لایدو دائو چیست و چه امکاناتی در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد؟

لایدو دائو (Lido DAO) با نماد LDO نام ارز دیجیتالی است که در سال ۲۰۲۰ عرضه شد. این ارز دیجیتال، توکن حاکمیتی پلتفرمی به همین نام است. در بازار شلوغ و پرتلاطم ارزهای دیجیتال و در بین هزاران رمز ارزی که خیلی از آنها نام خود را به ارائه خدماتی عجیب و غریب گره زده‌اند، لایدو دائو تمرکز خود را روی حل یکی از مشکلاتی قرار داده که در پی ارتقای شبکه اتریوم ایجاد می‌شود.

در واقع پروژه لایدو دائو به استیک کنندگان اتریوم اجازه می‌دهد همچنان از نقدینگی (توانایی خرج کردن) ارزهای دیجیتالی که در شبکه سپرده گذاری کرده‌اند، بهره ببرند. برای آشنایی بیشتر با روش کار لیدو دائو و مزایای آن، مقاله را باتوجه‌به توضیحاتی که در سایت اصلی این پروژه آمده، پیش می‌بریم. قرار نیست این نوشته را با حالتی گنگ ادامه دهیم، پس بهتر است اول کمی درباره برنامه ارتقای شبکه اتریوم و شرایط استیک ارزهای اتریوم صحبت کنیم.

آشنایی با طرح ارتقای شبکه اتریوم ۲

شبکه اتریوم با تکیه‌ بر الگوریتم اجماع اثبات کار (POW) فعالیت خود را شروع کرد، به دلیل کندی شبکه‌هایی که از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کنند، تیم توسعه دهنده اتریوم از همان اوایل کار، اعلام کرد که الگوریتم اجماع این شبکه را از اثبات کار به اثبات سهام تغییر خواهد داد. درواقع اتریوم برای حفظ کیفیت خدمات خود، چاره‌ای جز این کار نداشت.

ابتدا قرار بود تغییر الگوریتم اجماع اتریوم از POW به POS در کنار تغییرات فنی دیگرِ این شبکه، تحت عنوان طرحی به نام اتریوم ۲ و در طی چند فاز انجام شود. مرحله اول یا همان فاز صفر این پروژه در سال ۲۰۲۰ آغاز شد. از همان زمان تخمین زده می‌شد که فاز آخر پروژه Ethereum 2 در سال ۲۰۲۲ نهایی شود. در زمان نگارش این مقاله در نیمه سال ۲۰۲۲ هستیم و اخیرا ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، بنیان‌گذار اصلی اتریوم، اعلام کرده که ۹۰٪ از این طرح اجرایی شده است.

ویتالیک بوترین کیست؟ آشنایی با برنامه نویس جوان و بنیان گذار شبکه اتریوم

بد نیست بدانید که در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۲، ویتالیک بوترین اسم طرح اتریوم دو را تغییر داد و از آن تحت عنوان پروژه ادغام (Merge) نام برد. تغییر خاصی رخ نداده بود؛ بوترین این تغییر نام را بیشتر برای درک بهتر کاربران از تغییرات جدید در شبکه اتریوم و جلوگیری از برداشت‌های اشتباه آنها در نظر گرفت. 

در شبکه‌های بلاک چینی که با الگوریتم اثبات سهام اداره می‌شوند، فرآیند استخراج و ماینینگ کنار گذاشته شده و به‌جای آن از استیک کردن ارز بومی شبکه برای تایید تراکنش‌ها و تولید ارزهای جدید استفاده می‌شود. استیک (Stake) یعنی مقدار مشخصی ارز دیجیتال را در بازه زمانی معینی در شبکه قفل کرده و در مقابل مقداری سود دریافت کنیم. برای مطالعه بیشتر درباره فرایند استیکینگ ارزهای دیجیتال به مقاله استکینگ ارز دیجیتال چیست مراجعه کنید.

از زمان شروع فاز صفر تغییر POW به POS در اتریوم، افراد این امکان را داشتند که رمز ارزهای اتریوم‌ خود را در شبکه ETH ۲ سهام‌ گذاری کنند. با این کار آنها سود استیک را دریافت می‌کردند و به‌علاوه می‌توانستند بعد از اجرای کامل این طرح، به یک گره اعتبارسنج (Validator) در شبکه اثبات سهام اتریوم تبدیل شوند.

فرآیند استیک در شبکه اتریوم چه مشکلاتی دارد؟

استیک در اتریوم ۲ به دلیل قوانین و شرایط فرایند استیکینگ، می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. استیک کنندگان اتریوم تا زمان عملی شدن کامل اثبات سهام، امکان برداشت دارایی خود را ندارند. قبول این شرط سخت است، به‌خصوص زمانی که نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال را هم در نظر بگیریم.

اگر اتریوم‌های من آزاد باشند، هر زمان که متوجه شوم ارزش آنها در حال پایین آمدن است، با فروختنشان از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کنم. در شرایطی که قیمت مناسب است هم می‌توانم سیو سود کنم. اما اگر اتریوم‌هایم در شبکه استیک شده باشند، به هیچ وجه نمی‌توانم آنها را تا قبل از اجرای کامل ادغام، بفروشم.

البته بعد از ادغام کامل و تبدیل شبکه اتریوم به POS، دست استیک کنندگان برای برداشت رمز ارزهایشان باز می‌شود، اما باز هم اگر شخصی قصد استیک اترهای خود را داشته باشد، باید در طول دوره استیک، رمز ارزهای خود را دست‌نخورده باقی بگذارد؛ در غیر این صورت سودی به او تعلق نمی‌گیرد. البته این مشکل بین اتریوم و بسیاری از بلاک‌ چین‌های دیگر که ساختاری مبتنی بر POS دارند، مشترک است.

به‌جز این، حداقل اتریومِ لازم برای استیک مستقیم در شبکه، باید ۳۲ واحد باشد. باتوجه‌به قیمت بالایی که اتریوم دارد، این شرط به‌تنهایی برای ناامید کردن اکثر افرادی که به استیک اتریوم و کسب سود از آن علاقه‌مند هستند، کافی است.

حتی اگر بتوانید این سرمایه عظیم را تامین کنید و دارایی اتریوم شما بیش از ۳۲ واحد باشد، الزاما به معنای قدرت استیک بالای شما نیست (منظورمان استیک مستقیم اتریوم، بدون کمک‌گرفتن از پلتفرم‌هایی مانند لیدو دائو است). علتش هم این است که برای استیک مستقیم اتریوم فقط می‌توانید مضربی از ۳۲ اتریوم را در شبکه سهام‌گذاری کنید.

پس اگر تعداد اتریوم‌های فردی بیشتر از ۳۲ واحد و کمتر از ۶۴ واحد باشد باز هم تاثیری در قدرت او در شبکه نخواهد داشت و قدرت استیک این فرد به‌اندازه ۳۲ اتریوم باقی خواهد ماند.

تصمیم‌گیری خیلی پیچیده‌ می‌شود اگر به امکانات فوق‌العاده بلاک‌ چین اتریوم هم فکر کنید. در شبکه اتریوم، امکان استفاده از برنامه‌ها و خدمات مالی غیرمتمرکز زیادی مهیا شده است. مثلا شما می‌توانید از ارزهای دیجیتال خود برای وام دادن استفاده کنید و با این کار از نرخ سود مشخصی بهره‌مند شوید، یا اینکه دارایی دیجیتال خود را وثیقه بگذارید و بدون نیاز به هیچ بانکی، وام دریافت کنید.

اینجا است که باید بین سود استیک و مزایای بالقوه دیگری که می‌توانید داشته باشید، یکی را انتخاب کنید. راستی به نظر شما راه دیگری هم به جز این انتخاب سخت وجود دارد؟

لایدو دائو چگونه کار می‌کند؟

لیدو دائو به استیک کنندگان اجازه می‌دهد در عین‌ حال که ارزهای اتر خود را در شبکه استیک (و قفل) کرده‌اند، آنها را در برنامه‌های مالی غیرمتمرکز دیگر هم به کار بگیرند. این یعنی حفظ نقدینگی یک ارز دیجیتال با وجود قفل شدن آن در شبکه.

به نظر شما ممکن است که یک دارایی در زمانی واحد، در دو جای متفاوت وجود داشته باشد و در هر دو جا قابل‌استفاده هم باشد؟

پاسخ لایدو دائو به این سوال مثبت است. این کار مانند این است که در زمانی که پول خود را برای دریافت سود ماهانه، در یک بانک سپرده‌گذاری کرده‌اید، قادر باشید تا از همان پول، برای خرید و فروش و کارهای مالی دیگر هم استفاده کنید.

لیدو دائو امکانی را فراهم کرده که با ارائه ارزهای دیجیتال به قراردادهای هوشمند آن، بتوانیم در کنار استیک این ارزها، از خدمات دیگر DeFi (امور مالی غیرمتمرکز) هم استفاده کنیم.

دیفای چیست؟ معرفی پلتفرم‌های دیفای و نحوه سرمایه‌گذاری روی آن‌ها

نحوه کار بلاک چین لایدو دائو این است که در مقابلِ هر ارز اتری که در آن قفل می‌کنید به شما توکنی به نام stETH (Lido Staked ETH) می‌دهد. هر واحد از این توکن هم‌ارزش با یک اتریوم است.

تا زمان اجرای نهایی ادغام اتریوم (یا همان Ethereum 2)، نمی‌توانید اتریوم‌های واقعی خود را جابه‌جا کنید، چون بعد از به‌اشتراک‌گذاری با این پلتفرم، آنها در قراردادهای هوشمندِ استیکینگ قفل می‌شوند. اما می‌توانید ارزهای stETH خود را درست مانند واحد‌های اتریوم به کار بگیرید یا حتی خرید و فروش کنید. همین‌طور می‌توانید stETHهای خود را با کمک استخرهای نقدینگی مثل Curve و Balancer دوباره به اتریوم واقعی تبدیل کنید.

سود استیکینگ اتر هم روزی یک‌بار در قالب رمزارز stETH محاسبه شده و به استیک کنندگان اتریوم در لایدو دائو تعلق می‌گیرد. به‌علاوه در این پلتفرم شما برعکس روش استیک مستقیم (که در آن فرایند استیک بدون کمک‌گرفتن از پلتفرم‌هایی مانند لیدو دائو انجام می‌شود.)، هیچ محدودیتی در استیک اتریوم‌های خود ندارید و می‌توانید استیک اتریوم را با مقدار ناچیزی اتر هم انجام دهید.

یک نکته قابل‌توجه هم این است که پلتفرم لایدو دائو بابت خدمات خود بخشی از سود استیکینگ ارز دیجیتال موردنظر را برداشت می‌کند. در حال حاضر این مبلغ، معادل ده درصد از مقدار سود اصلی استیک ارزهای دیجیتال است.

توکن stETH با ارز دیجیتال Lido DAO چه فرقی دارد؟

گفتیم که ارز دیجیتال لیدو دائو توکن اصلی و حاکمیتی پروژه لایدو دائو است. شبکه و خدمات لایدو دائو با کمک این ارز اداره می‌شود. دارندگان این ارز دیجیتال با قفل‌کردن آن در شبکه، صاحب حق رای و مشارکت می‌شوند.

آنها می‌توانند از این حق رای در نظرسنجی‌ها، رای‌گیری‌ها، کنترل پروتکل‌ها و اعمال تغییرات در شبکه لایدو دائو استفاده کنند. هر چه تعداد دارایی LDO قفل شده فردی بیشتر باشد، نظرش در تصمیم‌گیری‌ها موثرتر خواهد بود.

طبیعی است که با شناخته‌تر شدن پروژه لایدو دائو و افزایش کاربران آن، قیمت ارز LDO نیز بالاتر رود. اما همان‌طور که در بخش قبل اشاره شد، ارز دیجیتال stETH ارزشی معادل اتریوم دارد و مانند یک حواله که ارزشی برابر با دارایی اصلی دارد، کار می‌کند.

در صورت پایدار ماندن اعتبار و کارایی پلتفرم لایدو دائو، قیمت هر stETH  همچنان مساوی با یک اتر خواهد بود و تغییری را تجربه نخواهد کرد.

آیا خدمات لیدو دائو تنها برای کاربران اتریوم است؟

خوشبختانه خیر، در حال حاضر لایدو دائو به‌جز اتریوم، امکان استیک غیرمستقیمِ ارزهای دیجیتال دیگری مثل سولانا، پولکادات، کوزاما، ترا کلاسیک و پالیگان را هم فراهم کرده. فرآیند استیک این رمزارزها هم مانند اتریوم است؛ اما در دو مورد تفاوتی اصلی بین آنها وجود دارد.

اولین مورد تفاوت، نامِ توکن‌های معادل هر ارز دیجیتال در لایدو دائو است. مثلا رمزارز معادل پولکادات stDOT و  توکن معادل پالیگان stMATIC نام دارد. تفاوت دیگر هم در درصد سود استیکی است که پرداخت می‌شود. مقدار این درصد به نرخ سود استیک مستقیم در شبکه اصلی رمزارز و نیز تعداد واحدهایی از آن ارز که در لایدو دائو سهام‌‌گذاری شده، بستگی دارد.

نرخ سود استیک با حجم ارزهای استیک شده رابطه معکوس دارد. یعنی هرچه تعداد واحدهای استیک‌شده آن ارز دیجیتال در لایدو دائو کمتر باشد، سود استیک بیشتر می‌شود و هر چه تعداد این واحدها افزایش یابد، نرخ سود کمتری را خواهیم داشت.

برای مثال در زمان نوشتن این مقاله، بالاترین سود استیک در لایدو دائو برای ارز دیجیتال شبکه کوزاما پرداخت می‌شود. این ارز دیجیتال نسبت به ارزهای دیگری که در لیدو دائو پشتیبانی می‌شوند، کمترین میزان واحدهای استیک‌شده را دارد؛ پایین‌ترین نرخ سود هم متعلق به استیک اتریوم است که بیشترین میزان به‌اشتراک‌گذاری را در لایدو دائو دارد.

شما با مراجعه به سایت رسمی لایدو دائو می‌توانید ارزهای دیجیتالی که در این پروژه استیک می‌شوند را مشاهده کنید. اطلاعات مربوط به نرخ سود، نحوه مشارکت و تعداد واحدهای کلی استیک‌شده هر ارز نیز در همین صفحه قابل مشاهده است.

لایدو دائو یا لیدو دائو؛ بالاخره کدام درست است؟

حالا که تا این بخش همراهمان بودید، بیایید کمی هم درباره یک موضوع حاشیه‌ای اما جالب صحبت کنیم. حتما متوجه شدید که در این مقاله، برای نوشتن نام Lido DAO به فارسی، بارها از دو عبارت متفاوت استفاده کردیم؛ لایدو دائو و لیدو دائو.

بخش DAO در نام این ارز دیجیتال، به معنای سازمان‌ غیرمتمرکز خودگردان است. در مورد خود واژه Lido هم حقیقت این است که در بین جامعه کاربران این رمزارز گفتگوهای زیادی شکل‌گرفته، بعضی از کاربران اعتقاد دارند که نام این ارز برگرفته از استخری مشهور در انگلستان است و به همین دلیل آن را مطابق با تلفظ نام آن استخر، لیدو دائو بیان می‌کنند.

بسیاری از اشخاص دیگر هم معتقدند که کلمه Lido یک اسم خاص است و باید به‌صورت لایدو بیان شود، در واقع اعضای جامعه این ارز دیجیتال هم از هر دو عبارتی که گفتیم در تلفظ نام آن استفاده می‌کنند. البته در یک گپ و گفت توییتری، بنیان گذار این رمز ارز در جواب یکی از مخاطبان گفته این پروژه «لایدو» تلفظ می‌شود.

چگونه ارز لیدو دائو را بخریم؟

برای خرید ارز لایدو دائو، بسته به اینکه در ازای آن دلار پرداخت می‌کنید یا ریال، می‌توانید یکی از صرافی‌های معتبر خارجی یا داخلی را انتخاب کنید.

صرافی‌های متمرکز خارجی مانند بایننس و کوکوین و نیز DEXهایی (صرافی‌های غیرمتمرکز) مثل یونی سواپ و سوشی سواپ، برای خرید لیدو دائو با پرداخت دلاری مناسب هستند.

اگر مایل به خرید و فروش ریالی ارز لایدو دائو هستید نیز می‌توانید از خدمات صرافی معتبر پول نو استفاده کنید. در پول نو هم می‌توانید این ارز دیجیتال را مستقیما خریداری کنید و هم امکان تعویض (Swap) آن را با سایر ارزهای دیجیتال موجود در کیف پول صرافی خود دارید.

آموزش‌های کوتاه زیر به شما کمک می‌کنند تا با نحوه ثبت‌نام، خرید و فروش و روش سواپ کردن در صرافی پول نو آشنا شوید.

• راهنمای ثبت‌نام و ساخت حساب کاربری در صرافی پول‌ نو
• راهنمای خرید ارز دیجیتال در پول‌ نو
• راهنمای فروش ارز دیجیتال در پول‌ نو
• چگونه از قابلیت تبدیل صرافی پول نو استفاده کنیم؟

لایدو دائو را در چه کیف پول‌هایی نگهداری کنیم؟

والت‌های (کیف پول‌ها) امن بهترین مکان برای نگهداری دارایی‌های غیرمتمرکز ما هستند. در سایت کوین مارکت کپ کیف پول‌های Binance Chain Wallet، تراست والت و متامسک، برای ذخیره‌سازی ارز لایدو دائو معرفی شده‌‌اند.

در سایت اصلی لایدو دائو هم برای استیک اتریوم، به کیف پول‌هایی مانند Zapper Wallet و Argent Wallet و… اشاره شده است. باید توجه داشت که ارز لایدو به دلیل اینکه بر بستر ERC20 قرار دارد، در تمامی کیف پول‌هایی که از بلاک چین اتریوم پشتیبانی می‌کنند قابل ذخیره است.

جمع‌بندی مقاله ارز دیجیتال لایدو دائو

در این نوشته درباره رمزارز لیدو دائو، نحوه کار آن و خدماتی که در پروتکلش ارائه می‌دهد، صحبت کردیم. هدف این مقاله صرفا کمک به آشنایی شما با این رمزارز بود، پس نباید آن را به‌عنوان یک پیشنهاد برای سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید. به‌خصوص اگر خواستید از خدمات استیک ارزهای دیجیتال در لیدو دائو استفاده کنید، حتما به جنبه‌های مثبت و منفی اعتمادکردن و سپردن دارایی‌ خود به این پلتفرم هم فکر کنید.

اگر با خواندن این متن به خرید لیدو دائو علاقه‌مند شدید، پیشنهاد می‌کنیم که حتما تحقیقات بیشتری کرده و به ریسک سرمایه‌گذاری هم توجه کنید. خیلی خوب می‌شود اگر برای شروع تحقیقات شخصیتان، به سایت رسمی لایدو دائو مراجعه کرده و موارد گنگی که برایتان مهم است را با  پشتیبانی این پروژه مطرح کنید.

شما می‌توانید سوالات خود را در پایین این مقاله هم بپرسید. راستی خوشحال می‌شویم اگر نظر خود را درباره نقاط قوت و ضعف این پروژه با ما و سایر کاربران پول نو به اشتراک بگذارید.