شبکه opBNB چیست؟ معرفی زنجیره لایه ۲ بایننس اسمارت چین

آربیتروم، آپتیمیزم، پالیگان و پروژه‌های بی‌شمار دیگر! همه و همه در راه رفع مشکل مقیاس‌پذیری اولین شبکه قراردادهای هوشمند یعنی اتریوم برآمدند. تمام این پروتکل‌های لایه ۲ توانستند به پروژه‌های موثر در توسعه دیفای (DeFi) و ان‌اف‌تی‌ها تبدیل گردند.

با این حال علی‌‌‌رغم عزم راسخ اتریوم و پروژه‌هایی که گفتیم، نباید فراموش کنیم که پلتفرم‌های دیگری هم با هدف برطرف‌سازی برخی مشکلات و ارائه خدمات مختلف پا به عرصه نهاده‌اند.

یکی از این پروژه‌ها زنجیره بایننس بوده که به عنوان یکی از قدرتمندترین شبکه‌های بلاک چینی، در دنیای بلاک چین فعالیت می‌کند. این شبکه یک پروتکل لایه ۲ را راه‌اندازی کرده که OpenBNB (opBNB) نام دارد. این پروتکل از کاربرد حاکمیتی (Governance) برخوردار است و توانایی سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) را داراست.

در ادامه مطلب، به بررسی کامل پروژه opBNB می‌پردازیم.

آشنایی و معرفی opBNB

اوپن بی‌ان‌بی (opBNB) یک راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه دوم به حساب می‌آید که برای کاهش هزینه و افزایش سرعت تراکنش‌های زنجیره بایننس (BNB Chain) ایجاد شد و با بکارگیری تکنولوژی Optimistic Rollupفعالیت می‌کند.وظیفه اصلی opBNB را می‌توان در کاهش بار مسئولیتِ لایه اصلی BNB و پردازش تراکنش‌ها خارج از لایه ۱ (به صورت Off-chain) شبکه خلاصه نمود.

در مقاله «رول آپ (Rollup) چیست؟»، به معرفی مفهوم Rollup، آپتیمیستیک رول‌آپ (Optimistic Rollup) و دیگر انواع آن پرداخته‌ایم.

پس از آشنایی با opBNB، متوجه شدیم که پروسه پردازش تراکنش‌ها خارج از لایه اصلی (اصطلاحا به صورت Off-Chain) انجام می‌شود که می‌تواند به کاهش هزینه‌ها منجر شود. در واقع تنها برای تایید و اعتبارسنجی نهایی تراکنش‌ها به لایه اصلی ارسال می‌شوند.

به طور کلی، opBNB دو شاخصه از ۳ پارامترِ مثلث بلاک چین (Blockchain Trilemma) یعنی مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی را محقق می‌کند و به ضلع سومِ مثلث یعنی امنیت هم توجه ویژه‌ای دارد که می‌تواند در طولانی مدت به ثباتِ بیشتر شبکه BNB کمک کند.

پس از موفقیت‌های پروژه‌هایی لایه دوم اتریوم همچون لوپرینگ و آربیتروم، در ژوئن ۲۰۲۳، زنجیره BNB به طور رسمی اطلاعیه‌ای را در رابطه با پروژه لایه ۲ اختصاصی خود یعنی راهکار opBNB منتشر کرد. لازم به ذکر است که این پروتکل، بر پایه ساختار شبکه آپتیمیزم ایجاد شده است.

هدف از ایجاد opBNB چیست؟

با افزایش حجم اپلیکیشن‌های وب۳ بر بستر زنجیره بایننس، شاهد افزایش حجم تراکنش‌ها و کاربران فعالِ شبکه هم خواهیم بود. همین موضوع بار وظایف زنجیره بایننس را سنگین می‌کند و به منظور مدیریت هزینه و سرعتِ تراکنش‌ها، به یک پروتکل لایه ۲ نیاز خواهد بود که کیفیت مقیاس‌پذیری پلتفرم را حفظ کند.

با توجه به مطالبی که تا کنون مورد بررسی قرار دادیم، احتمالا به درک مناسبی از اهداف پروژه opBNB رسیده‌اید. به طور کلی، می‌توان اهداف ایجاد opBNB را در موارد زیر خلاصه نمود:

• مقیاس‌پذیری
• تعامل‌پذیری (Interoperability) با بلاک چین‌های دیگر
• کاهش هزینه‌ها
• کاهش حجم تراکنش‌های لایه اوّل BNB Chain

نحوه کار OpBNB

با افزایش حجم اپلیکیشن‌های وب۳ بر بستر زنجیره بایننس، شاهد افزایش حجم تراکنش‌ها و کاربران فعالِ شبکه هم خواهیم بود. همین موضوع بار وظایف زنجیره بایننس را سنگین می‌کند و به منظور مدیریت هزینه و سرعتِ تراکنش‌ها، به یک پروتکل لایه ۲ نیاز خواهد بود که کیفیت مقیاس‌پذیری پلتفرم را حفظ کند.

نحوه کار OpBNB بدین گونه است که تراکنش‌ها را در دیتابیسی خارج از زنجیره اصلی شبکه جمع‌آوری می‌کند و با استفاده از برخی شروطِ از پیش توسعه‌یافته، به بهینه‌سازی امور پلتفرم می‌پردازد.

همچنین به واسطه افزایش سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) و استفاده از Optimistic Rollupها، این شبکه قادر به گسترش تعداد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapps) بر بستر بایننس چین باشد. لازم به ذکر است که میانگین تعداد تراکنش‌های پردازش‌شده در opBNB، به ۴هزار تراکنش/ثانیه (TPS) می‌رسد.

راهکار opBNB لایه دسترس‌پذیری داده‌ها (Data Availability) را از لایه اجرایی جدا می‌سازد. جداسازی لایه دسترس‌پذیری داده‌ها به شبکه کمک می‌کند تا امکان انتخاب گزینه‌ها و طرح‌های مختلف دسترسی به داده‌ها را داشته باشد و براساس موقعیت‌های متفاوت، بتواند طرح‌های مختلفی از سطح دسترسی به اطلاعات را انتخاب کند.

نقش رول‌آپ‌های آپتیمیستیک در opBNB

به بیانی ساده، رول‌آپ‌های آپتیمیستیک (Optimistic Rollups)، برای توسعه مقیاس‌پذیری و افزایش تعداد تراکنش‌های پردازش‌شده در لایه اصلی یک شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این رول‌آپ‌ها به فشرده‌سازی حجم زیادی از تراکنش‌ها می‌پردازند و با انجام همین اقدام، محاسبات انجام‌شده بر بستر لایه اصلی بلاک چین را کاهش می‌دهند.

همین شیوه انجام تراکنش‌ها در لایه‌ای خارج از شبکه اصلی (Off-Chain)، می‌تواند به بهبود قابل‌توجهِ پروسه پردازش امور شبکه کمک کند.

اهمیت دسترس‌پذیری داده‌ها در opBNB

یکی از مهم‌ترین خصوصیات پروتکل لایه دوم opBNB، به بررسی صحت داده‌های بلاک چین مرتبط می‌شود. این ویژگی بر دسترس‌پذیری اطلاعات موجود در opBNB دلالت می‌کند.

با تفکیک لایه حصول‌پذیری داده‌ (DA) و لایه اجرایی (Execution Layer)، opBNB امکان ایجاد تغییرات بین لایه‌های شبکه را فراهم می‌سازد که متناسب با نیازهای عملکردی و امنیتی پروتکل متفاوت خواهد بود.

به بیانی دیگر، BNB Chain می‌تواند به عنوان یک شبکه لایه اوّل، اعتبار داد‌ه‌های تراکنش‌های لایه دومِ خود یعنی opBNB را بررسی کند. در واقع دسترس‌پذیری داده‌ها این امکان را به کاربران می‌دهد که بتوانند به داده‌های بلاک چین دسترسی پیدا کنند و به اعتبارسنجی آن‌ها بپردازند. در ادامه از ویژگی‌های مهم opBNB بیشتر خواهیم گفت.

opBNB چه ویژگی هایی دارد؟

پروژه‌های لایه ۲ روی کار آمده‌اند تا به کاهش بار مسئولیت پروتکل‌های لایه اوّل کمک کنند. برای مثال، opBNB می‌تواند میزان هزینه هر تراکنش را تا ۰.۰۰۵ دلار کاهش دهند که در نوع خود قابل‌ ملاحظه به حساب می‌آید. در ادامه به بررسی مهم‌ترین ویژگی‌ های opBNB خواهیم پرداخت:

• مقیاس‌پذیری
• تعامل‌پذیری
• تحت امنیت بایننس اسمارت چین
• سازگاری با ماشین مجازی اتریوم
• امنیت و اعتماد
• اکوسیستم یکپارچه و غنی

مقیاس‌پذیری

به لطف استفاده از فریم‌ورک آپتیمیزم، پروتکل opBNB مقیا‌س‌پذیری (Scalibility) لایه اوّل بلاک چین را بهبود می‌بخشد. همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، این پروژه با هدف پردازش بیش ا ز۴هزار تراکنش/ثانیه (TPS) کار خود را آغاز کرد تا بتواند به افزایش ظرفیت‌های بلاک چین لایه اوّل BNB Chain کمک کند.

به طور کلی، توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapps)، پلتفرم‌های وب۳ و دیگر محصولات غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین‌های لایه ۱، با چالش‌های متعددی از جمله هزینه و کندی تراکنش‌ها همراه خواهد بود و پروژه‌های لایه ۲ با هدف برطرف‌سازی این گونه نواقص پا به عرصه نهادند.

تعامل پذیری

احتمالا تا کنون متوجه شده‌اید که سازوکار opBNB به گونه‌ای بنا شده که می‌تواند به تعامل با دیگر پلتفرم‌های لایه ۲ همچون آپتیمیزم بپردازد. در واقع به سبب سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، این پروتکل قادر به ساماندهی عملکردهای متقابل با پروژه‌های بکارگیرنده ماشین مجازی اتریوم و زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity) خواهد بود.

تحت امنیت بایننس اسمارت چین

پروتکل opBNB بر پایه اکوسیستم BNB فعالیت می‌کند تا بتواند از قابلیت‌های این زنجیره بهره‌مند شود. در واقع همانند پروژه‌های لایه ۲ توسعه‌یافته بر بستر اتریوم، opBNB هم از امکانات لایه اصلی خود یعنی زنجیره BNB استفاده می‌کند تا بتواند همزمان با مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه تراکنش‌ها، امنیت تراکنش‌ها را هم حفظ کند.

همچنین با استفاده از توکن BNB به عنوان یک روش پرداخت کارمزد، opBNB به افزایش نرخ توکن‌سوزی در اکوسیستم BNB هم کمک می‌کند.

سازگاری با ماشین مجازی اتریوم

opBNB ماشین مجازی اتریوم (EVM) را مورد استفاده قرار می‌دهد و بر بستر استکِ آپتیمیزم ایجاد شده است. به تبع همین موضوع، می‌تواند به تعامل با قراردادهای هوشمند،اپلیکیشن‌ها و توکن‌های ERC-20 بپردازد.

امنیت و اعتماد

پلتفرم opBNB تمامی اعتبارسنجان و تنظیم‌کنندگانِ تراکنش‌ها را به کار می‌گیرد تا امنیت تمامی تراکنش‌ها و فعالیت‌ها را تضمین کند. در واقع با استفاده از رول‌آپ‌ها، استفاده از ویژگی‌های امنیتی زنجیره BNB و راه‌حل در دسترس بودنِ داده‌ها، opBNB توانسته سطوح امنیت پروتکل خود را ارتقا دهد.

اکوسیستم یکپارچه و غنی

به کمک یکپارچگی با اکوسیستم BNB، پروتکل opBNB توانسته قابلیت‌های اختصاصیِ زنجیره بایننس را مورد استفاده قرار دهد تا تراکنش‌های سریع و ارزانِ شبکه را سازماندهی کند.

همچنین با افزایش تعامل کاربران و اعضای اجتماعِ opBNB با شبکه، شاهد بهبودِ تراکنش‌های غنی و ایجاد مزیت رقابتی برای این پروتکل خواهیم بود.

opBNB چه کاربردی دارد؟

با توجه به مواردی که تا کنون مورد بررسی قرار دادیم، احتمالا بتوانید به سوال opBNB چه کاربردی دارد؟ پاسخ دهید. به طور خلاصه، opBNB تراکنش‌های شبکه را در فضایی خارج از شبکه اصلی (Off-Chain) پردازش می‌کند و داده‌های آن را به لایه اوّل شبکه منتقل می‌کند تا از بار کاری لایه ۱ و هزینه تراکنش‌ها بکاهد.

بق توضیحات مذکور در وایت پیپر opBNB، هدف این شبکه در ارائه راه‌حل‌هایی برای برطرف‌سازی مشکلات ناشی از ازدحام اپلیکیشن‌های فعال در شبکه BSC خلاصه می‌شود. این گونه اپلیکیشن‌ها در زمینه‌هایی چون دیفای، NFT و گیمینگ فعالیت دارند.

بنابراین افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه تراکنش‌ها با استفاده از تکنولوژی‌هایی چون Optimistic Rollupها، از کاربردهای opBNB به حساب می‌آیند که به رفع مشکلات زنجیره بایننس (BNB Chain) کمک شایانی می‌کند.

مزایا و معایب opBNB

به قابلیت‌های پروژه opBNB پرداختیم. امّا نباید فراموش کنیم که همانند هر پلتفرم دیگری، این پروژه هم مزایا و معایبی دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم. ابتدا به مزایا و سپس معایب opBNB اشاره می‌کنیم.

از مزایای پروتکل opBNB، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• مقیاس‌پذیری
• هزینه پایین
• سرعت بالا
• ارائه شفافیت
• امنیت بالا
• سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM)

در عین حال، پلتفرم opBNB محدودیت‌هایی هم دارد که از این معایب، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

ایردراپ opBNB

از زمان عرضه شبکه آزمایشی opBNB تا شبکه اصلیِ opBNB، شایعات گسترده‌ای مبنی بر برگزاری ایردراپ opBNB به گوش رسید. به منظور قرارگیری در لیست افراد واجد شرایط برای این ایردراپ، کاربران نیاز داشتند تا فعالیت‌هایی چون اقدامات زیر را صورت دهند:

• بریج دارایی بر بستر opBNB
• مینت ان اف تی به روی شبکه
• بریج ان اف تی به opBNB
• برداشت دارایی (تبدیل opBNB به tBNB) بر بستر این لایه

اگرچه که این شبکه در توییتر خود برگزاری ایردراپ را به صورت صریح تکذیب کرد. با این حال، همچنان اخباری در این باره به گوش می‌رسد که برای تشخیص صحت آن، باید کمی منتظر ماند. در صورت تمایل به اطلاع از آخرین ایردراپ‌های بازار، مقاله «بهترین وبسایت‌های ایردراپ» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

اثر openbnb بر زنجیره هوشمند بایننس

از آگوست سال ۲۰۲۳ (زمان عرضه مین‌نتِ پروژه opBNB) تا کنون، این شبکه لایه ۲ توانسته روی زنجیره هوشمند بایننس تاثیرگذار باشد و مهم‌ترین تاثیراتِ این شبکه را می‌توان در کاهش هزینه کارمزد و افزایش سرعت تراکنش‌ها خلاصه کرد.

وضعیت فعلی opBNB چگونه است؟

در حال حاضر (پاییز ۲۰۲۳)، نزدیک به ۲ ماه از لانچ شبکه اصلی opBNB بر بستر bnb chain می‌گذرد. پس از عرضه تست‌نت و مین‌نت، شاهد گسترش شایعات بالقوه‌ای مبنی بر برگزاری ایردراپ توسط تیم پروژه opBNB بوده‌ایم.

جالب است بدانید که در همین بازه زمانی کوتاه، تعداد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapps) طراحی شده بر بستر پلتفرم opBNB از ۱۵۰ اپلیکیشن و حجم تراکنش‌های آن از ۳۵ میلیون تراکنش فراتر رفته است.

تفاوت opBNB با شبکه‌های لایه اول و لایه دوم

opBNB بر پایه شبکه آپتیمیزم و بهینه‌سازیِ پروسه‌ اعتبارسنجی تراکنش‌ها ایجاد شده و در نظر دارد تا حداکثر ظرفیت Gas خود را به ۱۰۰ میلیون واحد Gas در ثانیه افزایش دهد. در مقایسه opBNB با شبکه‌های لایه اوّل، به نتایج زیر دست پیدا می‌کنیم:

	opBNB	بایننس اسمارت چین	اتریوم
توکن مورد استفاده برای پرداخت کارمزد	BNB	BNB	ETH
ماشین مجازی	اتریوم (EVM)	اتریوم (EVM)	اتریوم (EVM)
شیوه محاسبه کارمزد	EIP-1559	قیمت مزایده‌ای (Auction Price)	EIP-1559
محدودیت gas در هر بلاک	۱۰۰ میلیون	۱۴۰ میلیون	۳۰ میلیون
زمان تشکیل بلاک	۱ ثانیه	۳ ثانیه	۱۲ ثانیه
میانگین هزینه تراکنش	۰.۰۰۵ دلار	۰.۰۳ دلار	۱ – ۳ دلار

پس از بررسی تفاوت opBNB با شبکه‌های لایه اوّل، تفاوت opBNB با شبکه‌های لایه دوم محبوب یعنی آپتیمیزم و آربیتروم را هم مورد برسی قرار دادیم:

	opBNB	آپتیمیزم	آربیتروم
توکن مورد استفاده برای پرداخت کارمزد	BNB	ETH	ETH
ماشین مجازی	اتریوم (EVM)	اتریوم (EVM)	اتریوم (EVM)
محدودیت gas در هر بلاک	۱۰۰ میلیون	۱۴۰ میلیون	۳۰ میلیون
زمان تشکیل بلاک	۱ ثانیه	۲ ثانیه	از ۰.۲۵ ثانیه
میانگین هزینه تراکنش	۰.۰۰۵ دلار	۰.۰۳ دلار	۱ – ۳ دلار
تعداد تراکنش پردازش شده /ثانیه (TPS)	4500+ تراکنش	۷۰۰+ تراکنش	۴۰۰۰+ تراکنش

سوالات متداول (FAQ)

حال که با مزایا و معایب، کاربردها، اهداف و ویژگی‌های opBNB آشنا شدیم، شاید بد نباشد اگر به برخی سوالات رایج در رابطه با این پروژه لایه ۲ نیز، پاسخ دهیم: