کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ در بازار ارز دیجیتال چیست؟

با افزایش محبوبیت بازار کریپتو روش‌های کلاهبرداری در این مارکت به دلیل ماهیت غیرمترکز آن، افزایش یافته است. در این مقاله قصد داریم در مورد کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ (Pump and Dump) که یکی از معروف‌ترین کلاهبرداری‌ها در بازار ارزهای دیجیتال است، صحبت کنیم.

اگر مایلید در مورد کلاهبرداری‌های پامپ و دامپ، نحوه انجام یک کلاهبرداری‌ها، روش‌های تشخیص پامپ و دامپ و … بیشتر بدانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

کلاهبرداری پامپ و دامپ چیست؟

نحوه عملکرد طرح‌های پامپ و دامپ (Pump and Dump) به این‌گونه است که یک گروه از افراد اقدام به خرید مقداری از یک ارز دیجیتال یا سهام می‌کنند، سپس با تبلیغات این ارز دیجیتال یا سهام را ترند می‌کنند، حال زمان آن رسیده است که به‌صورت گروهی اقدام به خرید این ارز دیجیتال کنند، با این خرید قیمت سهام افزایش یافته و این افزایش قیمت باعث معروف‌تر شدن ارز دیجیتال یا سهام مورد نظر می‌شود. اکنون افراد بیشتری به‌واسطه ترس از دست‌دادن موقعیت اقدام به خرید ارز دیجیتال مورد نظر می‌کنند، اما در این موقعیت افراد تیم شروع به فروش کالای خریداری شده به خریداران ناآگاه و طماع می‌کنند و این فروش از طرف تیم کلاهبردار باعث کاهش قیمت خواهد شد. به این افزایش ناگهانی قیمت، پامپ (Pump) و به کاهش ناگهانی قیمت در اصطلاح دامپ (Dump) می‌گویند.

کلاهبرداری به سبک پامپ و دامپ در بازار کریپتو بسیار رایج است؛ اما می‌توان این نوع کلاهبرداری را در هر بازاری انجام داد، البته متناسب با بازار میزان سرمایه برای پامپ کردن کالا یا سهام مورد نظر متفاوت است. بازار کریپتو به دلیل غیرمتمرکز بودن، نبود نظارت دستگاه‌های نظارتی در حوزه بلاک چین و حجم معاملات پایین این بازار بسیار برای کلاهبرداری پامپ و دامپ مناسب است.

چرا بیشتر کلاهبرداری‌های پامپ و دامپ در ارزهای دیجیتال اتفاق می‌افتد؟

همان‌طور که در بخش قبلی بیان شد، کلاهبرداری پامپ و دامپ نیازمند مقداری سرمایه است که با آن بتوان بازار سهام یا ارز دیجیتال مورد نظر را با خرید به سمت قیمت‌های بالاتر حرکت داد، به همین دلیل این نوع کلاهبرداری بیشتر در ارزهای دیجیتال با حجم معاملات پایین انجام می‌شود. در ارزهای دیجیتال با حجم معاملات پایین به‌راحتی و با سرمایه کم می‌توان یک پامپ قیمتی ایجاد کرد و به‌واسطه غیرمتمرکز بودن اکوسیستم، کلاهبرداران کمتر درگیر مشکلات حقوقی خواهند شد.

علاوه بر این دو موضوع در ارزهای دیجیتال می‌توان با کدنویسی محدودیت‌هایی توسط افرادی که توکن را ایجاد کرده‌اند برای خریداران ایجاد کرد، یعنی خریداران بتوانند توکن مورد نظر را بخرند؛ اما نتوانند آن را بفروشند. تمام این مسائل باعث شده ارزهای دیجیتال بهترین گزینه برای کلاهبرداری به این روش باشند. به همین دلیل برای سرمایه گذاری و انجام ترید باید از ارزهای دیجیتال مطمئن استفاده کنید که مقاله بهترین ارزهای دیجیتال برای ترید روزانه می‌تواند به شما کمک کند.

مراحل انجام کلاهبرداری پامپ و دامپ

در بخش قبل به‌صورت خلاصه مراحل یک کلاهبرداری پامپ و دامپ را برایتان توضیح دادیم، اما در این بخش به‌صورت کامل مراحل انجام یک کلاهبرداری به سبک پامپ و دامپ را شرح خواهیم داد.

• یافتن یا ایجاد یک توکن برای انجام کلاهبرداری: در ابتدا کلاهبرداران یک ارز دیجیتال را به‌عنوان هدف انتخاب می‌کنند. برخی از کلاهبرداران نیز برای راحت‌تر شدن فرایند اقدام به ساخت یک توکن می‌کنند. باید بدانید که ساخت توکن نیاز به دانش برنامه‌نویسی و هزینه‌ زیادی ندارد.
• تبلیغ و ترند کردن ارز دیجیتال: در این مرحله تیم توسعه‌دهنده شروع به صحبت‌کردن در مورد این ارز دیجیتال در تمام بسترهای اینترنتی می‌کنند تا افراد با نام این توکن آشنا شده و راحت‌تر بتوانند اعتماد کنند و رمز ارز مورد نظر را خریداری کنند.
• خرید ارز دیجیتال: اگر کلاهبرداران توکنی را ضرب نکنند در این مرحله مقداری توکن را خریداری می‌کنند، این خرید قبل از هجوم مردم برای خرید انجام می‌شود و باعث افزایش حجم معاملات این توکن می‌شود.
• خرید و فروش‌های فیک: برای افزایش حجم معاملات تیم اقدام به خرید و فروش‌های فیک می‌کند تا حجم معاملات روی ارز دیجیتال مورد نظر را افزایش دهد.
• درخواست از کاربران برای خرید ارز دیجیتال مورد نظر در زمانی خاص: برخی از کلاهبرداران برای افزایش فشار خرید و رشد سریع‌تر ارز دیجیتال مورد نظر از فالوورهای خود می‌خواهند که در زمانی خاص اقدام به خرید ارز دیجیتال مورد نظر کنند. برخی نیز ارز مورد نظر را زمانی معرفی می‌کنند که قصد دارند قیمت رشد کند. حال کاربرانی که طماع هستند، اقدام به خرید ارز دیجیتال مورد نظر می‌کنند. با توجه به مارکت کپ پایین ارز دیجیتال مورد نظر زمانی که کاربران برای خرید هجوم می‌آورند، قیمت به‌راحتی رشد‌های چند صددرصدی را تجربه می‌کند. پس از رشد قیمت، کلاهبرداران ارزهای را که در اختیار دارند را به استخر نقدینگی صرافی که ارز دیجیتال مورد نظر دیپوزیت کرده و معادل ارزش آن را دریافت می‌کنند.
• دامپ قیمت: پس از فروش ارز دیجیتال مورد نظر توسط کلاهبرداران قیمت کاهش شدیدی را تجربه می‌کند. پس از ریزش قیمت کلاهبرداران اقدام به تقسیم سود بین افراد کرده و قربانیان به دلیل عدم نقدینگی نمی‌توانند ارز دیجیتال خود حتی با ضرر سنگین را نقد کنند. این آخرین مرحله از یک کلاهبرداری به سبک پامپ و دامپ است.

تاریخچه پامپ و دامپ

تاریخچه اولین کلاهبرداری به سبک پامپ و دامپ به اوایل دهه ۹۰ میلادی باز می‌گردد. در آن زمان کارگزاری Stratton Oakmont که توسط جردن بلفورت (Jordan Belfort) ایجاد شده بود، اقدام به پامپ قیمت سهام و فروش‌ آن‌ها به مشتریان خود می‌کرد. بلفورت که به گرگ وال استریت معروف است به همراه همکارش دنی پوروش به جرم پولشویی و کلاهبرداری از اوراق بهادار متهم شدند. کلاهبرداری بلفورت و همکارانش را می‌توان اولین کلاهبرداری به سبک پامپ و دامپ ثبت شده در طول تاریخ نامید.

روش‌های تشخیص پامپ و دامپ

نشانه‌های زیادی برای تشخیص یک کلاهبرداری پامپ و دامپ وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• افزایش ناگهانی قیمت: گاهی در یک ارز دیجیتال شاهد رشد قیمت بدون هیچ دلیل فاندامنتالی هستیم. در اکثر این مواقع یا یک تیم وارد این ارز دیجیتال شده و باعث رشد قیمت این ارز دیجیتال شده است یا یک نهنگ به‌تنهایی اقدام به ورود به این ارز دیجیتال کرده است که در هر دو حالت قیمت پس از یک رشد، کاهش و ریزش قیمت را تجربه می‌کند.

• معاملات غیرمعمول: گاهی در یک ارز دیجیتال معاملات مشکوکی دیده می‌شود، یعنی فرد یا افرادی برای ساخت حجم معاملات فیک اقدام به خرید و فروش در یک ارز دیجیتال می‌کنند. به‌عنوان مثال ارز دیجیتال X را خریداری و در لحظه می‌فروشند، این کار را به تعداد دفعات زیادی انجام می‌دهند تا حجم معاملات بر روی ارز دیجیتال X را به‌صورت فیک بالا ببرند. پس از افزایش حجم معاملات برخی از افراد به‌واسطه افزایش حجم معاملات اقدام به خرید ارز دیجیتال X  کرده و باعث پامپ قیمت می‌شوند و کلاهبرداران در این زمان شروع به فروش ارز X می‌کنند.

• تغییر ناگهانی حجم و تعداد معاملات: گاهی بدون هیچ دلیلی حجم و تعداد معاملات در یک ارز دیجیتال که معروف نیست، افزایش پیدا می‌کند. اگر برای افزایش حجم و تعداد معاملات یک ارز دیجیتال با محبوبیت پایین دلیلی پیدا نکردید، احتمال زیاد بر روی این ارز دیجیتال یک طرح پامپ و دامپ در حال انجام است.

• محدودیت برای فروش: یکی از راه‌هایی که کلاهبرداری پامپ و دامپ را آسان‌تر می‌کند، قرار دادن محدودیت برای فروش توکن خریداری شده است. هرگاه در توکنی محدودیتی برای فروش مشاهده کردید، به‌احتمال زیاد این توکن برای کلاهبرداری پامپ و دامپ ساخته شد است، یعنی کلاهبرداران این توکن را خود از ابتدا برای کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ ضرب کرده‌اند.

بررسی کلاهبرداری پامپ و دامپ در ایران

کلاهبرداری پامپ و دامپ در ایران به دلیل نبود قوانین نظارتی بسیار رواج دارد و بسیاری از کاربران ایرانی با این نوع کلاهبرداری ضررهای سنگینی را متحمل شده‌اند. در ادامه به بررسی یکی از کانال‌های تلگرامی پامپ و دامپ می‌پردازیم.

وارد یک کانال تلگرامی پامپ و دامپ شدیم و اولین موضوعی که به چشم می‌خورد، اعلام زمان برای خرید توکن خاصی بود. این کانال تلگرامی از کاربران می‌خواست که در زمان خاصی که همان زمان اعلام‌شدن توکن بود، اقدام به خرید کرده و تا زمان مشخص توکن را نفروشند.

این خرید همزمان، باعث رشد شدید قیمت و ایجاد ترس از دست‌دادن یا فومو (FOMO) در دیگر کاربران شود، تا تعداد قربانیان افزایش پیدا کند.

حال به بررسی توکن‌هایی که پیشنهاد خرید داده‌اند، می‌پردازیم. موضوعی که در ابتدا به چشم می‌خورد این است که فرد کلاهبردار هنوز فرق بین عرضه اولیه (ICO) و ایردراپ را نمی‌داند😂.

دو توکنی که توسط این کانال تلگرامی معرفی شده را بررسی می‌کنیم. ابتدا بررسی می‌کنیم که این توکن‌ها توسط چه آدرسی ایجاد شده است.

توکن Script با کانترکت ۰x10ae4c6536a791903a92516e67d3ff60a0eae8f7

توکن hwp با کانترکت ۰xc70c6b426040462e36d91ea509190212aa4dee73

برای بررسی این توکن‌های به سراغ سایت bscscan خواهیم رفت. برای یافتن آدرسی که این توکن‌ها را ایجاد کرده کافی است که کانترکت توکن را در سایت bscscan سرچ کرده و در سمت راست بالا آدرس خالق توکن مورد نظر خود را بیابید. برای دسترسی به اطلاعات بیشتر در مورد زمان ساخت، هزینه کارمزد و … کافی است بر روی txn کلیک کنید.

حال دو کانترکت را سرچ کرده و آدرسی که این توکن‌ها را ایجاد کرده را بررسی می‌کنیم.

همان‌طور که در دو تصویر بالا مشخص است، دو توکن که در این کانال تلگرامی پامپ و دامپ معرفی شده است، توسط کیف پولی با آدرس ۰x31D1950A3aa399Ee9Fb9722a76dDF09D940d0e7e ایجاد شده است که این موضوع یک دلیل محکم برای آن است که کانال تلگرامی در حال ساخت توکن و کلاهبرداری پامپ و دامپ است.

در بخش قبلی نیز بیان کردیم که ساخت توکن نیاز به هزینه زیاد و دانش برنامه‌نویسی ندارد، هر فرد می‌تواند با یک سرچ ساده کد ساخت توکن را در اینترنت یافته و با پرداخت هزینه ۲ الی ۳ دلاری یک توکن با هر نام و تعدادی ایجاد کند.

حال که یکی از آدرس‌های این کلاهبردار را یافتیم بهتر است این آدرس را در سایت bscscan سرچ کرده تا تعداد توکن‌هایی که این آدرس ضرب کرده را بیابیم.

همان‌طور که در تصویر نیز مشخص است این کیف پول حدود ۷۱ کانترکت که اکثر آن‌ها توکن با نام‌های مختلف است، دارد. این موضوع به‌تنهایی می‌تواند، دلیل محکمی بر کلاهبردار بودن این آدرس باشد.

اکنون برای اینکه بررسی این کانال تلگرامی پامپ و دامپ را به‌صورت کامل انجام دهیم به بررسی یکی از توکن‌ها و نحوه افزایش قیمت آن می‌پردازیم.

ابتدا به نمودار توکن hwp نگاهی بیندازیم:

شاید با خود بگوید این توکن چه سود زیادی نصیب خریداران خود کرده است. اگر اینگونه فکر می‌کنید، باید بدانید که در این توکن افراد فقط اقدام به خرید کرده‌اند و هیچ یک از افرادی که این توکن را خریده‌اند اقدام به فروش توکن خود نکرده‌ اند که می‌تواند دو علت داشته باشد:

1. خریداران نمی‌توانند، توکن خود را بفروشند.
2. خریداران خود بخشی از تیم کلاهبرداری هستند و هیچ فرد قربانی اقدام به خرید این توکن نکرده است.

اگر به تصویر زیر دقت کنید، متوجه می‌شوید که این رشد ۲۲ برابری حاصل خرید ۱۲ تراکنش با حجم‌های بسیار کوچک است، یعنی تعدادی توانسته‌اند با ۱۲ خرید و مبلغ حدودا ۱۰۴۱ دلاری این توکن را تا ۲۲ برابر پامپ کنند.

با توجه به موارد زیر می‌توان با اطمینان گفت که علت دامپ نشدن این توکن این است که کسی در دام این کلاهبرداران قرار نگرفته است و به همین دلیل آن‌ها هنوز اقدام به فروش توکن‌های خود نکرده‌اند.

• اگر کسی غیر از تیم کلاهبردار اقدام به خرید این توکن می‌کرد، به‌احتمال زیاد این تیم با واریز توکن‌های خود به استخر نقدینگی صرافی غیرمتمرکز اقدام به برداشت دارایی قربانی می‌کردند.
• تعداد افرادی که اقدام به خرید این توکن کرده‌اند، بسیار کم است و احتمالا این افراد همگی در تیم کلاهبرداری قرار دارند.
• این کانال بسیار ناشیانه اقدام به کلاهبرداری کرده است و با یک سرچ ساده می‌توان متوجه کلاهبرداری این کانال تلگرامی شد و به همین دلیل احتمالا قربانیان در دام این کانال قرار نگرفته‌اند.
• تعداد فالوورهای فیک این کانال بسیار زیاد است. این موضوع از نسبت تعداد بازدید پست‌های این کانال (حدودا ۵۰۰ بازدید) به تعداد فالوورهای این کانال (بیش از ۵۰ هزار فالوور) قابل مشاهده است. به زبانی دیگر این کانال تعداد فالوورهای زیادی ندارد تا بتواند از بین آن‌ها قربانی زیادی را به دست آورد.

این موضوعات همگی نشان از این دارد که در این توکن (فقط این توکن) تعداد قربانیان صفر است؛ اما این موضوع در دیگر توکن‌هایی که این کانال معرفی کرده است، صادق نیست.

تمام این موارد بیان شد تا شما عزیزان بدانید که کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ نیاز به سرمایه و دانش تخصصی خاصی ندارد و هر فرد با هر میزان تخصص می‌تواند، اقدام به کلاهبرداری از شما کند. این کانال فقط یکی از چند صد هزار کانال تلگرامی پامپ و دامپ است که وجود دارد. برخی از این کانال‌ها بسیار حرفه‌ای‌تر عمل می‌کنند و میلیون‌ها دلار سرمایه قربانیان را به سرقت می‌برند. برای درک بهتر از این موضوع در ادامه به بررسی تعدادی از کلاهبرداری‌های پامپ و دامپ که مبالغ زیادی را به سرقت برده‌اند، می‌پردازیم.

معروف‌ترین پروژه‌های پامپ و دامپ

• ارز دیجیتال E-coins: این ارز دیجیتال در ۶ فوریه سال ۲۰۱۸ که بازار کریپتو در یک روند نزولی قرار داشت، توانست در یک روز ۴۷۴۲ درصد رشد کند و خود را به جمع ۲۰ ارز دیجیتال برتر برساند و پس از آن کاهش شدید قیمت را تجربه کرد و به جایگاه قبلی خود بازگشت.

• ارز دیجیتال Squid Game: این ارز دیجیتال که نام خود را از یک سریال معروف نتفلیکس گرفته بود، توانست در آبان ۱۴۰۰ بسیار ترند شود و رشد قابل توجهی را تجربه کند. علت رشد این ارز دیجیتال آن بود که خریداران نمی‌توانستند توکن خود را بفروشند. این توکن تا قیمت ۲۸۶۱ دلار رشد کرد و پس از فروش توکن توسط تیم کلاهبردار (فقط آدرس‌های مشخص شده توسط تیم می‌توانستند، توکن را بفروشند) قیمت این ارز دیجیتال به صفر دلار رسید.

• ارز دیجیتال سانتا فلوکی (Santa Floki): در اواخر دسامبر سال ۲۰۲۱ ایلان ماسک یک عکس سلفی با توله سگ خود به نام فلوکی که لباس بابانوئل (santa) پوشیده بود، منتشر کرد. این توییت ایلان ماسک باعث رشد ارز دیجیتالی با نام سانتا فلوکی شد. این توکن توانست در مدت زمان کوتاهی ۵ هزار درصد رشد کند و پس از آن کاهش شدیدی را تجربه کرد و پس از این ریزش به طور کل از سایت‌های مختلف حذف شد. در این بین فردی توانست سود خوبی از این توکن به دست آورد؛ اما بسیاری از افراد ضررهای سنگینی را تجربه کردند.

پروژه‌های زیادی برای کلاهبرداری پامپ و دامپ استفاده شده‌اند و در اکثر آن‌ها تعداد کمی سود کرده و بسیاری ضرر‌های سنگینی را تجربه کرده‌اند.

ایلان ماسک یکی از افراد معروف در حوزه پامپ و دامپ

بسیاری از مردم دنیا ایلان ماسک را به‌عنوان یکی از ثروتمندترین افراد می‌شناسند، اما در دنیای کریپتو بسیاری ایلان ماسک را به‌عنوان فردی که در بازار دست‌کاری می‌کند، می‌شناسند. ایلان ماسک به شیوه‌های گوناگون باعث پامپ و دامپ پروژه‌های زیادی مانند دوج کوین (DOGE)، فلوکی سانتا (Santa Floki)، فلوکی اینو (FLOKI)، وایکینگ چین (VikingsChain)، وایکینگ سواپ (Viking Swap) و … شده است. وی با توییت‌های خود باعث جهش ناگهانی بسیاری از ارزهای دیجیتال شده است.

ایلان ماسک در آخرین حرکت خود برای پامپ قیمت دوج کوین اقدام به تغییر لوگو توییتر به عکس دوج کوین کرد. پس از این تغییر لوگو، قیمت دوج کوین رشدی ۳۰ درصدی را تجربه کرد. البته با تغییر لوگو به تصویر اصلی DOGE نیز ۲۲ درصد ریزش را تجربه کرد.

جمع‌بندی

کلاهبرداری‌های مختلفی در بازار کریپتو وجود دارد که یکی از قدیمی‌ترین آن‌ها کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ (Pump and Dump) است. در این مقاله سعی کردیم در مورد پامپ و دامپ، نحوه تشخیص کلاهبرداری پامپ و دامپ، مراحل کلاهبرداری پامپ و دامپ و … صحبت کنیم. امیدوارم قبل از خرید هر ارز دیجیتالی ابتدا تحقیق کنید تا خدایی نکرده دچار ضرر و زیان سنگینی نشوید.