتال، همانند صندوقچه‌ای است که دارایی‌های قیمتی خودمان را در آن نگهداری می‌کنیم. بنابراین، از خاطر بردن عبارت ۱۲ کلمه‌ای کیف پول و یا عدم دسترسی به کیف پول فیزیکی، می‌توانند نگهداری دارایی‌های ما را با مشکل مواجه کنند.

مزایا و معایب بازار سهام

پس از بازار رمزارزها، نوبت به دنیای شرکت‌های سهامی می‌رسد.

دلیل سرمایه گذاری در بازار سهام	دلیل عدم سرمایه گذاری در بازار سهام
قانون گذاری بیشتر	همچنان نوسانات!
ریسک کمتر	هزینه کمیسیون بالاتر
مقاومت در برابر تورم (در برخی موارد)	دسترسی نه چندان آسان
تنوع بالا	تعطیلی‌ بازار

با بیش از ۴ قرن فعالیت، طبعا بازار از ریسک کمتر و جو پایدارتری برخوردار خواهد بود. همچنین برخی سهام‌ها که اوراق بهادار معاف از تورم خزانه داری (TIPS) نام دارند، کمتر از تورم‌ و مسائل اقتصادی تاثیر می‌پذیرند.

مدیریت ریسک چیست و چه اهمیتی در سازمان‌ها و بازارهای مالی دارد؟

همانند کریپتو، فعالان بازار سهام هم امکان سرمایه گذاری برروی طیف گسترده‌ای از دارایی‌ها را در اختیار دارند. امّا ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود.

بازار سهام هم بی نقص نیست!

از پایداری این بازار گفتیم امّا نباید فراموش کنیم که نوسانات در هر نوع از معاملات وجود داشته و نمی‌توان از آن‌ گریخت. همچنین در مقایسه با رمزارزها، دسترسی به سهام شرکت‌ها یا کارخانه‌ها چندان ساده نخواهد بود.

در آخر باید به ساعات معاملاتی در بازار سهام اشاره کنیم. بر خلاف بازار ارزهای دیجیتال که به صورت شبانه روزی (۲۴/۷) فعال است، بازار سهام در هر منطقه، صرفا در ساعاتی مشخص فعالیت دارد.

در روزهای پایانی هفته (شنبه و یکشبه)، امکان فعالیت در بازار سهام وجود ندارد. برای آگاهی از تعطیلی‌های رسمی و ساعات فعالیت بازار، به سایت‌های degiro و Market24hour مراجعه کنید.our مراجعه کنید.

کلام آخر: کریپتو یا سهام؟

علی رغم تفاوت‌های مشهود، نباید از یاد ببریم که بازار ارز دیجیتال و سهام، هردو از اعتبار بالایی برخوردار هستند و هرکدام طرفداران خود را دارند.

به عنوان سرمایه گذاران یا علاقمندان به سرمایه گذاری، ما انتخاب می‌کنیم که دارایی‌های خودمان را صرف سرمایه گذاری در چه حوزه‌ای کنیم. به قول کارشناسان بازار، بهترین پیشنهاد DYOR خواهد بود.

مخفف عبارت Do Your Own Research که در واقع به ما توصیه می‌کند تا پس از کسب اطلاعات، همچنان تحقیقات خود را ادامه دهند.

می‌توانیم همانند وارن بافت، سهام کمپانی‌های کوکاکولا (KO) یا Berkshire Hathaway (به اختصار BRKB) را به پورتفولیوی خود اضافه کنیم. یا این که راه رابرت کیوساکی و مایکل سیلور را پیش گیریم و با پیشبینی سقوط بیت کوین، BTC را به کیف پول خود بیفزاییم.

اگر در نظر داریم تا در بلندمدت به سودهای قابل توجهی برسیم و یا بودجه مناسبی را در اختیار داریم، شاید بازار سهام برای ما انتخاب مناسب‌تری باشد. به علاوه، در این بازار معاملات کم ریسک‌تری را انجام خواهیم داد.

از طرفی، ممکن است در تلاش باشیم تا دارایی خودمان را در پلتفرم‌هایی مانند یونی سواپ استیک کنیم و یا به هولد ارزهای بزرگی مانند BTC و ETH بپردازیم. در چنین موقعیتی، بهتر است به دنیای مرموز کریپتو رهسپار شویم!

در هر صورت، این ما هستیم که حوزه سرمایه گذاری خودمان را بر می‌گزینیم. پس از مقایسه بازار کریپتو و سهام، علاقه‌مندیم تا دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید. کفه ترازو به سمت کدام یک سنگینی خواهد کرد؟ کریپتو یا سهام؟