تزوس (XTZ) چیست؟ آشنایی با حلّال مشکلات قراردادهای هوشمند

بسیاری از اتریوم به عنوان کامل ترین بلاک چین یاد می‌کنند. با وجود dAppها، قراردادهای هوشمند، توسعه NFTها و گسترش روزافزون، شاید بتوان با این دیدگاه موافقت کرد. اکنون سوالی وجود دارد که باید به آن پاسخ دهیم: «آیا این بلاک چین بزرگ بی عیب و نقص است؟» قطعا این گونه نیست.

پروژه‌های بسیاری در صدد برطرف سازی نواقص شبکه اتریوم پا به عرصه نهاده‌اند. نام پلتفرم‌های سولانا و آوالانچ را به کرات شنیده‌ایم که به سرعت بالا و مقیاس پذیری باکیفیت شهرت دارند.

امّا در این میان، پروتکلی وجود دارد که خصوصیات منحصر به فرد خود را داراست و به اجتماع خود توجه بسیاری دارد. شاید مهم‌ترین دلیل محبوبیت آن هم همین موضوع باشد. امروز می‌خواهیم با پروژه‌ای پیشرو و کاربر پسند آشنا شویم که تزوس نام دارد و برای حل مشکلات شبکه‌هایی مانند اتریوم پا به میدان گذاشته است.

تزوس چیست؟

تزوس (Tezos) بلاک چینی است که از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) پشتیبانی می‌کند. پلتفرم تزوس از مکانیسم اثبات سهام (Proof-of-Stake) استفاده می‌کند و یک ویژگی منحصر به‌فرد دارد. ویژگی منحصر به فرد تزوس این است که قابلیت خودارتقایی دارد؛ به این معنی که شبکه می‌تواند به‌روزرسانی‌ها و بهبودهای جدید را بدون نیاز به ایجاد هاردفورک (Hard Fork) و جدا شدن شبکه اعمال کند.

به طور خلاصه، می‌توانیم Tezos را یک پلتفرم غیرمتمرکز بنامیم که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی به عمل می‌آورد و شباهت‌هایی به اتریوم دارد؛ با این تفاوت که به‌جای مکانیزم اثبات کار (Proof of Work)، از اثبات سهام یا PoS استفاده می‌کند.

همانند اتریوم، تزوس هم یک شبکه متن باز (Open Source) به حساب می‌آید. البته، خصوصیات این بلاک چین به اینجا ختم نمی‌شود. زیرا تزوس یک پروتکل با قابلیت Self-Amending محسوب می‌شود. به عبارتی، می‌تواند به طور مستمر تغییر کند و مستلزم هاردفورک و سافت فورک نخواهد بود.

همانطور که در ابتدای متن گفتیم، توجه به کاربران و اجتماع شبکه از عواملی بودند که تزوس را نسبت به سایر رقبا متمایز می‌کنند. بدین گونه که هولدرهای توکن شبکه (XTZ)، می‌توانند نقشی کلیدی را در تصمیم گیری‌ها و پیشبرد اهداف شبکه ایفا کنند. در بخشی جداگانه، به وضعیت توکن شبکه یعنی تِز (XTZ) خواهیم پرداخت.

تاریخچه Tezos

در جولای سال ۲۰۱۷، آرتور بریتمن که پیش تر به عنوان مهندس تحقیقاتی Google X فعالیت داشت، وایت پیپر تزوس را منتشر کرد. اکنون دفتر رسمی بنیاد تزوس در کشور سوییس قرار دارد.
در سال‌های ابتدایی زندگی کاری خود، بریتمن در GoldmanSachs مشغول به کار بود و حوزه کاری وی به تحلیل داده‌ها مرتبط می‌شد.

در همان سال، عرضه اولیه توکن (ICO) تزوس انجام شد که طی این فرایند، ۲۳۲میلیون دلار به صندوق تزوس ارائه شد تا این پروتکل به طور رسمی کار خود را آغاز کند.

آرتور بریتمن فردی بود که وایت پیپر تزوس را منتشر کرد. امّا آیا نام بریتمن در وایت پیپر Tezos ثبت شده؟
همانند خالق مرموز بیت کوین یعنی ساتوشی ناکاموتو، آرتور بریتمن هم تصمیم گرفته تا نامی مستعار را برای خود برگزیند. به همین خاطر، وی خود را L.M Goodman معرفی کرده است.

علی رغم پیروی از ناکاموتو، هویت L.M Goodman کاملا مشخص بوده و با وی آشنا هستیم. امّا ساتوشی ناکاموتو چطور؟ در مقاله ساتوشی ناکاموتو کیست خواهیم دانست.

تزوس چگونه کار می‌کند؟

برخلاف سردمدار قراردادهای هوشمند یعنی اتریوم، تزوس از الگوریتم اجماع اثبات سهام بهره می‌برد. اگرچه با انتشار آپگرید اتریوم ۲.۰، این بلاک چین بزرگ هم سازوکار PoS را به کار خواهد گرفت.

با پیروی از مکانیزم Proof-of-Stake، کاربران تزوس این امکان را دارند که از طریق استیک توکن‌های XTZ، در تصمیم گیری‌ها مشارکت داشته باشند و پاداشی را دریافت کنند. بلاک چین‌های بسیاری از جمله کاردانو و پولکادات، از الگوریتم اثبات سهام پیروی می‌کنند. با این حال، عاملی وجود دارد که موجب تمایز تزوس از دیگر رقبای خود شده است.

در اکثریت پروژه‌هایی که از مکانیزم اجماع PoS بهره می‌برند، دارایی‌های استیک شده تا زمان معینی در شبکه قفل می‌شوند و کاربران اجازه برداشت نخواهند داشت. امّا تزوس محدودیتی برای برداشت توکن‌ها اعمال نکرده است و دارندگان می‌توانند در هر زمانی تصمیم به برداشت دارایی‌های خود بگیرند.

اشاره کردیم که تمرکززدایی بیشتر و توجه به اجتماع، عواملی بودند که تزوس را به بلاک چینی منحصر به فرد تبدیل کرده‌اند. در عموم پلتفرم‌های بلاک چینی، مرکزیت مشخصی بر شبکه حاکم بوده و بیشتر امکانات در اختیار ولیدیتورها یا تیم توسعه دهنده قرار دارد. امّا بلاک چین سوییسی، رویکردی متنوع را به کار گرفته و همواره در تلاش برای رشد اجتماع خود بوده است. با گسترش کاربران شبکه، تزوس به اکوسیستمی غیرمتمرکز تر تبدیل خواهد شد.

آپگریدهای مهم تزوس

با توجه به ساز و کار حاکم بر پروتکل تزوس، دریافتیم که در صورت نیاز به انجام تغییرات و توسعه شبکه، این بلاک چین نیازی به هاردفورک یا سافت فورک ندارد و همه چیز در زنجیره اصلی شبکه اجرا خواهد شد.

با گذشت هر ماه، تزوس بیش از پیش متفاوت بودن خود را ثابت کرده است و در مسیر خود ثابت قدم بوده است. در ادامه مهم‌ترین آپدیت‌های اعمال شده در یک سال اخیر را مرور خواهیم کرد.

آپدیت Florence

در سال ۲۰۲۱، تغییرات مهمی در شبکه تزوس اعمال شد که موفقیت آمیز واقع شدند. از آپدیت Florence شروع می‌کنیم که در می ۲۰۲۱ انجام شد و از عوامل مهم بهبود شبکه به حساب می‌آید.

طی این آپگرید، ظرفیت بلوک‌های شبکه از ۱۶ کیلوبایت به ۳۲ کیلوبایت افزایش یافت که بستر مناسبی را برای پردازش برنامه‌های پیچیده تر فراهم کرد. علاوه بر این، هزینه‌های شبکه هم تا ۳۵ درصد کاهش یافت که توسعه dAppها را سهولت بخشید.

گرانادا و افزایش سرعت!

۶ آگوست ۲۰۲۱ بود که آپگرید Granada منتشر شد و بسیاری از آن به عنوان قدرتمندترین به‌روزرسانی شبکه یاد کردند. این تغییر انعطاف پذیری هرچه بیشتر پروتکل را به همراه داشت. این آپدیت زمانی منتشر شد که شمار NFTهای عرضه شده بر بستر تزوس به بیش از ۲۰۰ هزار توکن رسیده بود که در ادامه با NFTهای تزوس آشنا خواهیم شد.

امّا به موضوع مورد بحثمان باز گردیم: ویژگی‌های گرانادا چه بود و چرا آن را نقطه عطف شبکه قلمداد می‌کنند؟

به طور کلی، گرانادا روی ۳ موضوع اساسی تمرکز کرده بود و تمام برنامه‌های خود را به ثمر نشاند:

• بهبود مقیاس پذیری، بهینه سازی و کاهش هزینه‌های شبکه تا ۸۸ درصد
• افزایش سرعت نهایی سازی تراکنش‌ها؛ با به کارگیری تکنولوژی Emmy، سرعت تایید هر بلوک از ۶۰ ثانیه به ۳۰ ثانیه رسید.
• پس از اجرای آپگرید گرانادا، ارزش کل دارایی‌های قفل شده شبکه(TVL) تا ۶ میلیون دلار افزایش یافت.

در ماه آگوست، Tezos روزهای شلوغی را پشت سر گذاشت و فعالیت‌های شبکه چندین برابر ماه قبل بود. با این وجود، جالب است بدانید که هزینه‌های شبکه در این ماه پر ازدحام، در مقایسه با ماه‌های قبلی کاهش یافته بود که نشان دهنده موفقیت آپدیت گرانادا است.

دیدیم که Granada نقش مهمی را در توسعه شبکه ایفا کرد امّا شاید بتوان آن را مقدمه‌ای دانست بر هدفی بزرگتر؛ یعنی آپگرید Tenderbake!

آپگریدهای سال ۲۰۲۲

آپگرید مهم Tenderbake در ۱ آپریل ۲۰۲۲ ارائه شد که می‌توان تسریع پردازش تراکنش‌ها و تایید بلوک‌ها را از مهم‌ترین اهداف آن دانست. البته، تغییرات دیگری وجود دارند که این به‌روزرسانی را از آپدیت‌های قبلی متمایز می‌کند.

به دنبال این تغییرات، هزینه موردنیاز برای تبدیل شدن به ولیدیتورهای شبکه (Bakerها) ۲۵ درصد کاهش یافت و از ۸ هزار TEZ به ۶ هزار XTZ رسید. هدف از انجام این آپدیت، گسترش ولیدیتورها و غیرمتمرکزسازی شبکه بوده که کاربران را به استیک دارایی‌های خود تشویق کرده است.

تطبیق پذیری با WebAssembly و ماشین مجازی اتریوم(EVM)، از دیگر تغییرات اساسی بوده که به واسطه Tenderbake روی شبکه اعمال شده است. Ithaka2 نام کدگذاری شده TenderBake بوده و اکنون به عنوان جایگزین سیستم پیشین شبکه یعنی Emmy فعالیت دارد. این پروپوزال روی بلوک شماره ۲,۲۴۴,۶۰۹# راه اندازی شد.

جدیدترین آپدیت شبکه

در تاریخ ۲۸ ژوئن سال جاری، آپدیت مورد انتظار Jakarta ۲ روی بلوک ۲۴۹۰۳۶۹# منتشر شد. طی این به‌روزرسانی شاهد معرفی راه‌حلی برای مقیاس پذیری شبکه بودیم.

تزوس راه حل‌های لایه۲ را به کار گرفت که رویکردی غیرمتمرکز دارند. از این رو، می‌توانیم حرکت تزوس به سمت مسیر Transaction Optimistic Rollups(TOROs) را اعلام کنیم.

به دنبال این آپگرید، زیرساخت‌هایی برای Rollupها فراهم شد که مقیاس پذیری بهتر شبکه را در پی داشت. علاوه بر این، تغییرات بلوک‌ها هم دشوارتر خواهد بود که به زبان برنامه نویسی پروتکل یعنی Michelson مرتبط می‌شود. بدین ترتیب، ریسک جعل قراردادهای هوشمند به حداقل رسیده که گام مهمی در جهت افزایش امنیت شبکه به شمار می‌آید.

پس از ارتقای شبکه به وسیله جاکارتا، اختیارات نمایندگان پروتکل هم دستخوش تغییراتی شده است. بدین ترتیب، از این پس اعتبار رای هر ولیدیتور با میزان دارایی استیک شده نسبت مستقیم دارد.

همکاری‌های Tezos

جلب اعتماد نام‌های بزرگ، می‌تواند برای هر پروژه‌ای ارزشمند باشد. در ۲ سال اخیر شاهد ورود بسیاری از برندهای مشهور به دنیای NFT و کریپتو بوده‌ایم. بلاک چین تزوس هم توسط برندهای پر آوازه‌ای انتخاب شده که در ادامه مهم ترین آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

قرارداد منچستر یونایتد و تزوس

مدتی است که بلاک چین و رمزارزها راه خود را به مستطیل سبز پیدا کرده‌اند و با استقبال قابلی توجهی رو به رو شده‌اند. در تاریخ ۱۰ فوریه ۲۰۲۲، منچستر یونایتد اعلام کرد که با قراردادی چندساله، بلاک چین تزوس اسپانسری این تیم انگلیسی را بر عهده خواهد گرفت.

ارزش این قرارداد به طور سالانه حدود ۲۰ میلیون پوند خواهد بود. پیش از منچستر یونایتد، تیم ایتالیایی لاتزیو هم بایننس را به عنوان حامی مالی خود انتخاب کرده بود.

کالکشن NFT مک لارن

سال گذشته، کمپانی نام آشنای مک لارن پلتفرم تزوس را به عنوان بستری برای فعالیت‌های دیجیتالی خود انتخاب کرد. این همکاری در فرمول ۱، IndyCars و تورنومنت‌های Esports کارآمد خواهد بود.

همچنین، این برند مشهور تصمیم گرفت تا توکن‌های غیرمثلی (NFT) اختصاصی خود را بر پایه بلاک چین تزوس عرضه کند. یکی از مهم‌ترین دلایلی که McLaren را مجاب کرد تا تزوس را به عنوان شریک تجاری خود انتخاب کند، ساز و کار PoS و کم هزینه بودن این بلاک چین بود.

پس از ثبت قرارداد طرفین، لوگوی Tezos روی اتومبیل‌های فرمول یک، محصولات مسابقه‌ای و دیگر آیتم‌های کمپانی مک لارن هک شد تا پایه‌های این توافق استوار تر شود. حال که از NFTهای مک لارن گفتیم، بد نیست اگر مروری داشته باشیم بر تزوس و دنیای پر رمز و راز توکن‌های NFT!

تزوس و دنیای NFTها

در سال ۲۰۲۱، NFTها به بالاترین جایگاه‌های ممکن دست پیدا کردند. سلبریتی‌ها و کمپانی‌های بزرگ بسیاری هم به این عرصه گام نهادند.

مطابق انتظار، اتریوم در صدر معاملات NFT قرار دارد و حدود ۹۰درصد از حجم معاملات بازار را در اختیار دارد. با این حال، کارمزد بالای شبکه بسیاری از کاربران را به بلاک چین‌های سریعتر و ارزانتری از جمله تزوس سوق داده است.

همه چیز در مورد مفهوم NFT | NFT چیست و چرا ارزشمند است؟

چرا تزوس ارزشمند است؟

شاید پاسخ این سوال چندان پیچیده نباشد. هزینه ساخت و عرضه یا به اصطلاح (Mint) هر توکن NFT بر بستر شبکه اتریوم، می‌تواند تا ۱۵۰ دلار هم برسد. اگرچه، این موضوع به زمان انجام تراکنش و حجم معاملات هم بستگی خواهد داشت.

در شبکه تزوس هزینه مینت هر توکن غیرمثلی روی این بلاک چین، چیزی بالغ بر ۱۰ سنت خواهد بود. اگر زمان‌های پر ترافیک شبکه را در نظر بگیریم، همچنان این رقم از ۱۰دلار فراتر نخواهد رفت.

با وجود هزینه کمتر و سرعت بیشتر تزوس، نباید فراموش کنیم که حجم معاملات NFTهای اتریوم چندین برابر هر بلاک چینی دیگری بوده و اگر هنرمندی تصمیم داشته باشد تا توکن‌های خود را در زمان کمتری به فروش برساند، احتمالا باز هم نیاز باشد تا از اتریوم به عنوان ایده‌آل‌ترین گزینه در دسترس یاد کنیم.

پلتفرم معاملاتی HEN

بارها نام اوپن سی و Rarible را شنیده‌ایم و همه‌روزه به آن‌ها بر می‌خوریم. در میان بازارهای موفق NFT، بد نیست یادی کنیم از پلتفرم خرید و فروش خاص بلاک چین تزوس یعنی Hic Et Nunc یا همان HEN.

در زبان لاتین، Hic Et Nunce عبارتی است که معنایی معادل ” اینجا و اکنون” دارد که همین شیوه نام گذاری می‌تواند آن را به پلتفرمی منحصر به فرد تبدیل کند.

این پلتفرم معاملاتی یکی از پیشرو ترین‌های حوزه NFTها بوده و محبوبیت زیادی کسب کرده است. همانند تزوس، در HEN هم اجتماع کاربران نقشی کلیدی را در پیشبرد پروژه ایفا می‌کنند. این اجتماع افرادی مانند خریداران، فروشندگان، سازندگان و هنرمندان را شامل می‌شود.

از جهت ارزش گذاری و توسعه مجموعه‌های NFT، پلتفرم HEN مسیر متفاوتی را نسبت به اکثریت پروژه‌های فعال در این زمینه پیش گرفته است. به عبارتی، HEN هنر و هنرمندان را در اولویت قرار داده؛ از این رو، مقابل پلتفرم‌های معاملاتی دیگری قرار دارد که تبلیغات و بازاریابی شاخص اصلی موفقیت کالکشن‌های آن‌هاست.

حجم این بستر معاملاتی به حدود ۷۰میلیون دلار می‌رسد. خرید و فروش در Hic Et Nunc به وسیله توکن XTZ یا تز انجام می‌پذیرد که در بخش بعدی به آن خواهیم پرداخت.

معرفی توکن تِز (XTZ)

دانستیم که امنیت و اجتماع شبکه از مهم ترین اهداف تزوس محسوب می‌شوند. از این رو، باید توکن رسمی شبکه Tezos را معرفی کنیم که تِز (XTZ) نام دارد.

اکوسیستم تزوس به کاربران خود این اجازه را می‌دهد که با در اختیار داشتن توکن XTZ، در تصمیم گیری‌ها، تایید فعالیت‌های شبکه و ارائه پروپوزال‌ها شرکت داشته باشند.

فرایند بدین صورت پیگیری می‌شود که اعتبار دهندگان شبکه یا Bakerها، می‌توانند پیشنهادات خود را درباره اکوسیستم به اشتراک بگذارند و در صورت موافقت ۸۰درصدی، این پیشنهادات به مدت ۴۸ساعت و به طور آزمایشی بررسی خواهند شد. در صورت موفقیت تغییرات آزمایش شده، تصمیم گیری‌هایی روی زنجیره اصلی شبکه انجام می‌شود.

شرایط XTZ در بازار

تزوس هم مکانیزم عرضه‌ای مشابه اتریوم دارد و تعداد توکن‌های آن نامحدود است. اگر میزان XTZ در گردش را در نظر بگیریم، شمار آن‌ها به ۸۹۲ میلیون توکن می‌رسد. میزان دارایی‌های قفل شده در این آمار محاسبه نمی‌شوند.

در زمان نگارش این مطلب، هر واحد تِز ارزشی معادل ۱.۵۵ دارد. با استناد بر داده‌های CoinGecko، ارزش بازار این دارایی به حدود ۱.۳۸ میلیارد دلار می‌رسد و در جایگاه ۴۲ رمزارزها براساس ارزش بازار قرار دارد.

در اکتبر سال ۲۰۲۱، XTZ به سطح ۹.۱۲ سقف تاریخی (ATH) جدیدی را به ثبت رساند. با شرایط فعلی بازار، این توکن حدود ۸۳درصد از ATH خود فاصله دارد.

خرید ارز XTZ

با شناخت قابلیت‌های تزوس، آپگریدهای شبکه، همکاری‌ها و مطالب دیگری که تا کنون به آن‌ها پرداختیم، احتمالا شما هم تصمیم گرفته‌اید که این ارز را به دارایی‌های موجود در کیف پول خود اضافه کنید.
در این بخش نحوه خرید XTZ در صرافی پول نو را برای شما شرح خواهیم داد.

قدم اول: ورود به صفحه تزوس

پس از ثبت نام و احراز هویت در پول نو، شما می‌توانید برای خرید تزوس اقدام کنید. برای این کار ابتدا نیاز دارید تا به صفحه قیمت تزوس مراجعه کنید.

پیش از خرید، شاید بهتر باشد مواردی را در نظر بگیریم تا معامله‌ای هوشمندانه را انجام داده باشیم. یکی از آن‌ها مطالعه وایت پیپر است که به ما در شناخت بهتر پروژه کمک می‌کند. در این صفحه می‌توانید به وایت پیپر تزوس دسترسی داشته باشید.

قدم دوم: بررسی قیمت

هنگام خرید یک دارایی، نیاز داریم تا موقعیت معاملاتی ایده آل را شناسایی کنیم تا تصمیمی منطقی را اتخاذ کرده باشیم. به همین منظور، بهتر است نمودار قیمتی را رصد کنیم.

در پول نو شما این امکان را دارید تا روند قیمتی ارز موردنظر خود را در بازه‌های زمانی مختلفی چون سالانه، ماهانه، هفتگی، روزانه و ساعتی مشاهده کنید.

قدم سوم: انتخاب بلاک چین و خرید

پس از تایید احراز هویت، وضعیت کاربری شما به سطح ۲ ارتقا پیدا می‌کند. در این صورت، قابلیت انتخاب بلاک چین را در اختیار خواهید داشت.

در پول نو کاربران این امکان را دارند که تِز را بر بستر بایننس اسمارت چین (BEP20) و بلاک چین تزوس انتقال دهند. اکنون کافیست مقدار دارایی مورد نظر خود را ثبت و با وارد کردن شماره کارت بانکی، XTZ را در کیف پول اختصاصی صرافی دریافت کنید.

سخن آخر

با پیشرفت دنیای غیرمتمرکز، شاهد ایجاد پروژه‌های بی‌شماری بوده‌ایم که هرکدام با هدفی کار خود را آغاز کردند. امروز هم تصمیم گرفتیم تا یکی از منحصر به فرد ترین بلاک چین‌ها را بشناسیم که قابلیت‌های فراوانی دارد.

شبکه‌های بسیاری در صدد رفع مشکلات اتریوم برآمدند که تزوس یکی از آن‌ها بوده و تاکنون مسیر امیدوار کننده‌ای را پشت سر گذاشته است. شما چه دیدگاهی دارید؟ آینده تزوس چگونه خواهد بود؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم.

سوالات متداول