سرآشپز نومی (Chef Nomi) کیست؟ سرقت میلیاردی توسط مالک سوشی سواپ!

احتمالا شما هم سریال اسپانیایی خانه کاغذی یا Money Heist را تماشا کرده‌اید و به لطف کارگردن و عوامل سریال، کمابیش با سرقت نقدینگی آشنایی دارید. حال جالب است بدانید که سرقت نقدینگی به بانک مرکزی اسپانیا محدود نمی‌شود.

در دنیای کریپتو هم با چنین موضوعی روبرو بوده‌ایم و آن را مدیون صرافی SushiSwap هستیم. البته که این بار سارقان با لباس‌های هماهنگ پا به بانک نگذاشتند و نیازی به سرقت کیسه‌های پول و سکه هم نبود. بلکه با چند کلیک و بدون سر و صدا، بیش از یک میلیارد دلار به سرقت رفت!

این ماجرا به قدری مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت که پای مدیرعامل سابق صرافی ارزدیجیتال پر افت و اخیز FTX یعنی سم بانکمن-فرید(SBF) هم به آن باز شد و همه چیز مانند یک ماجرای کارآگاهی پیش رفت.

به هر شکل، ما تصمیم گرفتیم تا به بیانی ساده، این اتفاق را شرح دهیم و تا حد امکان، از ابهامات آن بکاهیم. در ادامه با ما همراه باشید تا با شف نومی آشنا شویم!

آغاز ماجرا توسط پلتفرم کامپاند

سرآغاز این جریانات به ارائه برنامه استخراج نقدینگی (Liquidity Mining Schedule) پروتکل کامپاند فایننس در ماه ژوئن ۲۰۲۰ باز می‌گردد. کامپاند کار خود را با هدف وام دهی و وام گیری (Lending & Borrowing) آغاز کرد که از این جهت، به پلتفرم آوه شباهت دارد.

ساز و کار کامپاند به طوری بود که کاربران در ازای انجام فعالیت‌های مالی و افزایش سرمایه موجود در استخر نقدینگی، توکن بومی پروتکل یعنی توکن COMP را دریافت می‌کردند. به سبب استقبال کاربران از این پروژه تازه تاسیس، میزان کل ارزش قفل شده (TVL) پروتکل و قیمت COMP سر به فلک کشیدند.

در تاریخ ۲۱ ژوئن ۲۰۲۰، قیمت COMP/USDT تا سطوح بالاتر از ۳۷۲ دلار افزایش یافت که در آن زمان، سقف تاریخی (ATH) جدیدی محسوب می‌شد.

راه اندازی پروتکل یرن فایننس

بخش بعدی سریال سوشی سواپ، به پروتکل یرن فایننس (YFI) اختصاص دارد که احتمالا آن را با نماد توکن آن یعنی (YFI) بشناسید. این پروژه با هدف عرضه‌ای منصفانه (Fair Lanuch) در استخراج نقدینگی شکل گرفت و در حوزه کاری خود موفق عمل کرد.

آیا دیگر پروژه‌های وام دهی و تامین نقدینگی به طور غیرمنصفانه‌ای فعالیت می‌کردند؟ از دیدگاه موسس یرن فایننس بله! خالق Yearn یعنی آندره کرونژ (Andre Kronej)، این امکان را فراهم کرد تا هر شخصی بتواند با قفل کردن (Staking) سرمایه خود در صندوق نقدینگی، توکن‌های YFI را به عنوان پاداش دریافت کند.

در پلتفرم کامپاند، شیوه توزیع پاداش بدین شکل بود که سرمایه گذاری در استخر نقدینگی تنها برای سرمایه گذاران اولیه و یا تیم پروژه امکان پذیر بود.

در مقابل، یرن فایننس که در اوایل سال ۲۰۲۰ نام خود را سرتیتر منابع خبری کشاند، متعهد شده بود که هیچ میزان از نقدینگی استیک شده توسط کاربران به اعضای تیم توسعه دهنده منتقل نمی‌شود و تمامی توکن‌ها میان سپرده گذاران تقسیم خواهد شد.

خوش قولی آندره کرونژ و دیگر فعالان پلتفرم یرن فایننس، موجب شد تا در کمتر از ۶ هفته، میزان ارزش بازار (مارکت کپ) توکن YFI از ۰ دلار به ۱ میلیارد دلار افزایش یابد.

تقریبا معادل رقمی که دوستان ما در سریال مانی هیست از ضرابخانه اسپانیا به سرقت بردند!

میم کوین‌ها؛ نقطه عطف فیلمنامه

پس از روزهای امیدوارکننده یرن فایننس، نوبت به آغاز فعالیت برخی میم کوین‌ها رسید. Yam Finance، Ham Finance، و Spaghetti Money از جمله این پروژه‌ها به شمار می‌آیند.

این پروتکل‌ها هم رد پای یرن فایننس را دنبال کردند و سیستم عرضه منصفانه را به کار گرفتند. به طوری که با سرمایه گذاری بخشی از دارایی‌ها، کاربران توکن‌های حاکمیتی پروتکل را به عنوان پاداش دریافت خواهند کرد.

احتمالا می‌دانید که در پلتفرم‌های کشت سود (Yield Farming)، پروتکل دارنده نقدینگی سرمایه کاربران را صرف فعالیت‌های سودآوری می‌کند و سود حاصل را در اختیار سرمایه گذاران می‌گذارند. امّا ظاهرا این میم کوین‌ها طبل توخالی‌ای بیش نبودند!

برخلاف Compound و YFI که سرمایه کاربر را به فعالیت‌های مفیدی اختصاص می‌دادند، این پروتکل‌ها فعالیت مشخصی را پیگیری نمی‌کردند. به عبارتی می‌توان گفت که هیچ گونه هدفی را در نظر نگرفته بودند.

این پروژه‌ها به گونه‌ای طراحی شده بودند که در آن‌ها، شرکت کنندگان اولیه می‌توانستند حجم بالایی از این توکن‌ها را به دست بیاورند و پس از افزایش قیمت، بلافاصله آن دارایی را به فروش برسانند و دیگر معامله گران را با سفارشات لیکویید شده مواجه سازند!

در همان هیاهو، پروتکلی به نام SushiSwap کار خود را به عنوان یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) آغاز کرد. به سبب بدبینی کاربران از میم کوین‌های بی حساب و کتاب، بسیاری از افراد سوشی سواپ را نیز، هم ارز با میم کوین‌های بدون پشتوانه قرار دادند.

امّا این پروتکل نوپا، به تنها ۲ هفته زمان نیاز داشت تا خلاف این امر را ثابت کند!

یک فورک از یونی سواپ

دیدیم که میم‌ کوین‌هایی همچون Yam Finance، بدون برنامه و چشم انداز خاصی روانه بازار شدند. همچنین خلاقیت طراحان چنین پروژه‌هایی، از تقلید از نام پروتکل‌های موفقی مانند Yearn Finance فراتر نمی‌رفت!

علاوه بر بی هدفی پروژه‌ها، وابستگی به یونی سواپ هم از عواملی بود که بدبینی بسیاری از کاربران به پلتفرم سوشی سواپ را دو چندان کرد

با وجود جو منفی رسانه، SushiSwap در اواخر آگوست ۲۰۲۰ اعلام کرد که فورکی از یونی سواپ را عرضه خواهد کرد. همانند اکنون، در آن زمان هم صرافی تک شاخ از پرآوازه‌ترین محصولات صنعت DeFi محسوب می‌شد و این اقدام سوشی سواپ، توجهات بسیاری را به خود معطوف ساخت.

سرانجام در همان سال، سوشی سواپ کدها و دستورالعمل‌های فنی پلتفرم UniSwap را به صورت Copy/Paste، وارد کرد تا پروتکل اختصاصی خود را ایجاد سازد. پس از افتتاح این صرافی غیرمتمرکز، توکن بومی آن هم عرضه شد که آن را با نام غذای ژاپنی یعنی SUSHI می‌شناسیم.

سوشی سواپ تصمیم داشت تا نمونه مردمی‌تر و کامل‌تری از یونی سواپ را به کاربران ارائه کند. به سبب توجه بیشتر به سرمایه‌گذاران، تامین کنندگان نقدینگی اولیه از جایگاه حائز اهمیتی برخوردار بودند.

علی رغم ساز و کار مشابه سوشی با میم کوین‌های رایج، حجم قابل توجهی از سرمایه گذاران به این پلتفرم مهاجرت کردند تا در کمتر از ۲ هفته، شاهد شگفت زدگی اهالی حوزه DeFi باشیم.

برای درک بهتر ماجرای هالیوودی خالق سوشی سواپ، در بخش بعدی به یک شناخت کلی از صرافی یونی سواپ دست پیدا می‌کنیم.

شناخت پادشاه AMM

ما از عبارت Copy/Paste استفاده کردیم امّا ایجاد یک فورک از پروتکلی مانند یونی سواپ، به سادگی یک کپی پیست نیست! بلکه بدون شناخت اصول اولیه پلتفرم، این کار تقریبا غیرممکن خواهد بود. اصول اولیه چیست؟ اولین اصل این پلتفرم، چیزی نیست جز بازار سازی خودکار یا AMM.

صرافی‌هایی که قابلیت AMM(Automated Market Maker) را در اختیار دارند، مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند (Smart Contract) را مورد استفاده قرار می‌دهند تا اقداماتی مانند جستجوی قیمت یا ارزش گذاری دارایی‌ها را به سرانجام برسانند. علاوه بر یونی سواپ، DEXهایی مانند سوشی و Curve Finance هم از آن بهره می‎‌برند.

در مقابل ابزارهای بازارساز، دفاتر سفارش (Orderbook) قرار دارند که در برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز، مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، در صرافی‌هایی که طیف گسترده‌تری از دارایی‌ها مانند سهام‌ و اوراق بهادار پشتیبانی می‌کنند، استفاده از اوردربوک‌ها مرسوم‌تر خواهد بود.

دفاتر سفارش یک پل ارتباطی را میان خریداران و فروشندگان ایجاد می‌کنند تا طرفین معامله به هدف خود برسند. امّا در سیستم‌های AMM، همه چیز براساس کدهای قرارداد و میزان نقدینگی موجود انجام می‌شود تا خرید و فروش ارزها را ممکن سازد.

در دوره‌ای که روزانه تعداد بیشماری از پروژه‌های کریپتویی به این دنیای پر رمز و راز قدم می‌گذارند، یونی سواپ در حفظ کیفیت خود موفق بوده و با سیستم AMM، موجب شده تا بسیاری از معامله گران این صرافی را به پلتفرم‌های غیرمتمرکز ترجیح دهند.

به عنوان مثال برای لیست کردن یک توکن جدید در صرافی‌های متمرکز، به نقدینگی و برنامه ریزی زیادی نیاز داریم. امّا در یونی سواپ اوضاع به شکل دیگری پیش می‌رود و در صورت تمایل تامین کنندگان نقدینگی، مانعی بر سر آن ارز نخواهد بود.

به اندازه کافی به مدح یونی سواپ پرداختیم! گفتیم که این بخش از متن صرفا برای آشنایی نسبی با این پلتفرم و درک بهتر ماجرای خالق مرموز سوشی سواپ بوده است. در مقاله آشنایی کامل با صرافی یونی سواپ، به تفصیل به معرفی این صرافی پرداخته‌ایم.

آشنایی با سرآشپز!

تفاوتی ندارد که ساتوشی ناکاموتو باشد یا تحلیلگرانی مانند Altcoin Sherpa؛ ما فعالان بازار، با نام‌های مستعار غریبه نیستیم! فردی هم که مالکیت صرافی سوشی سواپ را عهده‌دار بود، با نام مستعار شف نومی (Chef Nomi) فعالیت داشت.

در DEX یونی سواپ، ۰.۳ درصد از کارمزد شبکه به تامین کنندگان نقدینگی اعطا می‌شد و فرد دیگری در آن سهیم نبود. این درحالی است که در سوشی سواپ، ۰.۲۵ درصد کارمزد میان تامین کنندگان نقدینگی تقسیم می‌گشت. با این تفاوت که ۰.۵ درصد باقیمانده در قالب توکن SUSHI$ به حساب هولدرهای این ارز انتقال می‌یافت.

سیستم عرضه توکن‌های پروتکل سوشی سواپ بدین شکل بود که علاوه بر تخصیص توکن‌ها به تامین کندگان نقدینگی اولیه و هولدرهای سوشی، ۱۰ درصد از هر نوبت از عرضه SUSHI در محلی به نام «صندوق توسعه» ذخیره می‌شود.

استقبال میلیارد دلاری از سوشی

اکنون ممکن است از خودتان بپرسید که هر توکن سوشی چگونه به دست می‌آمد؟ به کمک صرافی یونی سواپ!

برای به دست آوردن سوشی، کاربران نیاز داشتند تا توکن‌های نقدینگی (LP) Uniswap که از استیک کردن جفت ارزهایی مانند DAI/ETH حاصل می‌شد را در قراردادهای هوشمند سوشی سواپ قرار دهند. پس از تخصیص این توکن (توکن‌های LP)، کاربران پاداش خود را در قالب SUSHI دریافت می‌کردند.

تامین کنندگان نقدینگی UniSwap توکن‌های LP خود را در صرافی آقای نومی استیک کردند. البته این سپرده گذاران محدود به یک یا دو سرمایه گذار نبودند و مجموع دارایی‌های استیک شده به بیش از ۱.۶ میلیارد دلار رسید!

به منظور به دست آوردن توکن‌های LP بیشتر، سرمایه گذاران بسیاری ارزهای خود را به استخرهای نقدینگی یونی سواپ منتقل کردند تا از سودهای سوشی سواپ بی نصیب نمانند.

با انتقال دارایی‌ها به صرافی سوشی سواپ، به مرحله مهاجرت نقدینگی وارد می‌شویم. تا این مرحله، جفت ارز ما (مثلا DAI/ETH)، همچنان در صرافی یونی سواپ قرار دارد و توکن حاصل از آن (LP)، در پلتفرم سوشی قفل شده و پاداش آن را در قالب SUSHI دریافت می‌کنیم.

با آغاز فعالیت سرآشپز Nomi، پاداش حاصل از استیک DAI/ETH ما به سوشی انتقال می‌یافت که به هوشمندی سرآشپز دلالت دارد. بسیاری معتقدند که با این روش، سوشی سواپ توانست ضربه مهلکی را به یونی وارد کند!

تداوم موفقیت سوشی سواپ

چه راضی باشیم و چه ناراضی، طرح Nomi با موفقیت به سرانجام رسید و افزایش قیمت SUSHI از ۰ به ۱۰ دلار، گواهی است بر این موضوع. لیست شدن در صرافی‌های بزرگی مانند بایننس و FTX (پیش از نابودی!) هم در پیشرفت این ارز نقش به سزایی داشتند و در نتیجه همین عوامل، به دارایی محبوبی نزد معامله گران تبدیل گشت.

تا به اینجای کار، جناب سرآشپز را می‌توان قهرمان داستان دانست. چرا که بستری را برای استیکینگ و دریافت سود ایجاد کرد که در مقایسه با یونی سواپ یا یرن فایننس، مزایای به مراتب بیشتری را در اختیار کاربران قرار می‌داد. امّا آیا نومی قهرمان داستان می‌ماند؟

راگ پولِ آقای سرآشپز!

تا سپتامبر سال ۲۰۲۰، همه چیز بر وفق مراد اجتماع DeFi پیش می‌رفت. با شروع این ماه، روند صعودی قیمت SUSHI کمی کند شد و در ۵ سپتامبر، ۱۴ میلیون دلار سوشی به اتریوم (ETH) تبدیل شد که ریزش ۷۰ درصدی این ارز را در پی داشت.

احتمالا بدانید که چه فردی پشت این اتفاقات قرار داشت! صندوق توسعه‌ای که ۱۰ درصد از ذخیره سوشی در آن قرار داشت را که به خاطر دارید؟ نومی مالکیت آن را بر عهده داشت و با فروش این دارایی‌ها، سود قابل توجهی دریافت و فرش را از زیر پای سرمایه گذاران کشید!

اگرچه، سرآشپز مدعی شد که این اقدام را به منظور بهبود وضعیت پلتفرم انجام داد. به طوری که دارایی‌های خود را فروخت تا برروی جذب سرمایه گذاران متمرکز شود. امّا اعضای اکوسیستم سوشی دست او را خواندند و خشم عجیبی توییتر را فرا گرفت.

در هر صورت، اقدام وی موجب شد تا ارزش دارایی‌های هولدرهای SUSHI به طور غیرمنتظره‌ای کاهش یابند که نوعی از راگ پول (Rug Pull) محسوب می‌شود.

ورود SBF به داستان پلیسی

علی رغم کاهش قیمت توکن سوشی، امیدهای نومی از بین نرفت و مدیرعامل سابق صرافی FTX یعنی سم بانکمن-فرید (SBF)، تلاش کرد تا اوضاع صرافی سوشی سواپ را بهبود ببخشد.

می‌دانیم که کدها و الگوریتم‌های پروتکل یونی سواپ، تنها در اختیار یک نفر قرار داشت و او کسی نبود جز آقای سرآشپز. بنابراین میلیاردر کریپتویی یعنی SBF، در توییتی به طور غیرمستقیم از نومی درخواست کرد تا کلیدهای دسترسی به زیرساخت شبکه را در اختیار او بگذارد.

یک روز پس از خروج ۱۴ میلیون دلار از صندوق توسعه، نومی به سم بانکمن-فرید این اجازه را داد تا بتواند به ساختار شبکه دسترسی پیدا کند. این اقدام، فرصتی را برای Nomi فراهم کرد تا برخی ابهامات را رفع سازد.

به عقیده SBF، تمرکز در پلتفرم سوشی سواپ و مالکیت کامل کلیدها توسط یک شخص، موجب بروز مشکلاتی در پلتفرم شده بود. بنابراین تصمیم گرفت تا طی یک قرارداد هوشمند، کلیدهای پلتفرم را میان افراد مختلف توزیع کند.

ساز و کار این قرارداد، به گونه‌ای بود که تمرکز زدایی بیشتری را در شبکه شاهد بودیم. به دنبال این موضوع، احتمال تخلیه دارایی‌های صندوق توسط یک فرد مشخص بسیار کمتر از سابق بود. به نوعی، بانکمن-فرید اجازه نداد که حماسه نومی تکرار شود!

برای تعیین افراد دارای صلاحیت حضور در این سیستم، میان هولدرهای سوشی یک رای گیری انجام شد.

سم بانکمن-فرید، رابرت لشنر (Robert Leshner) از کامپاند و لری سرماک (Larry Cermak) از The Block، از جمله افراد برگزیده برای در دست داشتن اختیارات سوشی سواپ بودند. بنابراین به لطف SBF، سوشی از بحران خارج شد.

تخلیه نقدینگی یونی!

پس از اقدامات SBF، حواشی صرافی سوشی پایان یافت و مهاجرت استیک کنندگان یونی سواپ به صرافی سوشی آغاز شد. به طوری که توکن LP حاصل از سرمایه گذاری جفت ارزهای خود را در سوشی سواپ سپرده گذاری و در ازای این اقدام، توکن SUSHI را به عنوان پاداش دریافت می‌کردند.

علی رغم سادگی فرایند، باید اشاره کنیم که سوشی سواپ توانست بالغ بر نیمی از سرمایه UniSwap را تخلیه کند!

با دریافت توکن‌های ‌LP یونی سواپ، نقدینگی سوشی از ۸۰۰ میلیون دلار به مرز ۱.۸ میلیارد دلار رسید که در صندوق‌ نقدینگی قفل شده بود. به بیانی دیگر، سوشی موفق شد تا بدون هیچ اقدام آشکاری، این حجم از نقدینگی را به پروتکل خود تزریق کند تا یکی از جذاب‌ترین وقایع تاریخ کریپتو رخ دهد.

سکانس پایانی

همانطور که دیدیم، سوشی سواپ توانست به طرز هوشمندانه‌ای بخش قابل توجهی از نقدینگی موجود در یونی سواپ را از آن خود کند که از این جهت، مانند دولت‌های استثمارگر عمل کرد!

برای جنگ و غارت، لزوما به تاخت و تاز نیاز نیست و در دنیای امروز، همه چیز بر پایه کدها در فضاهای منبع باز جریان دارد. سرآشپز نومی توانست میزان قابل توجهی از نقدینگی یونی سواپ را به جیب بزند و علاوه بر آن، صندوق توسعه را هم در اختیار بگیرد.

البته همانطور که در توییت وی مشاهده‌ می‌کنید، نومی ETH برداشت کرده را به صندوق بازگرداند که در آن زمان، ارزش آن به بالغ بر ۱۴ میلیون دلار می‌رسید.

نباید فراموش کنیم که صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ، محصول یک ابتکار عمل جمعی بوده و از سال ۲۰۱۸، از آن به عنوان یکی از باثبات‌ترین پروژه‌های دیفای یاد می‌شد. امّا پاندای سرآشپز به ما ثابت کرد که علی رغم موفقیت پلتفرم یونی سواپ، حتی این صرافی هم از خطرات نقدینگی در امان نیست!

حال که به سکانس پایانی رسیدیم نیاز داریم تا از نقش اول سریال سوشی سواپ تشکر کنیم. به این دلیل که با تخلیه نقدینگی یونی سواپ و صندوق توسعه، به ما اثبات کرد که در دنیای کریپتو، هیچ چیزی غیرممکن نیست و باید هنگام سرمایه گذاری، بسیار سنجیده عمل کنیم.