فومو چیست؟ ترسی که برای ما گران تمام می‌شود!

در هر حوزه‌ای با شکل کوتاه شده عبارات سر و کار داریم. به عنوان مثال، روزانه بسیار واژه SMS را به کار می‌بریم یا در مرورگر خود WWW را تایپ می‌کنیم. دنیای کریپتو و بازارهای مالی هم از این قاعده مستثنی نیست و اصطلاحات مختص به خود را دارد. به عنوان مثال، عبارت HODL بسیار به کار می‌رود و از مهم‌ترین استراتژی‌های مالی به شمار می‌آید. یکی دیگر از کاربردی ترین اصطلاحات این حوزه، FOMO است. معنی فومو چیست؟

فومو مختص کریپتو نیست و در بازارهای مالی و حتی غیرمالی کاربرد دارد. شاید بهتر باشد بگوییم FOMO یک اصطلاح روانشناسی یا اجتماعی است. مثلا مشاهده موفقیت یا تصمیم‌های دیگران ممکن است ما را دچار فومو کند. در این مقاله کاربرد فومو را در دنیای ارزهای دیجیتال بررسی می‌کنیم.

معنی فومو چیست؟

احتمالا با شاخص ترس و طمع در بازار رمزارزها آشنایی دارید. به عنوان مثال، می‌گوییم امروز بازار در محدوده ترس شدید قرار دارد. (با توجه با شرایط حاکم بر بازار، اخیرا این عبارت را زیاد به کار برده‌ایم!). طبق تجربه، هنگامی که ترس بر بازار خیمه زده، بهتر است خریدار باشیم و هنگامی که طمع بازار را فرا گرفته، معاملات فروش خود را فعال کنیم. حال، در این میان یک ترس دیگر برای ما فعالان بازار به وجود خواهد آمد: ترس از دست دادن یا FOMO!

FOMO مخفف عبارت Fear of Missing Out است. اگر این عبارت را فرهنگ لغت خود جست‌وجو کنیم با چنین نتیجه‌ای مواجه می‌شویم: «ترس از دست دادن». فومو می‌تواند در هر زمینه‌ای گریبان ما را بگیرد. زمانی از این عبارت استفاده می‌کنیم که ترس از دست دادن یا جا ماندن از موقعیتی را داریم. پس فومو یک احساس است. ولی این احساس بسیار قوی و تاثیرگذار بر تصمیم‌گیری‌های ماست.

شاید بتوان از شیبا اینو به عنوان یکی از بهترین مصادیق این مفهوم نام برد. در سال گذشته، شیبا در روندی صعودی قرار داشت و ما برای از دست ندادن سودهای کلان، SHIB را به کیف پول‌های خود اضافه می‌کردیم. در همین حال، شاهد قرمز شدن وضعیت بازار و زیان‌های متعدد بودیم. در این موقعیت براساس روانشناسی بازار، ما درگیر FOMO یا ترس از دست دادن شده‌ایم.

فومو همیشه در کمین است و صرفا محدود به آلت کوین‌های کوچک نیست. به عقیده بسیاری از صاحب نظران، FOMO یکی از مهم‌ترین عوامل نوسانات بیت کوین در سال ۲۰۲۱ به شمار می‌آید. زیرا هر لحظه تمامی اخبار تحت الشعاع بیت کوین قرار می‌گرفتند. به همین سبب، بسیاری از افراد برای عقب نماندن از اوج گیری BTC، به خرید پادشاه بازار اقدام کردند.

دلایل به وجود آمدن فومو چیست؟

حس عقب ماندن از قافله

کسانی که همان ابتدای کار با بیت کوین آشنا شدند و آن را خریدند بسیار سود کرده‌اند ولی اگر ما جزو آن دسته نباشیم، همیشه حسرت می‌خوریم که چرا نمی‌دانستیم و زودتر وارد نشدیم. از طرف دیگر هم می‌دانیم که هنوز در دنیای ارزهای دیجیتال چنین امکانی هست و ما فقط باید بتوانیم آن را شناسایی کنیم. شاهد این هستیم که یک باره قیمت ارزی منفجر می‌شود و سر به آسمان می‌ساید و ما از قافله عقب مانده‌ایم. این حس عقب ماندن از قافله است که ما را به اقدامات ناگهانی و بدون فکر ترغیب می‌کند.

محدود بودن عرضه برخی ارزها

طبق اطلاعات رسمی و نظرات کارشناسان، عرضه بیت کوین محدود است و مجموع کوین‌های آن به ۲۱میلیون BTC می‌رسد. با وجود اینکه تا سال ۲۰۲۱ حدود ۱۹ میلیون بیت کوین استخراج شده، پیشبینی می‌شود که استخراج ۳میلیون سکه باقی مانده تا سال ۲۱۴۰ طول بکشد! این موضوع را به طور کامل در هاوینگ بیت کوین بررسی کرده‌ایم.

ولی فقط بیت کوین نیست، برخی ارزها که عرضه محدودی دارند این ترغیب را در خریداران به وجود می‌آورند که دست بجنبان، دارد تمام می‌شود! و وقتی که عرضه کم باشد، تقاضا زیاد است و قیمت افزایش پیدا می‌کند. همین کشمکش‌ها باعث ایجاد فومو در افراد می‌شود.

ظهور پروژه‌های جدید

از بیت کوین که فاصله بگیریم، در پروژه‌های کوچک‌تر هم با فومو سر و کار خواهیم داشت. هنگامی که یک پروژه آینده‌دار پا به میدان می‌گذارد و در صرافی‌های ارز دیجیتال مطرح لیست می‌شود، در کانون توجه قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، نام آن ارز در مطبوعات مختلف به گوش می‌رسد و عده کثیری آینده را از آن او می‌دانند. در همین حین، سرمایه گذاران مسیر آن را پیگیری می‌کنند و این ارز به مقبولیتی نزد فعالان بازار دست پیدا خواهد کرد.

به تاریخ ارائه فاز اوّل آن پروژه نزدیک می‌شویم و با توجه به عملکرد مثبت در رسانه‌ها، سعی می‌کنیم تا مقدار بیشتری از ارز خریداری کنیم. به دلیل محدودیت زمانی، هیجان ما در بالاترین حد خود قرار دارد. در این موقعیت تصمیم می‌گیریم که با افزایش حجم معاملات، سود مرکب چند هزار درصدی خود را تضمین کنیم! پس از مدتی، قیمت به سراشیی سقوط می‌کند و در همین لحظه، معامله خود را زیان‌ده تلقی می‌کنیم. مسبب بخش اعظمی از زیان‌ها و تصمیمات هیجانی، چیزی نیست جز ترس از دست دادن!

البته، این بدین معنا نیست که هر پروژه نوظهوری که مورد توجه قرار می‌گیرد غیرقابل اعتماد باشد. امّا بهتر است کمی دقیق‌تر و موشکافانه‌تر به قضایا نگاه کنیم.

هیاهو در شبکه‌های اجتماعی

یک اینفلوئنسر ارزهای دیجیتال یا هر حوزه دیگر ممکن است با دریافت پول، تبلیغ یک پروژه را بکند و سیل طرفدارانش را به سمت خرید آن ارز یا NFT هدایت کند. در حالی که آن پروژه پانزی یا اسکم است یا اصلا هیچ ارزشی ندارد. در این موقع شما می‌بینید همه دارند به حرف او گوش می‌کنند و ارز را می‌خرند. اگر خودتان تحلیل نداشته باشید و فقط به دنبال دریافت سیگنال ارزدیجیتال باشید دچار فومو می‌شوید و دنبال بقیه راه می‌افتید تا از موفقیت احتمالی جا نمانید.

شبکه‌های اجتماعی خوب هستند اگر افراد درست و باصلاحیت را دنبال کنید و تحت تاثیر هیاهوهای بسیار برای هیچ نباشید!

به طور کلی، احساسات نقشی اساسی را در بازار ایفا می‌کنند. به عنوان مثال پس از چندین معامله شکست خورده، ممکن است به خاطر ترس از دست دادن سودهای احتمالی، بدون مدیریت سرمایه و مدیریت ریسک وارد معامله شویم و با خاطره ناخوشایندی آن موقعیت معاملاتی را ببندیم! با وجود اینکه FOMO می‌تواند پیامدهای نه چندان خوبی را در پی داشته باشد، مقابله با آن غیرممکن نیست. غلبه بر این ترس تنها به چند اقدام ساده نیاز خواهد داشت که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

چگونه بر FOMO غلبه کنیم؟

هر مشکلی راه حلی دارد، حتی ترسی که می‌تواند موجب از دست رفتن دارایی‌های ما شود! غلبه بر ترس از دست دادن یا FOMO در دنیای کریپتو چندان دشوار نخواهد بود. این موضوع به چند اقدام اساسی نیاز دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱. تحقیقات کافی و افزایش آگاهی

می‌دانیم که حتی برای خرید اقلام مصرفی روزمره، نیاز داریم تا تحقیقات لازم را انجام دهیم. این کار برای یک تصمیم گیری هوشمندانه بی‌نهایت ضروری است. در دنیای کریپتو هم نباید از کسب اطلاعات غافل شویم. در این صورت، یکی از مهم‌ترین گام‌های مقابله با FOMO را نادیده گرفته‌ایم.

برای انجام تحقیقات، لازم است تا منابع مختلفی را در مسیر شناخت بهتر پروژه به کار بگیریم. یکی از بهترین راه‌ها برای سنجیدن عیار واقعی پروژه و فرار از فومو، در یک عبارت خلاصه می‌شود: «مطالعه وایت پیپر». در وایت پیپر تمام اطلاعات مربوط به پروژه به طور واضح آورده شده و با مطالعه آن، به درک کاملی از پروژه خواهیم رسید. برای آشنایی هرچه بیشتر با مفهوم وایت پیپر و کسب اطلاعات جامع در رابطه با این برگه سفید، خواندن مقاله کامل وایت پیپر چیست را از دست ندهید.

هنگام مطالعه Whitepaper، بهتر است کمی سختگیرانه به آن نگاه کنیم! این بدین معناست که با دیدگاهی موشکافانه سوالاتی را از خودمان بپرسیم. چنین پرسش‌هایی می‌توانند به ما در فهم بهتر وایت پیپر کمک کنند:

• آیا ایده‌های این پروژه از اعتبار کافی برخوردار هستند؟
• این اکوسیستم چه مشکلاتی را برطرف می‌سازد؟
• پروژه مذکور از چه ساز و کاری پیروی می‌کند؟

پرسش‌هایی از این قبیل، موجب می‌شوند تا به شفافیت وایت پیپر پی ببریم و در نهایت بهترین اقدام را انجام دهیم.

علاوه بر وایت پیپر، شناخت ویژگی‌های هر پروژه و تحلیل روند قیمتی آن، از مهم ترین راهکارهای مقابله با فومو محسوب می‌شوند. به عنوان مثال، بد نیست اگر بدانیم که توکن MANA در دسته بندی متاورس قرار دارد. همچنین شاید کسب اطلاعات درباره تعداد هولدرهای کاردانو بتواند تصمیم گیری بهتری را برای ما به همراه داشته باشد. در کوین مارت کپ این امکان را داریم تا به تمام این اطلاعات دسترسی داشته باشیم.

۲. مدیریت احساسات و عواطف

اخبار و شایعات مختلف همواره باعث برانگیختگی هیجانات بسیاری از افراد می‌شوند. تصور کنید فرد سرشناسی چون ایلان ماسک توییتی را با مضمون تمجید از دوج کوین منتشر می‌کند. در این لحظه، احتمالا همگی ترغیب می‌شویم تا کیف پول خود را از DOGE خالی نگذایم. پس از صحبت‌های ایلان ماسک، دوج کوین رشدی قابل توجه را تجربه می‌کند و به ارزش دارایی ما می‌افزاید. امّا پس از چند روز، می‌بینیم که DOGE نیمی از ارزش خود را از دست داده است! در این نمونه، دوج کوین از پشتوانه قابل اتکایی برای افزایش قیمت استفاده نکرده و همه چیز صرفا بر اساس اخبار تغییر کرده است.

در مثال بالا، یکی از مهم ترین اقدامات لازم برای جلوگیری از FOMO را باهم مرور کردیم. مدیریت عواطف و هیجانات، یکی از گام‌های مهم برای انجام هرگونه فعالیتی در بازار به شمار می‌آید. تفاوتی ندارد که ما به قصد انجام معاملات روزانه به بازار وارد شویم یا با دیدگاه بلندمدت و به عنوان هولدر به بازارهای مالی پا بگذاریم. در هر شرایطی، ما باید احساسات خود را کنترل کنیم و در موقعیت‌های حساس مانند سقوط ناگهانی بازار یا رشد سریع قیمت‌ها، بر اساس هیجانات تصمیمی نگیریم.

۳. بی‌توجهی به شایعات

علاوه بر حرکات پیشبینی نشده بازار، ما نیاز داریم تا در قبال شایعات و اخبار مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی هم عواطف خود را مدیریت کنیم تا گرفتار جوّ رسانه‌ها نشویم. افزون بر این، تحقیقات هم از نکات مهم ترید ارزدیجیتال به شمار می‌آید. مثلا بهتر است قبل از تصمیم گیری بر مبنای اخبار، در رابطه با منبع خبری و ناشر آن خبر تحقیقات لازم را انجام دهیم. البته این بدین معنا نیست که تمام شبکه‌های اجتماعی مانع تصمیم گیری‌های منطقی می‌شوند؛ امّا بهتر است به آن‌ها اکتفا نکنیم و هر موضوع را از چند جهت مورد بررسی قرار دهیم.

مزایا و معایب فومو چه هستند؟

تا به اینجا متوجه شدیم که فومو به دوره‌های صعودی یا نزولی بازار محدود نمی‌شود و در هر مقطعی، می‌تواند عرصه را بر ما تنگ کند. امّا همانطور که می‌دانید، در بازارهای مالی و به ویژه بازار کریپتو، همه چیز بر اساس احتمالات و نسبیت پیش می‌رود. این بدین معناست که هیچ چیز را نمی‌توان به طور مطلق عنوان کرد. FOMO هم از این قاعده مستثنی نیست. زیرا در کنار ویژگی‌های منفی، می‌توانیم از آن به سود خود استفاده کنیم. برای درک بهتر این موضوع، در ادامه مطلب ما را همراهی کنید تا دو روی سکّه را باهم بشناسیم!

مزایای FOMO: فومو به سود ما!

ما گاهی اوقات این توانایی را داریم تا از FOMO در مسیر موفقیت در بازار استفاده کنیم. زیرا احساساتی چون ترس و طمع همیشه در بازار دخیل هستند. پس چه بهتر که به جای سرکوب کردن هیجانات، آن‌ها را مدیریت کنیم و FOMO را به نقطه قوّت خودمان تبدیل کنیم!

• ارائه موقعیت‌های مناسب، یکی از مهم‌ترین مزایای فومو به حساب می‌آید. هنگامی که یک ارز برای مدت طولانی در یک محدوده قیمتی باقی می‌ماند، فشار روانی کمتری ما را تهدید می‌کند. چرا که آن بازار همواره روندی آرام را پیش گرفته و ارزش دارایی‌های ما تا حد زیادی حفظ می‌شود. امّا باید در نظر داشته باشیم که اگر قیمتی نوسان نداشته باشد، سودی هم در کار نخواهد بود!
• در شرایط پر فراز و فرود بازار، اگر هر لحظه منتظر بمانیم تا قیمت به نقطه مورد نظر ما برسد، به احتمال زیاد از آن معامله راضی نخواهیم بود. دلیل این امر هم این است که ما به تنهایی توانایی کنترل قیمت را نداریم. در همین موقعیت، فومو می‌تواند در نقش فرشته نجات ما ظاهر شود و هوشیاری لازم برای ورود به معامله را در ما ایجاد کند.
• علاوه بر موقعیت‌های معاملاتی ایده‌آل، FOMO می‌تواند ما را به سرمایه گذاری در پروژه‌های جدید هم تشویق کند. می‌دانیم که دنیای رمزارزها به بیت کوین و اتریوم محدود نمی‌شود و روز به روز، ارزهای جدیدی با اهداف مختلف پا به میدان می‌گذارند. اگر بخواهیم صرفا به یک ارز تکیه کنیم، شاید نهایتا به نتیجه دلخواهمان دست پیدا نکنیم. در این حالت به کمی ترس یا FOMO نیاز داریم تا با انجام تحقیق و مطالعه، ما را به سوی پروژه‌های جدیدتر سوق دهد. در این شرایط، فومو انگیزه لازم را در ما ایجاد می‌کند تا از ناحیه امن خود خارج شویم.

معایب FOMO: فومو به ضرر ما!

نباید فراموش کنیم که هرچیزی را می‌توان از چند جهت مورد بررسی قرار داد. به عنوان مثال، فومو می‌تواند به ما در پیدا کردن موقعیت معاملاتی مناسب کمک کند و ارزهای آینده دار را به ما بشناساند. امّا آیا ماجرا به همین جا ختم می‌‌شود؟

همانطور که پیش‌تر گفتیم، هیجانات و عواطف همواره در بازار جریان دارند. این یعنی گاهی اوقات کنترل احساسات بسیار دشوار خواهد بود. تصور کنید که یکی از ارزهای بازار، در یک هفته گذشته ۲هزار درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. طبیعتا مقاومت در برابر خرید آن کار آسانی نیست(البته این کار باید با مدیریت سرمایه انجام شود). تصور کنید در این موقعیت، فومو بر ما غلبه کند و ما ۵۰درصد از سرمایه خود را وقف آن ارز پر بازده کنیم. در این نمونه FOMO موجب شده تا به یک تصمیم گیری غیرمنطقی گرفتار شویم.

در رابطه با FOMO و تاثیر هیجانات روی عملکرد ما در بازار، مفصل به گفت‌وگو پرداختیم. به طور کلّی تسلیم بودن در برابر احساسات، زمینه را برای موضوعات مختلفی فراهم می‌سازد. به عنوان مثال پس از گذشت چند روز، ارزش آلت کوین‌هایی که ماه گذشته آن‌ها را خریداری کردیم ۲۰درصد کاهش یافته و اکنون دچار سرخوردگی شده‌ایم. پس از این اتفاق، تحت تاثیر احساسات خود قرار می‌گیریم و باقیمانده سرمایه خود را به پروژه‌هایی اختصاص می‌دهیم که با مدیریت سرمایه همخوانی ندارد. پس از این اقدام، نباید از زیان‌های متوالی متعجب شویم! بنابراین FOMO می‌تواند تصمیمات غیرمنطقی و از دست دادن سرمایه را در بازار به دنبال داشته باشد.

سخن پایانی

ترس و طمع، اضطراب و نگرانی، و حتی خشم و عصبانیت! همگی هیجاناتی هستند که در بازار کریپتو با آن‌ها مواجه می‌شویم. امّا در صدر تمام این احساسات، ابتدا باید FOMO را به طور کامل مدیریت کنیم تا سرمایه خود را از خطرات در امان نگه داریم. اکنون نوبت شماست! آیا تا به حال گرفتار فومو شده‌اید؟ به نظر شما چه عواقبی را در پی خواهد داشت؟