dYdX چیست؟ آشنایی با صرافی غیرمتمرکز و ارز دیجیتال dydx

معاملات مارجین، آپشن‌ها و اوراق مشتقه ابزارهایی هستند که سرمایه‌گذارها و تریدرهای سنتی از آن‌ها استفاده می‌‎کنند. در دنیای کریپتو این ابزارها فقط مختص صرافی‌های متمرکزی مثل بایننس، هوبی و kucoin بوده‌اند اما dYdX قصد دارد، برای اولین بار این قابلیت‌ها را به صورت کاملا غیرمتمرکز عرضه کند. در این مقاله با صرافی و ارز dydx آشنا میشوید.

dYdX چیست؟

dYdX یک صرافی غیرمتمرکز است که در حال حاضر علاوه بر معاملات perpetual، مارجین و لحظه‌ای، امکان وام‌دهی و وام گرفتن را هم در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. این صرافی براساس قراردادهای هوشمند اتریوم کار می‌کند و به کاربران خود این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به واسطه به معامله بپردازند.

در این صرافی نیازی به ثبت نام و احراز هویت ندارید و لازم نیست کنترل دارایی‌های خودتان را به یک شخص ثالث واگذار کنید. نحوه کار dYdX تقریبا شبیه به پلتفرم‌های وام‌دهی دیگری است که روی اتریوم وجود دارند اما در واقع این پلتفرم تلاش می‌کند اقتصاد غیرمتمرکز (DeFi) را تقویت کند و مسیر جدیدی برای آن تعیین کند.

dYdX محبوب‌ترین پلتفرم غیرمتمرکز معاملات مارجین، مشتقه و پرپچوال است. در نوامبر ۲۰۱۹ بیش از ۱۵۰ هزار اتریوم (به ارزش بیش از ۳۰ میلیون دلار) در قراردادهای هوشمند این پلتفرم قفل شده بود. تا آپریل ۲۰۲۰ هم این پلتفرم از رکورد معاملاتی ۵۰۰ میلیون دلار عبور کرد.

پروتکل dYdX در سال ۲۰۱۷ توسط یکی از مهندسین قبلی Uber و Coinbase به نام آنتونیو جولیانو خلق شد.

 قابلیت منحصر به فرد dYdX چیست؟

در مقایسه با پلتفرم‌های معاملاتی فعلی، dYdX ویژگی منحصر به فرد خاصی ندارد اما در صورتی که این پلتفرم را با پلتفرم‌های Trustless غیرامانی دیگر مثل صرافی یونی سواپ مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد که dYdX یک پلتفرم فوق‌العاده پیشرفته است.

قابلیت‌های این پلتفرم در حال حاضر عبارتند از معامله لحظه‌ای (Spot)، امکان قرض دادن دارایی‌ها برای کسب سود و دو نوع معامله مارجین (Isolated Margin و Cross Margin). این قابلیت‌ها در پلتفرم‌های معاملاتی متمرکز فعلی مثل بایننس نیز وجود دارند اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشت، این است که dYdX کاملا غیرمتمرکز است و تمامی این عملیات‌ها بدون حضور هیچ واسطه‌ای انجام می‌شود.

یکی دیگر از ویژگی‌های dYdX هم این است که وام‌دهی در آن خیلی کم‌ریسک است. تمام سرمایه‌هایی که از طریق این پلتفرم قرض داده شوند به صورت مستمر با استخراج هر بلاک سود کسب می‌کنند و می‌توانید بدون محدودیت هم هر زمان که مایل باشید سرمایه خودتان را بیرون بکشید. تمام وام‌های این پلتفرم نیز دارای وثیقه هستند و در صورتی که سرمایه خودتان را به کاربر دیگری وام بدهید، بدون هیچ قید و شرطی می‌توانید آن را پس بگیرید.

ارز دیجیتال DYDX چیست؟

ارز دیجیتال dydx یک ارز حاکمیتی است که به کاربران جامعه dYdX امکان نظارت روی لایه ۲ پروتکل dYdX را می‌دهد. تریدرها، تامین کننده‌های نقدینگی و مشارکت‌کنندگان در جامعه dYdX با در اختیار داشتن این ارز دیجیتال می‌توانند به صورت مشترک روی این پروتکل نظارت داشته باشند و آن را به سمت آینده‌ای روشن هدایت کنند.

با استفاده از DYDX یک اکوسیستم حاکمیتی مستحکم برای جامعه dYdX به وجود می‌آید و پاداش‌ها و پروسه‌های Staking هم بهبود خواهند یافت که باعث رشد و غیرمتمرکز شدن بیشتر این جامعه خواهد شد و می‌تواند تجربه بهتری را برای کاربران خود رقم بزند.

نحوه کار dYdX چگونه است؟

در پلتفرم dYdX هر سرمایه دارای استخر وام‌دهی اختصاصی خودش است که وام دهنده‌ها و وام گیرنده‌ها می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. در این استخرها از قرارداد هوشمند استفاده می‌شود و به همین خاطر تراکنش‌ها به صورت لحظه‌ای و بدون نیاز به تایید انجام خواهند شد. در این استخرها عرضه و تقاضا درصد سود را تعیین می‌کند.

در dYdX به جای اینکه خریدار و فروشنده با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، با استخر وام دهی (Lending Pool)  ارتباط برقرار می‌کنند. هر کدام از دارایی‌های تحت پوشش سایت استخر اختصاصی خودش را دارد که با استفاده از قرارداد هوشمند مدیریت می‌شوند.

برای استفاده از صرافی dYdX فقط به یک کیف پول رمزارز مثل متامسک، مقداری اتریوم برای پرداخت Gas Fee و رمزارزهای پشتیبانی شده مثل USDC ،ETH و… نیاز دارید.

کارمزد تراکنش‌های dYdX چگونه محاسبه می‌شود؟

در dYdX از مدل Taker-Maker برای محاسبه کارمزد معاملات استفاده می‌شود. به صورت کلی دو نوع سفارش مختلف در dYdX وجود دارد: سفارش‌های Maker و سفارش‌های Taker:

• سفارش‌های Maker: این نوع سفارش‌ها بلافاصله انجام نمی‌شوند و مدتی داخل Order Book باقی خواهند ماند. این سفارش‌ها باعث افزایش عمق و نقدینگی Order Book خواهند شد.
• سفارش‌های Taker: این نوع سفارش‌ها به سرعت انجام خواهند شد و باعث کاهش نقدینگی Order Book خواهند شد.

به عنوان یک قاعده کلی، کارمزد سفارشات Maker نسبت به سفارشات Taker کمتر است. همچنین برای محاسبه کارمزدها از مدل پلکانی استفاده می‌شود و هرقدر حجم معاملات شما در ۳۰ روز گذشته بیشتر باشد، کارمزد کمتری هم پرداخت می‌کنید.

نقدینگی dYdX از کجا تامین می‌شود؟

نقدینگی پلتفرم dYdX از دو روش زیر تامین می‌شود:

• Lending: در این روش کاربران عمومی تامین کننده نقدینگی پلتفرم هستند. هر کسی می‌تواند با واریز رمزارز به حساب Spot یا Margin خودش در این بخش مشارکت داشته باشد و سرمایه‌های خودش را در قبال دریافت سود قرض دهد. پس از واریز وجه شما به صورت خودکار سود کسب می‌کنید.
• Trading: تمام نقدینگی مورد نیاز برای بازارهای Spot ،Margin و Perpetual از طریق معاملات و سفارش‌های انجام شده در صرافی ارز دیجیتال تامین می‌شود. این سفارشات می‌توانند توسط کاربران، تامین کنندگان نقدینگی یا بازارسازهای خودکار تامین شود.

انواع استخرهای سپرده‌گذاری در dYdX

در حال حاضر در پلتفرم dYdX دو نوع استخر سپرده‌گذاری (Staking Pool) وجود دارد:

• استخر ایمنی (Safety Pool): این استخرها همان‌طور که از اسم آن‌ها مشخص است یک تور ایمنی برای کاربرانی ایجاد می‌کند که قصد دارند توکن‌های DYDX خودشان را سپرده‌گذاری کنند. در صورت سرمایه‌گذاری در این استخرها، کاربر همیشه به تناسب سپرده‌گذاری خودش بخشی از پاداش‌ها را دریافت می‌کند. البته در صورتی که کاربر قصد داشته باشد توکن‌های خودش را برداشت کند باید ۱۴ روز صبر کند و قبل از پایان دوره (epoch) فعلی هم باید درخواست خودش را ثبت کرده باشد.
• استخر نقدینگی (Liquidity Pool): استخرهای نقدینگی دو کاربرد اصلی دارند: تامین مزایای شبکه‌های نقدینگی و همچنین تشویق بازارسازهای حرفه‌ای برای سرمایه‌گذاری داخل پلتفرم. بازارسازها روی پروتکل لایه دو dYdX فعالیت می‌کنند و سرمایه‌گذارها نیز به نسبت سرمایه‌گذاری خودشان توکن DYDX دریافت می‌کنند که می‌توانند آن را پس از ۱۴ روز و در طول دوره فعلی برداشت کنند.

ایردراپ dYdX چیست؟

این پروژه در یک ایردراپ، پاداش‌های ارزشمندی به کاربران وفادار خود داد. این پاداش به شکل ارز دیجیتال DYDX به کاربران اهدا شد و تعداد توکن‌ها نیز بسته به فعالیت هر کاربر متفاوت بود. کمترین مقدار این پاداش برای کاربرانی که حداقل ۱ دلار در این صرافی معامله کرده بودند ۳۱۰ توکن بود. کاربرانی هم که سطح معاملات آن‌ها از یک میلیون دلار بیشتر بود ۹۵۲۹ توکن دریافت کردند.

با در نظر گرفتن ارزش ۱۴.۲۴ دلار برای هر توکن، مبلغی که هر کاربر در این ایردراپ دریافت کرده، چیزی بین ۴۴۱۴ و ۱۳۵ هزار دلار است که مبلغ چشمگیری است.

سخن نهایی

با اینکه در حال حاضر صرافی‌های غیرمتمرکز برای معاملات Spot از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار هستند اما انتظار می‌رود که در سال‌های آینده معاملات مارجین و perpetual نیز در این پلتفرم‌ها به شدت محبوب شوند. dYdX امنیت و شفافیت صرافی‌های غیرمتمرکز را با سرعت و کاربردپذیری صرافی‌های متمرکز تلفیق کرده است و به همین خاطر توانسته است در مدت زمان کوتاهی، کاربران زیادی را کسب کند.

به نظر شما پلتفرم dYdX می‌تواند در آینده جایگزین صرافی‌های متمرکز شود؟